Module 5 Hoofdstuk 5 VWO

Speltheorie en Volgtijdelijk Kiezen
1 / 39
next
Slide 1: Slide
EconomieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

This lesson contains 39 slides, with interactive quizzes and text slides.

time-iconLesson duration is: 30 min

Items in this lesson

Speltheorie en Volgtijdelijk Kiezen

Slide 1 - Slide

This item has no instructions

Leerdoelen
Aan het einde van deze les kun je toelichten hoe volgtijdelijk kiezen een onderhandeling over verschillende Nash-evenwichten kan oplossen. Je kunt uitleggen hoe verzonken kosten de uitkomst van een spel kunnen beïnvloeden. En tot slot, je kunt verklaren hoe een speler zichzelf geloofwaardig kan binden door het doen van een specifieke investering.

Slide 2 - Slide

Geef aan het begin van de les de leerdoelen aan de studenten en houd deze gedurende de les in gedachten.
Wat weet je al over Nash-evenwichten en verzonken kosten?

Slide 3 - Mind map

This item has no instructions

Pareto-verbetering
Bij een verandering gaat minstens één speler erop vooruit, terwijl geen enkele andere speler erop achteruitgaat.

Gevangenendilemma
Gevangenendilemma: er is één uitkomst als:
iedereen zijn eigenbelang najaagt.
iedereen het collectieve belang nastreeft.


Onderhandelen biedt de oplossing(en).



Slide 4 - Slide

This item has no instructions

Dominante actie
Een dominante actie is een actie die altijd wordt gekozen, wat de andere speler ook doet.


Geen gedeelde dominante actie
Oorzaak meerdere Nash-evenwichten:
Geen van beide spelers heeft een dominante actie.
Gevolg: geen evenwicht in dominante acties.

Slide 5 - Slide

This item has no instructions

Nash-evenwichten
Een Nash-evenwicht is een situatie waarin geen speler zijn of haar strategie kan verbeteren door eenzijdig van strategie te veranderen.

Slide 6 - Slide

Leg uit wat een Nash-evenwicht is en waarom het belangrijk is in speltheorie.
Meerdere Nash-evenwichten
Bij meerdere Nash-evenwichten:
Meningsverschil over beste uitkomst.
Onderhandelen biedt de oplossing(en).

Slide 7 - Slide

This item has no instructions

Wat is een Nash-evenwicht?
A
Een situatie waarin één speler zijn of haar strategie kan verbeteren door eenzijdig van strategie te veranderen.
B
Een situatie waarin geen speler zijn of haar strategie kan verbeteren door eenzijdig van strategie te veranderen.
C
Een situatie waarin alle spelers hun strategie kunnen verbeteren door eenzijdig van strategie te veranderen.
D
Een situatie waarin geen speler zijn of haar strategie kan verbeteren door bilaterale onderhandelingen te voeren.

Slide 8 - Quiz

This item has no instructions

Wat is de oorzaak van meerdere Nash-evenwichten?
A
Geen van beide spelers heeft een dominante actie.
B
Het is te complex om uit te leggen.
C
Beide spelers hebben een dominante actie.
D
Eén speler heeft een dominante actie.

Slide 9 - Quiz

This item has no instructions

Wat is een dominante actie?
A
Een actie die soms wordt vermeden, afhankelijk van wat de andere speler doet.
B
Een actie die altijd wordt gekozen, wat de andere speler ook doet.
C
Een actie die altijd wordt vermeden, wat de andere speler ook doet.
D
Een actie die soms wordt gekozen, afhankelijk van wat de andere speler doet.

Slide 10 - Quiz

This item has no instructions

Wat is een mogelijke oplossing voor het gevangenendilemma?
A
Ieder zijn eigen belang nastreven
B
Elkaar verraden
C
Zelf het collectieve belang najagen
D
Onderhandelen

Slide 11 - Quiz

This item has no instructions

Wat is de definitie van Pareto-verbetering?
A
Een verandering waarbij minstens één speler erop vooruitgaat terwijl geen enkele andere speler erop achteruitgaat.
B
Een verandering waarbij alle spelers erop vooruitgaan.
C
Een verandering waarbij alle spelers erop achteruitgaan.
D
Een verandering waarbij minstens één speler erop achteruitgaat terwijl geen enkele andere speler erop vooruitgaat.

