KLAS 1: H7. DE WERELD IN HANDEN

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1

7.1 EEN STERK GROEIENDE ECONOMIE IN NEDERLAND

Leerdoelen cursus 7.1:

• Weet je hoe het bestuur in Nederland in de tijd van regenten en vorsten geregeld was.
   
• Kun je uitleggen hoe de economie sterk groeide in de 17e eeuw. 
   
• Kun je uitleggen waarom en hoe de landbouwgrond werd uitgebreid.
   
• Weet je hoe de welvaart leidde tot een sterk groeiende cultuur. 

Begrippen cursus 7.1:

• Compagnie
• Droogmakerij
• Gouden Eeuw
• Grachtengordel
• Investeren
• Kapitalisme
• Regent
• Stadhouder
• Staten-Generaal
• Tijd van regenten en vorsten (1600-1700)
• Werkgelegenheid

Wat weet je al over
de Gouden Eeuw?

•  In de tijd van regenten en vorsten bestond de Republiek uit zeven gewesten die samenwerkten in de Staten-Generaal.     

• De Republiek werd bestuurd door regenten, andere landen door vorsten.
   
• Regenten; burgers uit belangrijke, rijke families.
    
• De regenten kozen ook de stadhouder die het leger leidde en belangrijke besluiten namen.

• Nederlandse schepen verzorgden een groot deel van de handel in Europa. De 17e eeuw was de Nederlandse Gouden Eeuw (1600-1700).
   
• Rijke handelaren investeerden in hun compagnieën.
   
• Een bloeiende handel, nijverheid en landbouw zorgden voor veel werkgelegenheid.

• Een gevolg van de bevolkingsgroei was de uitbreiding van steden. 
   
   
• Om meer voedsel te produceren werd de landbouwgrond uitgebreid door het droogmalen van meren tot droogmakerijen.

Door de welvaart kwam er een rijke cultuur in de Nederlandse steden. In Amsterdam ontstond zo de grachtengordel. 
 

Rijke burgers gaven veel geld uit aan schilderkunst, bouwkunst en literatuur. 
 

Niet iedereen was rijk, er was ook veel armoede in de 17e eeuw.

Wat heb je onthouden van
de Gouden Eeuw?

500 - 1000 

1000-1500

Monniken en Ridders

Steden en Staten

Ontdekkers en hervormers

Regenten en vorsten

1500-1600

1600-1700

Middeleeuwen

Reformatie

Gouden Eeuw

De rijke families bestuurden de gewesten. Hoe werden zij ook wel genoemd?

De handel zorgde voor ... in de landbouw.

1. armoede
2. werkgelegenheid

Er waren... erg rijke handelaren.

1. veel
2. enkele

Ongeveer... procent van de mensen leefden in armoede.

1. 5
2. 15
3. 50
4. 80

In de 17e eeuw werden veel meren drooggemalen.
Waarvoor werd de nieuwe grond gebruikt?

In de 17e eeuw groeiden de steden. Wat was de oorzaak?

1. Er was veel werk
2. Er was meer voedsel nodig

In de 17e eeuw groeiden de steden. Wat was het gevolg?

1. Er was veel werk
2. Er was meer voedsel nodig

In de Gouden Eeuw
daalde het aantal inwoners van de Republiek.

1. Juist
2. Onjuist

In de Gouden Eeuw
waren alle mensen in de Republiek rijk.

1. Juist
2. Onjuist

7.2 BUITEN NEDERLAND

Leerdoelen cursus 7.2:

• Weet je met welke landen Nederland in de 17e eeuw in oorlog was.
   
• Kun je de macht van de Europese vorsten in de 17e eeuw beschrijven.
   
• Weet je hoe de handel tussen alle werelddelen groeide en hoe de Europeanen hun handel in Azië en Oost-Afrika uitbreidde.
   
• Kun je beschrijven hoe de Europeanen hun activiteiten in Amerika en West-Afrika uitbreidden.

Begrippen cursus 7.2:

• Absolute macht
• Concurrent
• Driehoekshandel
• Internationaal
• Kolonialisme
• Monopolie
• Parlement
• VOC
• Wereldeconomie
• WIC

• Weet je nog...
  
  Onder leiding van Willem van Oranje werd Nederland een "zelfstandig" land, los van Spanje.
  
  De Nederlandse Opstand!

• De Republiek voerde na de vrede met Spanje nog oorlogen tegen Engeland en Frankrijk. 
  
   
• Die oorlogen kwamen vooral door ruzies over de internationale handel. 

• De Franse koning Lodewijk XIV wilde absolute macht.
   
• Hij beperkte de macht van edelen en steden.  

• Stadhouder Willem III werd koning van Engeland. 
   
• De macht van de Engelse koningen werd toen ingeperkt, omdat de koning moest overleggen met het parlement.

• In de 17e eeuw gingen Europeanen op de hele wereld handeldrijven.
   
• Daardoor ontstond een wereldeconomie met internationale concurrenten.
   
• Nederlandse compagnieën moesten samenwerken. 
   
• De VOC dreef handel in Oost-Indië, waar ook handelsposten werden gesticht.

• De WIC en andere Europese compagnieën dreven handel met West-Afrika en Amerika. In Amerika werden meestal grote kolonies gesticht. 
   
• De compagnieën, zoals de WIC, verzorgden de driehoekshandel tussen Europa, Afrika en Amerika. 
   
• In grote delen van de wereld werden door het kolonialisme landen en volken overheerst.

De oorlogen met Frankrijk werden op zee uitgevochten.

1. Juist
2. Onjuist

Lodewijk XIV wilde het Nederlandse gebied veroveren.

1. Juist
2. Onjuist

VOC staat voor

1. Vereniging Oost-Indische Compagnie
2. Verenigde Oost-Indie Compagnie
3. Verenigde Oost-Indische Compagnie
4. Verenigde Oost-Indische Campagne

Wat was de driehoekshandel?

1. Handel tussen Nederland, Spanje en Amerika
2. Handel tussen Europa, Afrika en Amerika
3. Handel tussen Europa, Amerika en Azië
4. Handel tussen Nederland, Afrika en Nieuw-Amsterdam

Driehoekshandel WIC

Textiel en wapens

Slaven

Suiker, katoen en tabak

1602

1621

Specerijen

Plantagegewassen

Peper

Koffie

Nootmuskaat

Suikerriet

Suriname

Indonesië

Driehoekshandel