Echt Nep (de maatschappij ben jij)

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 3

Echt nep 

Hoe weet je dat de informatie die je hoort en ziet waar is?

Leerdoelen

1. Je weet waarom  mensen nepnieuws delen en hoe je nepnieuws kunt herkennen.

2. Je kunt feiten van meningen onderscheiden en je weet dat deze vaak door elkaar gebruikt worden.

3. Je begrijpt hoe beelden kunnen worden gebruikt en misbruikt.

Nepnieuws is...

Nepnieuws is nieuws...

... dat niet waar is.

... dat wordt gemaakt om mensen te beïnvloeden of te bedriegen.

... dat wordt verspreid om zoveel mogelijk mensen te bereiken

Nepnieuws wordt om allerlei redenen gemaakt en gedeeld of sociale media. Vaak om voor opschudding te zorgen, soms om mensen tegen elkaar op te zetten en ruzie te veroorzaken. Het is in Frankrijk en in de VS zelfs gebruikt om de verkiezingen te beïnvloeden. 

Ook kan er geld mee verdiend worden: als je op een link naar nepnieuws klikt, krijgen de makers van dat nepnieuws geld van adverteerders. 

Dat noemen we ook wel CLICKBAIT: van een sensationeel (nep)bericht worden mensen nieuwsgierig en daarom klikken ze op de link. Kassa!

Nepnieuws zo oud als de mensheid

Voor kruistochten werden er gruwelverhalen verteld over wat moslims met christenen deden in het heilige land.

Dat was een van de redenen dat ridders uit Europa naar Jeruzalem gingen om tegen moslims te vechten.

Voor kruistochten werden er gruwelverhalen verteld over wat moslims met christenen deden in het heilige land.

Dat was een van de redenen dat ridders uit Europa naar Jeruzalem gingen om tegen moslims te vechten.

In de geschiedenis zijn veel meer voorbeelden te vinden van nepnieuws (en de gevolgen ervan).

Eigenlijk is nepnieuws zelfs ouder dan 'echt' nieuws.

De eerste kranten kwamen er pas in de 19e eeuw. 

Wat natuurlijk wél de laatste jaren is, is de snelheid waarmee nepnieuws verspreid wordt. Door internet en sociale media weet in no time de hele wereld het. 

Echt of nep?

1. Echt
2. Nep

Dit bericht werd dor verschillende websites overgenomen, maar was een niet-kloppend sensatiebericht. 

Het valt onder clickbait, nep bericht met een commercieel doel, namelijk zoveel mogelijk mensen naar een site lokken.

Echt of nep?

1. Echt
2. Nep

geen toelichting

Echt of nep?

1. Echt
2. Nep

Een vertaald bericht van Twitter, een foto van demonstrerende migranten bij auto's werd met deze tekst in een heel ander daglicht geplaatst. Geretweet door oa Nederlandse PVV'ers

Categorie: haat/verdeeldheid zaaien

Echt of nep?

1. Echt
2. Nep

Echt of nep?

1. Echt
2. Nep

Bericht van satirische website 'De Speld' 

Categorie: humor/satire

Tips om (nep)nieuws te onderscheiden

Een vreemde URL kan wijzen op nepnieuws. De website www.nu.nl is een bekende bron, maar een website als www.supernews14.col.nl is 'verdacht' door het '.col' erchter en de onbekende naam van de site

Als je een verhaal niet bij andere nieuwsbronnen terugvindt, of bij geen elke andere bron die je vertrouwt, kan het nepnieuws zijn. 

Nepnieuws speelt vaak in op vooroordelen die mensen hebben. Als een verhaal vreemd is én een duidelijk doel heeft (zoals het benadelen van een bepaalde groep), wees dan voorzichtig

vertel:

Het kan soms best lastig zijn om tie zien of iets nepnieuws is of niet. 

Deze eerste twee tips gaan voornamelijk over de bron, de derde tip is over de inhoud. 

Belangrijk bij tip 2: wanneer er twee berichten zijn op website x en y, en dit beide websites zijn die nepnieuws verspreiden, dan klopt het nog niet. Het agat dus niet alleen om het nieuwsverhaal ergens anders terug vinden, maar ook op een betrouwbare site terug vinden.  Welke bron het is doet er toe. 

Nieuws in de klas

Nepnieuws herkennen!
Welke tips ben je tegen
gekomen of
heb je zelf bedacht?

Nieuwcheckers werkt niet 

Kies een bericht op ganaar.link/p61 welke hoax heb jij wel eens doorgestuurd gekregen of online gezien?