Slide 12 - Quiz

This item has no instructions

Volgtijdelijk Kiezen
Volgtijdelijk kiezen is een onderhandelingsstrategie waarbij spelers hun zetten in een spel nemen nadat ze hebben gezien wat hun tegenstander heeft gedaan.

Slide 13 - Slide

Leg uit wat volgtijdelijk kiezen is en waarom het belangrijk is in speltheorie.

Slide 14 - Slide

This item has no instructions

Onderhandelen/volgtijdelijk kiezen
Volgtijdelijkheid belangrijk: als eerste kiezen geeft voordeel.
De speler die als eerste kiest, zorgt voor één Nash-evenwicht: het meest voordelige voor hem!e

Slide 15 - Slide

This item has no instructions

Onderhandelingen
Volgtijdelijk kiezen kan een onderhandeling over verschillende Nash-evenwichten oplossen door het bieden van een compromis.

Slide 16 - Slide

Leg uit hoe volgtijdelijk kiezen kan worden gebruikt om een onderhandeling op te lossen.
Verzonken Kosten
Verzonken kosten zijn kosten die niet kunnen worden terugverdiend als een speler besluit om zich terug te trekken uit een spel.

Slide 17 - Slide

Leg uit wat verzonken kosten zijn en hoe ze van invloed kunnen zijn op de beslissingen van een speler.
Specifieke Investeringen
Een specifieke investering is een investering die alleen waardevol is in combinatie met een bepaalde strategie.

Slide 18 - Slide

Leg uit wat specifieke investeringen zijn en hoe ze van invloed kunnen zijn op de beslissingen van een speler.
Verzonken Kosten en Specifieke Investeringen
Verzonken kosten in de vorm van specifieke investeringen kunnen de uitkomst van een spel beïnvloeden omdat spelers zich verplicht voelen om door te gaan met het spel om hun investering terug te verdienen.

Slide 19 - Slide

Leg uit hoe verzonken kosten en specifieke investeringen van invloed kunnen zijn op de beslissingen van een speler.
Geloofwaardige Binding
Een speler kan zichzelf geloofwaardig binden door het doen van een specifieke investering die hem of haar verplicht om een bepaalde strategie te volgen.

Slide 20 - Slide

Leg uit wat geloofwaardige binding is en hoe het kan worden gebruikt om spelers te beïnvloeden.
Economiespel voordelig beïnvloeden
Optie: voorafgaand investering doen
Twee voorwaarden voor investering:
1 Specifieke investering: alleen van waarde bij een van de twee acties
2 Verzonken kosten: investering is niet terug te draaien
Speler met specifieke, verzonken kosten
Beïnvloedt de uitkomst in zijn voordeel.
Creëert een dominante actie voor zichzelf.
Specifieke investering is geloofwaardige vorm van zelfbinding.


Slide 21 - Slide

This item has no instructions

Wat is geloofwaardige binding?
A
Een speler kan zichzelf geloofwaardig binden door het doen van een specifieke investering die hem of haar verplicht om een bepaalde strategie te volgen.
B
Een speler kan zichzelf geloofwaardig binden door altijd dezelfde strategie te volgen.
C
Een speler kan zichzelf geloofwaardig binden door zijn of haar tegenstander te bedriegen.
D
Geloofwaardige binding heeft geen invloed op de uitkomst van een spel.

Slide 22 - Quiz

This item has no instructions

Wat is een specifieke investering?
A
Een investering die gedeeld wordt met de tegenstander.
B
Een investering die alleen waardevol is bij een ander spel.
C
Een investering die altijd waardevol is.
D
Een investering die alleen waardevol is in combinatie met een bepaalde strategie.

Slide 23 - Quiz

This item has no instructions

Wat zijn verzonken kosten?
A
Kosten die alleen gemaakt worden bij winst.
B
Kosten die altijd terugverdiend kunnen worden.
C
Kosten die niet kunnen worden terugverdiend als een speler besluit om zich terug te trekken uit een spel.
D
Kosten die gedeeld worden met de tegenstander.

Slide 24 - Quiz

This item has no instructions

Waarom is volgtijdelijkheid belangrijk?
A
Volgtijdelijk kiezen geeft geen voordeel.
B
Als tweede kiezen geeft voordeel.
C
Als eerste kiezen geeft voordeel.
D
Het maakt niet uit wie er als eerste kiest.

