Fictie uitleg theorie en mondeling

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

realistisch

niet-realistisch

Welke uitspraak over hoofdpersonen klopt? Je weet over de hoofdpersoon...

1. Alles, behalve de gedachten
2. Niets
3. Veel informatie, maar ook gevoelens en gedachten

Hoofdpersonen

1. Alle mensen die voorkomen in een verhaal
2. Belangrijkste personen in het verhaal
3. Alle personen die een naam hebben in het verhaal
4. Diegene van wie je de gedachten en gevoelens weet

ik-verteller (ik-perspectief)

Bij een verhaal met een ik-verteller vertelt de hoofpersoon het verhaal vanuit zijn of haar perspectief, wat een directe en persoonlijke ervaring geeft. 

Voorbeeld:

" Ik voelde de spanning in de lucht toen ik het podium opliep. Mijn handen trilden en mijn hart bonsde in mijn borst."

hij/zij-verteller ( - perspectief)

Bij de hij/zij-verteller wordt het verhaal verteld vanuit een derde persoon, die niet betrokken is bij de gebeurtenissen. Dit kan een meer objectieve kijk geven. 

Voorbeeld:

"Hij voelde de spanning in de lucht toen zij eraan kwam. Zijn handen trilden en zijn hart bonsde in zijn borst."

Alwetende verteller

Een alwetende verteller heeft toegang tot de gedachten en gevoelens van meerdere personages en kan in de tijd en ruimte springen. Dit biedt een breder perspectief op het verhaal. Voorbeeld:

" Toen hij binnenkwam, voelde hij de spanning in de lucht. Tegelijkertijd zat zijn beste vriend in het publiek, die vroeg zich af hij het wel goed zou doen. Allebei waren ze stikzenuwachtig."

Wat is een perspectief?

1. Een eigenschap van de hoofdpersoon
2. De persoon uit het verhaal van wie je weet wat hij/zij denkt en voelt
3. Een bedacht personage
4. Een uiterlijk kenmerk

Wat is GEEN perspectief?

1. Hij/zij-perspectief
2. Het jij-perspectief
3. Alwetende verteller
4. Wisselend perspectief

ik-perspectief

personaal perspectief

auctoriaal perspectief

Hij liep naar de supermarkt en dacht aan wat hij ging eten.

Ik liep naar de supermarkt en dacht aan wat ik ging eten.

Hij liep naar de supermarkt, maar wist nog niet dat die vandaag gesloten was. 

Welk perspectief heeft het boek dat je nu aan het lezen bent?
Ik lees ........ het perspectief is ...........

Wat is de setting?

1. De historische tijd waarin het verhaal zich afspeelt.
2. De omgeving waarin het verhaal zich afspeelt.
3. De tijd en en ruimte waarin het verhaal zich afspeelt.
4. Het onbestemde heden: onduidelijk is in welke tijd een verhaal speelt.

Realistisch

• Een verzonnen verhaal kan lijken op de werkelijkheid. 
• Een verhaal is realistisch als het lijkt op de werkelijkheid, geloofwaardig is en geen fantasie-elementen bevat. 

Niet-realistisch

• Als er dingen voorkomen in een verhaal die niet geloofwaardig zijn. 
• Of als er fantasie-elementen voorkomen zoals: tovenaars, zombies en aliëns. 

Beoordelingswoorden

Wat het verhaal met je doet:

• Spannend - saai
• Duidelijk - verwarrend
• Humoristisch - zonder humor
• Veel actie - gebeurt weinig in
• Verdrietig - vrolijk

Personages

Hoofdpersoon

• Belangrijkste personage in een verhaal. 
• Meestal één hoofdpersoon. Maar soms ook meer. 

Personage - hoofdpersoon

• je weet wat hij denkt en voelt;
  
• je weet wat zijn karaktereigenschappen zijn;
  
• hij maakt een karakterontwikkeling door.
  

- round characters!

Personages

Hoofdpersoon:

• Wordt uitgebreid beschreven: je leest wat deze persoon denkt en voelt.
• Heeft meestal een probleem of opdracht in het verhaal dat opgelost of volbracht moet worden. 

Personage - bijpersoon

• je weet gedachten en gevoelens niet;
  
• ze veranderen niet;
  
• ze reageren vaak voorspelbaar.
  

- flat characters!

Personages beschrijven en karakterontwikkeling

Je kunt personages beschrijven aan de hand van:

- Uiterlijk

- Kenmerken (geslacht, leeftijd, gezondheid, achtergrond)

- Karaktereigenschappen

- Relaties met andere personages

Vertelperspectief

Een verhaal kan vanuit verschillende standpunten geschreven worden:

• Ik-perspectief.
• Hij-/zij-perspectief
• Alwetende verteller
• Wisselend perspectief

Tijd

Hoe verloopt het verhaal?

• chronologisch;
  

- van begin naar eind

• voorgeschiedenis;
  

- midden in het verhaal

• niet-chronologisch;
  

- van eind naar begin

Eind

Een verhaal kan op twee manieren eindigen:

• gesloten;
  

- het verhaalprobleem is opgelost

• open;
  

- sommige zaken zijn nog niet opgelost (zelf invullen)