Soorten trauma's

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Soorten trauma's 

Welke soorten trauma's weet je nog?

Indeling trauma's 

• neurotrauma
• wervelletsel 
• thoraxtrauma
  
• buik- en bekkentrauma
  
• extremiteitentrauma
  

Aan welk letsel denk je bij een neurotrauma?

Neurotrauma

• commotio cerebri

       (hersenschudding)

• contusio cerebri; (bewusteloosheid > 15 min)
• schedelfractuur; buitenste gedeelte.
• schedelbasisfractuur; binnenste gedeelte.
• epidurale bloeding
• subdurale bloeding

epidurale bloeding = optreedt tussen het harde hersenvlies (de dura mater) en de schedel. Dit type bloeding ontstaat meestal als gevolg van een traumatisch hersenletsel, bijvoorbeeld door een val, verkeersongeluk of harde klap op het hoofd.

subdurale bloeding =  ophoping van bloed tussen het harde hersenvlies (dura mater) en het spinnenwebvlies (arachnoidea). Het ontstaat meestal door schade aan aderen, zoals de zogenaamde brugvenen, die het hersenweefsel met de aderen in de dura verbinden.

Bloedingen

• epiduraal hematoom: bloeduitstorting tussen het harde hersenvlies en het schedelbot
  
• subarachnoïdale bloeding: hersenbloeding in de hersenvliezen tussen de hersenen en de schedel
  
• subduraal hematoom: bloeduitstorting tussen het harde hersenvlies en het hersenweefsel

Welke onderzoeken worden er gedaan bij een neurotrauma?

Verpleegkundige aandachtspunten bij neurotrauma

• Observatie van het bewustzijn: Glasgow Coma Scale (GCS). Hierbij wordt gekeken of een zorgvrager de ogen spontaan opent op aanspreken, zich motorisch kan bewegen en verbaal reageert op een vraag (EMV-score).
  
• Ademhaling: De ademhaling wordt gereguleerd vanuit de hersenstam.
• Bloeddruk en hartritme: door regelmatig meten van de bloeddruk en hartfrequentie kunnen complicaties mogelijk vroegtijdig worden herkend.
• Misselijkheid en braken
• Hoofdpijn

Wat is de EMV-score van deze zorgvrager?

Een zorgvrager is na een trauma opgenomen in het ziekenhuis en verminderd aanspreekbaar. Er wordt een EMV-score afgenomen. Bij het aanspreken en geven van een pijnprikkel opent de zorgvrager zijn ogen niet, hij strekt alleen zijn armen als reactie en kreunt hier lichtjes bij. 

Welke acties zouden ingezet kunnen worden, zowel diagnostiek als verpleegkundige interventies bij deze score?

E1/M2/V2. 

De behandeling zal nu gericht zijn op het zo spoedig mogelijk krijgen van een diagnose door middel van een CT-cerebrum. Daarnaast zullen er neurologische tests gedaan worden, zoals een pupilcontrole en reflexcontrole. Als verpleegkundige herhaal je regelmatig de observaties en metingen.

Wervelletsel 

• Whiplash: beschadiging van de banden, spieren of botten in de nek.

• Wervelfractuur: stabiel of instabiel --> een breuk in één van de wervels.

Whiplash

• Whiplash: beschadiging van de banden, spieren of botten in de nek

Vaak niet zichtbaar of scan of röntgen foto

Symptomen: 

Nekpijn, hoofdpijn, pijn in de rug en een verminderde beweeglijkheid van de bovenrug en nek. Maar ook duizeligheid, misselijkheid, braken en concentratiestoornissen.

Beschadigingen aan de zenuwen, tintelingen of krachtsverlies ontstaan.

Wervelfractuur

• Stabiel: het wervellichaam is gebroken en er bestaat geen kans dat het ruggenmerg beschadigd zal raken.

• Instabiele breuk bestaat de kans dat het ruggenmerg beschadigd wordt.
  

• Dwarslaesie: het ruggenmerg is beschadigd of doorgesneden (incomplete/complete dwarslaesie).

Onderzoek/ behandeling bij wervelletsel?

Verpleegkundige aandachtspunten bij wervelletsel

• oedeem in armen, benen
• Dwarslaesie: spinale shock fase
• urineretentie
• obstipatie
• decubitus
• diep veneuze trombose

Casuïstiek 

Een 35-jarige man is betrokken bij een motorongeval. Hij droeg geen helm en is met hoge snelheid tegen een lantaarnpaal gereden. Bij aankomst van de ambulance is hij bij bewustzijn maar verward ( E3, M6, V4). Hij klaagt over hevige nekpijn en tintelingen in zijn benen. 

Volgende les

Thoraxtrauma en buiktrauma

Voorbeelden thoraxtrauma?

Thoraxtrauma

• rib-, long-, borstbeen- of hartkneuzing (contusie)
  
• rib- en borstbeenbreuk (fractuur)
  
• middenrif- of bloedvat (bijvoorbeeld aorta) ruptuur (scheur)
  
• pneumothorax of hematothorax (klaplong/ opening in de pleuraholte of bloed in de pleuraruimte)

Thorax 

Een rib- en borstbeencontusie zorgt voor pijnklachten bij het ademhalen. Wat voor risico geeft dit?

1. Kans op een pneumothorax
2. Kans op een pneumonie
3. Ribfracturen
4. Ruptuur van de luchtpijp

Wat kan een ribfractuur veroorzaken?

1. Een pneumothorax
2. Een hematothorax
3. Een pneumonie
4. Een ruptuur van de trachea

Wat zijn belangrijke verpleegkundige aandachtspunten bij een thoraxtrauma?