Slide 25 - Quiz

This item has no instructions

Wat is volgtijdelijk kiezen?
A
Een onderhandelingsstrategie waarbij spelers hun zetten in een spel nemen nadat ze hebben gezien wat hun tegenstander heeft gedaan.
B
Een strategie waarbij de spelers hun zetten geheim houden.
C
Een strategie waarbij de spelers om de beurt een zet doen.
D
Een strategie waarbij de spelers tegelijkertijd hun zetten doen.

Slide 26 - Quiz

This item has no instructions

Toepassingen
Speltheorie kan worden toegepast op vele verschillende gebieden, waaronder economie, politiek en biologie.

Slide 27 - Slide

Leg uit waar speltheorie kan worden toegepast en waarom het belangrijk is.
Voorbeeld: Vliegtuigmaatschappijen
Een voorbeeld van hoe geloofwaardige binding en verzonken kosten kunnen worden gebruikt in de speltheorie is bij de vliegtuigmaatschappijen.

Slide 28 - Slide

Geef een voorbeeld van hoe geloofwaardige binding en verzonken kosten kunnen worden gebruikt in de speltheorie.
Berovingsprobleem
Gevaar bij verzonken kosten:
Kosten kunnen verloren gaan … als de speler die de investering niet heeft gedaan, een andere actie kiest dan de actie waar de investerende speler van uitging.
Gevolgen: beroving
Investering is voor niets geweest:
Het aankoopbedrag is verloren.
Nog erger: de andere speler berooft de investeerder van zijn specifieke investering (met verzonken kosten).


Slide 29 - Slide

This item has no instructions

Berovingsprobleem
Speler doet specifieke investering met verzonken kosten.
Andere speler berooft de investeerder van zijn specifieke investering.
Wanneer? Bij onderhandeling over de verdeling van surplus nadat de specifieke investering is gedaan.
Rovende speler misbruikt kennis:
investering alleen van waarde bij bepaalde acties;
de kosten zijn verzonken.

Slide 30 - Slide

This item has no instructions

Hold-upprobleem!
Gevolg van het berovingsprobleem: berovingsangst demotiveert om te investeren: hold-upprobleem.
Nadeel: de ruil komt niet tot stand, terwijl elke speler er beter van wordt.

Slide 31 - Slide

This item has no instructions

Sociale norm
Oplossing berovingsprobleem: een sociale norm aanspreken.
De sociale norm beïnvloedt het keuzegedrag, bijv. roven is slecht voor de reputatie.

Slide 32 - Slide

This item has no instructions

Wat is het hold-upprobleem?
A
Berovingsangst demotiveert om te investeren, waardoor de ruil niet tot stand komt en elke speler er slechter van wordt.
B
Investeerders investeren ondanks de berovingsangst.
C
Het hold-upprobleem is een oplossing voor het berovingsprobleem.
D
Investeerders nemen te veel risico.

Slide 33 - Quiz

This item has no instructions

Wat is de sociale norm in relatie tot het berovingsprobleem?
A
Roven is de standaard.
B
De sociale norm moedigt het beroven van investeerders aan.
C
Sociale normen hebben geen invloed op het keuzegedrag.
D
Een sociale norm beïnvloedt het keuzegedrag, bijv. roven is slecht voor de reputatie.

Slide 34 - Quiz

This item has no instructions

Wat is het gevaar bij verzonken kosten?
A
Kosten kunnen terugverdiend worden door een andere speler.
B
Er is geen gevaar bij verzonken kosten.
C
Kosten kunnen verloren gaan als de speler die de investering niet heeft gedaan, een andere actie kiest dan de actie waar de investerende speler van uitging.
D
De investering kan alleen winstgevend zijn bij een bepaalde speler.

Slide 35 - Quiz

This item has no instructions

Samenvatting
Volgtijdelijk kiezen kan een onderhandeling over verschillende Nash-evenwichten oplossen. Verzonken kosten in de vorm van een specifieke investering kunnen de uitkomst van een spel beïnvloeden. Een speler kan zichzelf geloofwaardig binden door het doen van een specifieke investering.

Slide 36 - Slide

Vat de belangrijkste concepten en ideeën van de les samen.
Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

Slide 37 - Open question

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.
Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

Slide 38 - Open question

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.
Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

Slide 39 - Open question

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.