Paragraaf 6.3 - Afval

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Afval

6.3

6.3 Afval

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt uitleggen op welke manieren afval wordt verwerkt
• Je kunt uitleggen hoe afvalstoffen in de lucht komen en wat de gevolgen zijn
• Je kunt uitleggen wat het gevolg is van te veel koolstofdioxide in de lucht

6.3 Afval

Op welke manieren wordt afval verwekt?

1. Nuttige toepassing
   - recycling > afval zoals glas, blik, papier en plastic wordt als grondstof voor nieuwe producten gebruikt / gft (groente-, fruit- en tuinafval) wordt verwerkt tot compost
   - hergebruik > meubels, kleiding en apparaten op nieuw gebruiken > tweedehands
2. Verbranden
   - restafval > niet recyclebaar en herbruikbaar > vuilverbrandingsinstallatie
3. Storten
   - vuilstort > aan de onderkant afgedekt zodat er geen giftige stoffen in de bodem komen

• Zwerfafval > afval wat in de natuur terechtkomt

Waar moet je je afval laten?

GFT

plastic

glas

papier

rest

herge-

bruik

6.3 Afval

Welke afvalstoffen komen in de lucht?

• Veel mensen gebruiken fossiele brandstoffen > aardolie, aardgas en steenkool
  - worden verbrand door motoren van auto's of in fabrieken, huizen en energiecentrales
  - door verbranding komen afvalgassen vrij:
  koolstofdioxide, zwaveldioxide en stikstofoxiden
  - afvalgassen komen in de lucht > uitstoot > luchtvervuiling

6.3 Afval

Gevolgen van luchtvervuiling

1. Fijnstof in de lucht
   - roet en stof uit afvalgassen > fijnstof
   - schadelijk voor gezondheid > mensen met bronchitis of astma hebben veel last
2. Smog
   - wanneer afvalgassen en fijnstof blijven hangen op 1 plaats (windstille dag)
   - mist van vervuilende gassen en stofdeeltjes > kan leiden tot hoofdpijn en benauwdheid
3. Verzuring
   - ontstaat ook door zwaveldioxide en stikstofoxiden
   - schadelijk voor bomen en planten

6.3 Afval

Verzuring en de effecten ervan

• Het zuur worden van de bodem door zure neerslag en door ammoniak
  - dierlijke mest bevat het stinkende gas ammoniak
  1. ammoniak komt in de lucht terecht, door een reactie met water ontstaat salpeterzuur, dit komt via regen in de bodem
  2. ammoniak uit mest trekt ook in de bodem
  
• Het zuur lost mineralen in de bodem op > spoelen naar het grondwater waardoor wortels van planten er niet meer bijkomen
• Door het zuur komen giftige stoffen vrij, zoals lood en aluminium > beschadigt de wortelharen van planten, hierdoor meer kans op ziekte 

6.3 Afval

6.3 Afval

• Wat? Maken 6.3 – Opdracht 1 t/m 14
• Hoe? Blz. 177 t/m 182
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 20 minuten
• Uitkomst? Opdracht 1 t/m 14 is af. Niet af? Rest is huiswerk.

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst)

6.3 Afval

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt uitleggen wat het gevolg is van te veel koolstofdioxide in de lucht

6.3 Afval

Waarom is te veel koolstofdioxide een probleem?

Koolstofkringloop

• Planten maken van koolstofdioxide (CO2) uit de lucht de energierijke stof glucose (C6H12)6).
• Dieren eten planten en krijgen de glucose zo binnen, door verbranding van glucose in dieren kom CO2 vrij in de lucht; reducenten breken afval van organismen af, hierdoor komt ook CO2 in de lucht
• Planten nemen het CO2 uit de lucht weer op en maken weer de energieijke stof glucose

6.3 Afval

6.3 Afval

Broeikaseffect

• Overdag verwarmt de zon de aarde waardoor de temperatuur stijgt, 's nacht straalt de aarde die warmte weer de ruimte in
  - koolstofdioxide in de lucht houdt de uitstraling van warmte tegen, daardoor blijft de aarde warm genoeg om in te leven
  - tegenhouden van warmtestraling > natuurlijk broeikaseffect
• De hoeveelheid koolstofdioxide in de lucht neemt toe > we gebruiken steeds meer brandstoffen en kappen bomen (bomen nemen koolstofdioxide op)
  - aarde kan minder warmte uitstralen > versterkt broeikaseffect > temperatuur stijgt

6.3 Afval

Aan de slag

Maak de opdrachten van 6.3 af.