Les 8: spelling (b5.8/ k5.8)

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1

Hallo allemaal

- Berg je telefoon op in de tas en ga op je plaats zitten

- Ipad en leesboek op tafel

Lezen

HW checken

Als het goed is heb je deze in je ebook (leermiddelen Nederlands) gemaakt, zo niet dan leg je de opdrachten in je schrift open op je tafel voor controle.

B: blok 5, grammatica, §5.6, opdracht 13, 14, 15

K: blok 5, grammatica, §5.6, opdracht 13, 14

Lesdoelen 

Basis: 

Ik kan de persoonvorm in de verleden tijd goed spellen. 

Kader:

Ik kan het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord goed spellen. 

B: blok 5, §5.8, blz 197

K: blok 5, §5.8, blz 228

2.5: grammatica

korte terugblik

Ontdek de fouten: 

In elke zin staat een persoonsvorm. Welke pv is goed gespeld?

1. Op een werkstuk haalt je wel makkelijk voldoende.

2. Hij vind dat een lastige opdracht.

3. Het meisje durfd eigenlijk niet zo goed.

4. De mensen rende hard weg. 

5. Jurre voetbalde vorige jaar in de J11. 

6. Steve krabten zijn hele been open.

7. Wordt jij daar ook zo vrolijk van?

 Basis 

1. studygo; woorden blok 5 oefenen.

2. Uitleg over de vt van pv  

3.  ZW aan de opdrachten of studygo

Kader

1. Uitleg over volt dw al bijv nw

2. ZW aan de opdrachten of studygo

3. ZW aan de opdrachten of studygo

volt dw als bijv nw

Je kunt een voltooid deelwoord gebruiken als bijvoeglijk naamwoord. De spelling van een bijvoeglijk gebruikte voltooid deelwoord levert vaak problemen op. De spelling is gebaseerd op de spelling van bijvoeglijk naamwoorden. 

- Je schrijft het bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord met een extra -e.

voltooid deelwoord: gerend

bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord: gerend+e de gerende afstand

voltooid deelwoord: gefietst

bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord: gefietst+e. de gefietste afstand

 

- Je schrijft het bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord zo kort mogelijk.

gefietst - de gefietste afstand

vergroot - de vergrote foto

gehaat - de gehate toets

basis: studygo

Uitleg kader

korte en lange klanken

!!Als je aan het einde van de klankgroep een korte klank hoort, dan komt er een medeklinker bij als je het woord schrijft. Dit geldt ook voor het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord.

voorbeeld

De voorbijganger heeft de man gered. – De geredde man.

Mijn oma heeft de kamerplanten verpot. – De verpotte kamerplanten.

!!Als je een lange klank aan het einde van een klankgroep hoort, dan laat je een klinker weg als je het woord schrijft. Dit geldt ook voor het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord.

voorbeeld

Je hebt het geld goed besteed. – Het goed bestede geld.

eindigend op -en

Sommige voltooide deelwoorden eindigen op -en. Het bijvoeglijk naamwoord schrijf je dan precies zo.

voorbeeld

Ik heb dat hele eind gelopen                                 - De gelopen afstand was 13 kilometer.

Hoe hard heb jij dat kind geslagen?                   - Het geslagen kind huilde heel erg hard.

Ojee, ik ben mijn leesboek alweer vergeten   - Het vergeten werk ligt nog thuis.

Vergrootte of vergrote?

Bij de spelling van een woord als vergrote/vergrootte gaat het vaak mis. Kijk naar de volgende voorbeelden.  

Ik vergrootte de foto.

                       vergrootte is persoonsvorm in de verleden tijd

Ik hou van vergrote foto’s.

                       hou is de persoonsvorm

                       vergrote is een bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord

De uitspraak van vergrote en vergrootte is hetzelfde, maar de schrijfwijze totaal anders. In de eerste zin is vergrootte een persoonsvorm in de verleden tijd en wordt dus de regel van de werkwoordspelling gevolgd. In de tweede zin is vergrote een bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord en schrijven we dat dus zo kort mogelijk. Het is dus belangrijk dat je de verschillende vormen van het werkwoord en het bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord herkent.

even een oefening

1: Het schilderij is gestolen. - het ____________________- schilderij 

2: Het boek is verkocht. - het____________________- boek 

3: Het schip is gestrand. - het ____________________- schip 

4: Ik ben mijn paraplu vergeten - de ____________________-paraplu

Pv in de vt

Aan de PV kun je zien in welke tijd de zin staat. De PV verandert als je de tijd verandert. De spelling van de PV is dan dus ook anders.

Klankvast werkwoorden: 

ev:  ik-vorm + de

        ik-vorm + te

mv: ik-vorm+den

         ik-vorm+ten

kader: §5.8, 

opdracht 17, 18

Uitleg basis

Even samen

1. vegen.         Ik __________________ de hele inrit schoon.

2. vegen         Imme en Toon ___________________ het lokaal. 

3. knippen     De kapper ___________________mijn haar. 

4. wassen.     De schoonmakers _________________ onze ramen. 

Twijfel tussen te(n) of de(n)

Gebruik de regel van het 't ex-kofschip. Bijvoorbeeld: krabben

1. neem de stam van het werkwoord                        krabb

2. Zit de laatste letter in 't ex-kofschip?                            b

3. Ja? Dan -te(n)

4. nee? dan -de(n)                                                             ik krabde

Aan het werk

B: blok 5, spelling, §5.8, opdracht 17, 18

K: blok 5, spelling, §5.8, opdracht 17, 18

klaar? woorden oefen op studygo of lezen in je leesboek

niet klaar? dan is dit je huiswerk

Afsluiting 

Wat neem je mee uit deze les?

Wat heb je nog nodig?

Huiswerk

B: blok 5, spelling, §5.8, opdracht 17, 18

K: blok 5, spelling, §5.8, opdracht 17, 18