Doorvraag vragen:

• Waarom zou dit bericht gedeeld worden?
• Op wie kan dit bericht impact hebben? Welke gevolgen kan dit hebben  voor die persoon of groep

sidenote: de website nieuwscheckers bestaat niet meer.

Wat zouden jullie doen in deze situatie?

Feiten en meningen

Wat is het verschil en ze lopen door elkaar heen

Vraag: Wat is het verschil tussen een feit en een mening?

----------

Het is soms lastig om echt nieuws en nepnieuws van elkaar te onderscheiden. Het is ook lastig om onderscheid te maken tussen feiten en meningen. 

Een feit is iets dat echt gebeurd is en dat je kunt controleren. Bijvoorbeeld: een schilderij van Picasso is verkocht voor 176 miljoen.

Een mening is iets wat je persoonlijk vindt. Bijvoorbeeld: ik vind schilderijen van Picasso schitterend.

Zo duidelijk als deze voorbeelden zijn, is het in het echt vaak niet. 

Soms worden meningen vermomd als feiten. 

We hebben 2 tips om je te helpen feiten en meningen van elkaar te onderscheiden (volgende slide)

             Tips om feiten en meningen te onderscheiden

Wat zijn de feiten!

Noteer 2 feiten die in allebei de berichten staan.

Werk in tweetallen!

Noteer 2 feiten die in allebei de berichten staan.

Welke meningen!

Schrijf nu alle meningen die je in de berichten ziet.

Werk in tweetallen!

Noteer de meningen die in allebei de berichten staan.

Meningen in het bericht:

Feiten in beide berichten:

• 70 wereldleiders zijn bij elkaar om de Eerste Wereldoorlog te herkennen.
• Macron ontvangt hen in/bij zijn ambtswoning. 

Waarom zou de schrijver van het bericht zijn of haar mening in het stuk verwerken?

Discussiepunten:

• Kun je andere voorbeelden bedenken waarbij feit en mening opzettelijk door elkaar worden gegooid?
• Zijn er overeenkomsten tussen nep nieuws en het mixen van feiten en meningen? [een mening is niet fout, pas wanneer deze als een feit gepresenteerd wordt]
• Waarom worden deze opzettelijk gemengd en wat is of kan het gevolg daarvan zijn?

Clickbait

In de volgende slide zie je een nieuwsbericht.

Verzin voor het bericht een feitelijke kop en een clickbait-kop.

Je krijgt 2 min de tijd om de twee koppen te bedenken. Later stuur je ze in!

Bedenkt 2 nieuws koppen

1. Feitelijk
2. Clickbait

Welke feitelijke kop heb je bedacht?

Clickbait kop, kom maar doooorrrr

De kracht van beelden

Wat zie je?

Wat zie je hier?

Wat vind je van deze foto?

Wel gevoel of emotie brengt deze foto over? Waarom?

Wat denk je dat degene die de foto bij een artikel plaatst wil overbrengen?

Waarom zou de foto gedeeld worden?

Toelichting bij de slide:

Dit is een foto van Alexander Pechtold, de voormalig leider van D66, in een demonstratie van Hamas, een Palestijnse Islamitische fundamentalistische organisatie.

Vragen die je kunt stellen:

• Wat vind je van deze foto?
• Wel gevoel of emotie brengt deze foto over? Waarom?
• Wat denk je dat degene die de foto bij een artikel plaatst wil overbrengen?
• Waarom zou de foto gedeeld worden?

Wat zie je hier?

Vragen die je kunt stellen:

Wat vind je van deze foto?

Wel gevoel of emotie brengt deze foto over? Waarom?

Wat denk je dat degene die de foto bij een artikel plaatst wil overbrengen?

Waarom zou de foto gedeeld worden?

De foto

Wat zag je echt?

Pechtold was door Geert Wilders in de foto geplaatst en dat deelde hij op sociale media.

De dame in beeld kijkt niet onverschillig op haar mobieltje, maar ze is in shock door de aanslag.

'Liegen met beelden'

Er zijn twee manier om te liegen met beelden.

1. Beelden bewerken met bijv. photoshop.

2. Beelden van een andere/verkeerde context vorozien.

Aanvullende vragen:

• Waarom zouden mensen opzettelijk feiten en meningen mixen?
• Wat is het effect of wat kan het effect zijn?
• Hoe lang zou de fotograaf hier hebben gestaan om dit plaatje te schieten?
• Wat zou jij doen om een foto anders te laten lijken?

• Wist je dat dit gebeurde? Wat vind jij hier van?
• Welke gevaren heb je in dit filmpje gehoord
• Welke gevaren kun je zelf nog bedenken?

Wat vond je van deze les?

😒🙁😐🙂😃