Buiktrauma's

Stomp of scherpletsel

• letsel aan maag, darmen, lever, milt, en nieren
  
• bekkenfractuur

Wat is het grootste risico bij een buiktrauma?

1. ademhalingsdepressie
2. fractuur
3. bloeding
4. peritonitis

ademhalingsdepressie =  een aandoening waarbij de ademhaling vertraagt en onvoldoende effectief wordt, waardoor het zuurstofgehalte in het bloed daalt en het koolstofdioxidegehalte stijgt

Peritonitis = ontsteking van het peritoneum, het vlies dat de buikholte en de meeste organen in de buik bekleedt. Het is een ernstige aandoening die meestal ontstaat door infectie en die onbehandeld levensbedreigend kan zijn.

Verpleegkundige observatiepunten

• vitale functies
• bloedverlies
• huidskleur
• diurese 
• bewustzijn

Trauma van de extremiteiten

• bovenste extremiteit: schouder, bovenarm, elleboog, onderarm, pols, hand;
  
• onderste extremiteit: heup, bovenbeen, knie, onderbeen, enkel, voet;
  
• luxatie;
  
• weke-delen-letsel.

Wat houden deze termen in?

• crushletsel
• crushsyndroom
• luxatie

 Crushletsel: Door een beknelling kunnen het weefsel, spier of zenuwen dusdanig beschadigd raken dat het weefsel in de problemen komt. 

 crushsyndroom. Wanneer weefsel, nadat het een tijdje is afgekneld van bloed, weer doorbloed wordt, kunnen er veel afvalstoffen vrijkomen uit het weefsel. Dit kan giftig zijn voor de zorgvrager en leiden tot ernstige nierproblemen.

luxatie is een ontwrichting van een gewricht

Behandelingen

• conservatief
• repositioneren: fractuur --> gips
•                                   luxatie --> brace 
• operatief: osteosynthesemateriaal + externe fixateur
• fysiotherapie 

Verpleegkundige aandachtspunten

• botinfectie
• spierdystrofie
• gips: compartimentsyndroom!
• pijn
• decubitus

Compartimentsyndroom

Acute symptomen worden veroorzaakt door ischemieverschijnselen van de spieren en sensibele zenuwen in de betreffende loge.

• 5x P's
• Pijn, Paresthesie, Pallor, Paralyse, polsloosheid

Fasciotomie!!

Pijn: enorme heftige pijn

Paresthesie: tintelingen, speldenprik , Pallor: bleekheid

Paralyse: verlamming

Polsloosheid: bij compartimentsyndroom wordt bijna nooit gevonden omdat de bovendruk meestal hoger is dan de druk in het compartiment. Bovendien moet het bloedvat voor polsloosheid door het aangedane compartiment lopen.

Fasciotomie

Bindweefsel tussen de compartimenten wordt ingesneden

Wat is een epiduraal hematoom?

1. Bloeduitstorting in het hersenweefsel
2. Bloeduitstorting tussen hersenvlies en schedel

HET

Hoog energetisch trauma: voorbeelden --->

Val van 2-3x hoger dan de lichaamslengte van het slachtoffer

Aanrijding van een voetganger met een voertuig met een snelheid groter dan 10 km/h

Aanrijding in een voertuig met een snelheid groter dan 35 km/h, zonder gordel

Aanrijding in een voertuig met een snelheid groter dan 45km/h, met gordel

Een ster in de voorruit, veroorzaakt door de inzittende

Over de kop geslagen voertuig

Uit een voertuig geslingerd slachtoffer

Vrijgekomen airbags

Ernstige schade aan buitenzijde van het voertuig

Verwachting:

groter letsel, shock

Welke soort trauma's zijn er?

1. Neurotrauma
2. Thoraxtrauma
3. Huidtrauma
4. Wervelletsel

Wat is triage?

1. Urgentie van het probleem
2. De patiënt genezen
3. Ernst van de situatie bepalen

Welke hulp wordt ingeschakeld bij trauma's?

1. Ambulance
2. Arts
3. Psycholoog
4. Traumahelikopter

Wat is een trauma?

1. Seksueel misbruik
2. Een schokkende gebeurtenis
3. Ernstig verkeersongeluk
4. Een kleine verwonding

Wat is een kenmerk van crushsyndroom?

1. Botbreuk in de voet
2. Verstopping van de darmen
3. Spierweefsel beschadiging door druk
4. Longinfectie

Wat is een mogelijke complicatie van wervelletsel?

1. Diep veneuze trombose
2. Hoofdpijn
3. Verlies van gezichtsvermogen
4. Verhoogde hartslag

Wat is een cruciaal observatiepunt bij buiktrauma?

1. Verlies van eetlust
2. Bloedverlies
3. Spierpijn
4. Hoofdpijn

Wat is een stabiele wervelfractuur?

1. Geen kans op ruggenmergschade
2. Botschade aan de schouder
3. Ruggenmerg is volledig doorgesneden
4. Onzekerheid over het herstel

Wat meet de ICP-meting?

1. De druk in de hersenen
2. Bloeddruk
3. Hartslag
4. Lichaamstemperatuur

Huiswerk week 45

Zie ook learnbeat, studieplanner

Ziekten van botspierstelsel en bindweefsel.

Neem daarnaast een casus uit de praktijk mee die aansluit bij een ziektebeeld van het bewegingsstelsel. 

Wat is hier aan de hand? (aandoening, diagnose, symptomen, onderzoek/ behandeling, prognose...)