H3 Woordenschat - Zoek een voorbeeld

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Binnen is beginnen!

Pak je spullen (boek Nieuw Nederlands en schrift)

Wat gaan we doen?

Eerste uur:

• Theorie woordraadstrategieën doornemen 
• oefening(en) maken
  

Tweede uur:

• Oefentoets maken en bespreken
• Voorlezen uit het boek 'Patroon'

Wat doe je als je een woord uit een tekst niet kent?

Zoek naar een voorbeeld

na een signaalwoord: (bij)voorbeeld, zoals, namelijk, te weten

na een dubbele punt:  Artsen adviseren bij griep de volgende remedies: een aspirientje, warme dranken en een paar dagen in bed blijven.

Voorafgaand aan een begrip of moeilijk woord:

Ouderen, jonge kinderen en mensen met een verminderde weerstand zijn een risicogroep bij een epidemie

Zelf aan de slag:

3 min. startopdracht (blz. 84) 

Klassikaal bespreken

Zelf aan de slag:

Individueel maken:

Opdracht 3 en 6 (blz. 85, 86)

Uitwerking opdracht 3 - blz. 85

1 cryptogram voorbeeld: rond dansfeest; je kunt ‘m hooghouden en ertegenaan schoppen

  betekenis: taalpuzzel met raadselachtige (cryptische) omschrijving

2 hint voorbeeld: je kunt ‘m hooghouden en ertegenaan schoppen

     betekenis: aanwijzing; tip

3 balsporten voorbeeld: voetbal, golf, volleybal en tennis

betekenis: sporten waarbij een bal gebruikt wordt

4 lichaamsdelen voorbeeld: voet

     betekenis: delen van het lichaam met een eigen functie

5 interpretaties voorbeeld: (‘bal’ als) scheldwoord, belediging

Uitwerking opdracht 3 - blz. 85

5 interpretaties voorbeeld: (‘bal’ als) scheldwoord, belediging

     betekenis: betekenisgeving; uitleg waaruit blijkt hoe je iets opvat

6 belediging voorbeeld: ‘rechtse bal’, ‘bal gehakt’

     betekenis: woord of uitspraak waarmee je iemand kwetst

7 conservatief voorbeeld: gehecht aan tradities; van oordeel dat de overheid niet te veel in de samenleving moet ingrijpen

  betekenis: behoudend; niet geneigd tot grote veranderingen

Uitwerking opdracht 3 - blz. 85

8 figuurlijk voorbeeld: ‘bal gehakt’; ‘de bal is rond’

betekenis: niet-letterlijk; iets anders betekenend dan wat er letterlijk staat; bij wijze van spreken

9 zegswijzen voorbeeld: Wie kaatst, moet de bal verwachten.

     betekenis: vaste uitdrukking; gezegde; spreekwoord

10 homoniemen voorbeeld: arm, jacht, kussen

     betekenis: woorden met twee of meer betekenissen

11 oorsprong voorbeeld: ‘kater’ (mannetjeskat) komt waarschijnlijk uit Egypte

betekenis: waar iets vandaan komt; bron; punt van waaruit iets begint

Uitwerking opdracht 3 - blz. 85

12 woordspeling voorbeeld: Niets is linker dan voor eigen rechter spelen.

betekenis: het opzettelijk verwisselen van twee betekenissen van een woord om een grappig effect te bereiken

N.B. De illustratie maakt het begrip ‘woordspeling’ ook duidelijk, doordat ‘gedoodverfde’ hier in een letterlijke betekenis is uitgebeeld in plaats van figuurlijke betekenis: ‘de welhaast zekere winnaar’.

Uitwerking opdracht 6.1- blz. 86

1 condities (voorbeeld) omstandigheden

2 traditioneel (voorbeeld) volgens bepaald gebruik (traditie) dat van de ene op de andere generatie wordt overgeleverd

3 locatie (voorbeeld) plek waar iets plaatsvindt; plaats

4 trend (omschrijving) tendens; richting waarin zich iets ontwikkelt; heersende mode

5 op z’n retour (voorbeeld, omschrijving, context) minder interessant

6 solide (synoniem) standvastig; stevig; vast; goed verankerd

Uitwerking opdracht 6.1 - blz. 86

7 samenlevingsvormen (voorbeeld) al dan niet officiële manieren waarop mensen onder één dak hun leven delen

8 voltrekking (voorbeeld) uitvoering

9 formaliteiten (voorbeeld) wat gedaan moet worden omdat het officieel zo hoort of moet

10 rituelen (voorbeeld) plechtige handelingen (met een vaste volgorde)

11 ceremonie (synoniem) plechtigheid; plechtige opeenvolging van handelingen bij officiële gebeurtenissen

Uitwerking opdracht 6.1 - blz. 86

12 symboliek (voorbeeld) gebruik van zinnebeelden (zinnebeelden zijn symbolen: dingen of dieren die volgens afspraak een begrip voorstellen)

13 echt (zelfst. nw.) (synoniem) huwelijk

14 visie (voorbeeld, omschrijving) manier waarop je tegen iets aankijkt of over iets denkt; zienswijze; gezichtspunt; standpunt

15 vanzelfsprekend (synoniem, context) voor de hand liggend; logisch; natuurlijk

16 realiteit (synoniem) werkelijkheid

17 climax (synoniem) hoogtepunt

Uitwerking opdracht 6.2 - blz. 86

a onwennig verlegen; nog niet op z’n gemak 

b gadegeslagen bekeken

c geijkte gangbare; gebruikelijke

d bekrachtiging wat officiële geldigheid geeft; bevestiging

e emancipatie ontwikkeling naar gelijke rechten en kansen

f getuigen mensen die bij een gebeurtenis aanwezig zijn geweest

g heidens niet-religieus; ongelovig

h sociologen wetenschappers die de menselijke samenleving bestuderen

Je kunt nu drie woordraad- strategieën toepassen als je een moeilijk woord ziet in de tekst

-  zoek een synoniem

- zoeken naar een        omschrijving of definitie

- zoeken naar een voorbeeld