LV 33 - Logica en geldigheid

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Logica en geldigheid

Leesvaardigheid §33

Lesdoelen

Als het goed is, weet je aan het eind van deze les:

- wat logisch redeneren is;

- wat verzwegen argumenten en logische redeneervormen zijn;

- hoe je moet aangeven waarom een redenering logisch geldig of ongeldig is.

Hoofd- en bijzaken

In §33 gaat het over hoofd- en bijzaken. Het enige wat je hiervan moet weten, is wat het verschil is tussen een hoofdzaak en een bijzaak: 

- Een hoofdzaak is essentieel om de tekst te begrijpen; we vinden ze in de inleiding, het slot en in de kernzinnen van de alinea's. 

- Een bijzaak is een stukje informatie dat je kunt weglaten zonder dat je de rode draad uit de tekst kwijtraakt. 

Logische geldigheid

Je kunt argumenten inhoudelijk beoordelen, maar je  kunt ook kijken naar het verband tussen standpunt en argumenten.

Als je dat doet, kijk je naar de logische geldigheid van een argument. 

Logica houdt zich bezig met de formele regels van het redeneren.

Logische geldigheid

In een logisch geldige redenering volgt uit twee argumenten die waar zijn een logische conclusie. 

Als je vindt dat de argumenten waar zijn, kun je het niet anders dan eens zijn met de conclusie. 

Bijvoorbeeld

Als het regent, dan draag ik  een regenjas.

Je ziet hier, dat het ijzelen in verband wordt gebracht met de gladheid van de straten. Als er sprake is van een regenbui dan leidt dat ertoe dat ik een regenjas draag.

Bijvoorbeeld

Als het regent, dan draag ik een regenjas. 

In tekens	Spreek uit als	Voorbeeldzin
p → q	Als p het geval is, dan is q het geval	Als het regent, dan draag ik graag een regenjas.
p	p is het geval	Het regent
q	Dus q is het geval	(Dus) ik draag een regenjas

Ontkrachting

Wie hier tegenin gaat door te zeggen

 'Ik zag je gisteren in een regenbui zonder jas, maar met een paraplu lopen'

heeft inhoudelijke kritiek op een argument; niet op de redeneervorm. Daarom blijft de redeneervorm geldig. 

Logisch ongeldig

Soms lijken redeneringen logisch, maar zijn ze dat niet. 

Vaak komt het erop neer dat je in bepaalde gevallen iets doet, 

maar dat je dat ook op andere momenten doet. 

Als ik jarig ben, dan eet ik taart. 

Bijvoorbeeld

Als ik jarig ben, dan eet ik taart. 

In tekens	Spreek uit als	Voorbeeldzin
p → q	Als p het geval is, dan is q het geval	Als ik jarig ben, dan eet ik taart.
q	q is het geval	Ik eet taart
p	Dus p is het geval	(Dus) ik ben jarig

Bijvoorbeeld

In dit voorbeeld, zijn p en q min of meer omgedraaid; hierbij zie je dat uit twee argumenten die waar zijn, een onjuiste conclusie kan worden getrokken

In tekens	Spreek uit als	Voorbeeldzin
p → q	Als p het geval is, dan is q het geval	Als ik jarig ben, dan eet ik taart.
q	q is het geval	Ik eet taart
p	Dus p is het geval	(Dus) ik ben jarig

Let dus goed op!

Als p → q, is het niet altijd zo dat q → p. 

q kan dus ook voorkomen als p niet het geval is!

Er is dan sprake van een ongeldige redeneervorm.

Verzwegen argumenten

Soms komt het voor dat een redenering niet compleet is, doordat één van de argumenten niet letterlijk wordt genoemd. 

Dit argument wordt verzwegen, omdat het voor de hand ligt. 

Bijvoorbeeld: 

Ik haal een voldoende voor de eindtoets, want ik ga er hard voor leren. 

Voorbeeldzin

Ik haal een voldoende voor de eindtoets, want ik ga er hard voor leren. 

Welke als... dan-constructie ligt hieraan ten grondslag? 

Voorbeeldzin

Ik haal een voldoende voor de eindtoets, want ik ga er hard voor leren. 

Welke als... dan-constructie ligt hieraan ten grondslag? 

Als ik hard leer voor een toets, haal ik een voldoende. 

Voorbeeldzin

Ik haal een voldoende voor de eindtoets, want ik ga er hard voor leren. 

Welke als... dan-constructie ligt hieraan ten grondslag? 

Als ik hard leer voor een toets, haal ik een voldoende. 

Als je dit argument kan aanvallen, kan je de redenering aanvallen. 

Wat zijn de verzwegen argumenten?

Arne Slot is een goede trainer, want hij heeft met Feyenoord de finale van de Conference League behaald. 

Danisha zal binnenkort betere cijfers voor wiskunde halen, zij heeft immers sinds drie weken bijles. 

Aan de slag

Werk nu aan opdracht 1 tot en met 4 op pagina 135.