Sociale problematiek

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

Sociale 

problematiek

Huislijk geweld en de meldcode

In veel instellingen functioneren aandachtsfunctionarissen kindermishandeling en huiselijk geweld,

aan wie de arts advies kan vragen. Hij kan met (de vertrouwensarts van) VT overleggen bij welke

deskundigen hij het best terecht kan. Dit hangt mede af van het type kindermishandeling of huiselijk

geweld. Zie bijlage 5 en www.huiselijkgeweld.nl/typengeweld voor nadere informatie over de

verschillende typen geweld.

Doel van het advies

Het vragen van advies heeft tot doel om tot een antwoord te komen op de volgende vragen:

T Is er sprake of kan er sprake zijn van kindermishandeling en/of huiselijk geweld?

T Welke acties kan de arts ondernemen om meer duidelijkheid te krijgen?

T Op welke manier kan de arts zijn vermoeden met de betrokkenen bespreken?

T Welke hulpverlening kan worden ingezet om het risico af te wenden?

T Is het raadzaam om een melding te doen?

T Op welke manier kunnen de taken en verantwoordelijkheden worden verdeeld?

Na deze les...

• Kan je in eigen woorden uitleggen wat sociale problematiek is.
• Kan je voorbeelden noemen van sociale problematiek.
• Weet je wat je kunt doen wanneer je sociale problematiek signaleert. 

Wat is sociale problematiek?

Wanneer mensen zich in langdurige probleemsituaties bevinden die hen op een achterstand zetten ten opzichte van andere mensen, spreken we van sociale problematiek.

Dit wordt ook wel maatschappelijke problematiek genoemd.

voorbeeld
sociale problematiek

Laag inkomen

Werkeloosheid

Verslaving

Huiselijk geweld

Slechte woonomstandigheden

Huiselijk geweld

Huiselijk geweld is geweld dat gepleegd wordt door iemand uit de huiselijke kring van het slachtoffer. Bijv. partner, familielid of buurman/vrouw.

Huiselijk geweld

Kindermishandeling (0 - 18)

 

(Ex) partnergeweld (18 - 65)

Ouderenmishandeling (65+) 

Oudermishandeling (k-o)

Vormen van mishandeling

• Lichamelijk geweld
  
• Lichamelijke verwaarlozing
  
• Psychisch geweld
  
• Psychische verwaarlozing
  
• Seksueel misbruik
  
• Eergerelateerd
• Financiële uitbuiting 

Huiselijk geweld; lichamelijk, geestelijk of seksueel geweld,  of bedreiging daarmee door iemand uit de huiselijke kring, waarbij onder geweld 

wordt verstaan: de fysieke, seksuele of psychische aantasting van de persoonlijke integriteit van het slachtoffer, daaronder ook begrepen ouderenmishandeling,

vrouwelijke genitale verminking, huwelijksdwang en eer gerelateerd geweld.

Ook het getuige zijn van mishandeling is een vorm van mishandeling 

Tot de huiselijke kring van het slachtoffer behoren: (ex-) partners, gezinsleden, familieleden, huisvrienden en mantelzorgers

Huiselijk geweld omvat niet zozeer de locatie waar het geweld plaatsvind, maar de relatie is bepalend. Ook wanner kind getuige is van geweld tussen ouders, ook wanneer deze ouders op verschillende adressen wonen.  Geweld in het gezin gaat vaak met andere problematiek gepaard, zoals spanningen tussen echtgenoten, werkloosheid of verslaving.

Eergerelateerd geweld; alle vormen van dwang, psychisch en fysiek geweld om te voorkomen dat een lid van de familie een missstap zet; dit gaat vaak gepaard met onderdrukking; denkende aan sociale controle, verstoting, seksueel misbruik, bezweringen, eermoord of zelfs gedwongen zelfmoord.

WAT IS OUDER-MISHANDELING?

Ouder-mishandeling (ook wel: ‘kind-ouder geweld’ of ‘huiselijk

geweld van jongeren tegen hun ouders’; niet te verwarren met

ouderENmishandeling) is: niet-incidenteel geweld in het gezin,

gepleegd door een (doorgaans thuiswonende afhankelijke) jeugdige of jongvolwassene, dat gericht is op (een van) de ouders. Het

gaat om herhaaldelijk en ernstig geweld (geen ‘normale’ puberteitsconflicten). Het geweld kan psychisch, fysiek en seksueel  zijn, met financiële afpersing en materiele schade.

De gevolgen van huiselijk geweld

Huiselijk geweld kan leiden tot sterke emotionele problemen. Slachtoffers raken vaak in een isolement. Ze verliezen hun weerbaarheid en zelfvertrouwen, en kunnen een negatief zelfbeeld ontwikkelen. Hierbij spelen gevoelens van schuld en schaamte doorgaans een grote rol. Dit kan leiden tot depressies, stressklachten en lichamelijke klachten. Mensen die als kind slachtoffer waren van huiselijk geweld, verliezen vaker het vertrouwen in zichzelf en in anderen. Ze hebben vaker problemen met intimiteit en seksualiteit, en vinden het moeilijker om relaties aan te gaan.

Uit onderzoek is daarnaast gebleken dat veel slachtoffers van huiselijk geweld ook andere problemen krijgen, zoals problemen op werk, met huisvesting en financiële problemen.

Ouderenmishandeling 

Naar schatting worden jaarlijks 200.000 ouderen boven de 65 jaar mishandeld. Onder ouderenmishandeling valt bijvoorbeeld lichamelijke en psychische mishandeling, verwaarlozing en financiële uitbuiting.

Vormen

- fysiek (slaan, schoppen) 

- psychisch (bijvoorbeeld uitschelden of isoleren)

- verwaarlozing

- seksueel misbruik (ongewenste handelingen)

- financieel (diefstal, testamentverandering, uitbuiting). 

Ouderenmishandeling 

• In huiselijke kring (mishandeling door (ex-)partners, ex-partners, familieleden of huisvrienden) ->huiselijk geweld.
  
• In een zorginstelling: door zorgmedewerkers of vrijwilligers

Wat is financiële uitbuiting?

Wat is verwaarlozing?

1. Geen lichamelijke of psychische zorg of voeding geven.
2. Geen nieuwe kleding.
3. Geen cadeaus voor je verjaardag.
4. Geen bezoek

kenmerken mishandeling

Kenmerken 

• Zichtbaar letsel
  
• Overdreven schrikreactie bij een onverwachte aanraking;
  
• Onsamenhangende verklaringen over verwondingen;
  
• Depressies of onverklaarbare angst;
  
• Schichtig of teruggetrokken gedrag;
  
• Onverklaarbare uitgaven;
  
• Onbetaalde rekeningen en aanmaningen;
  
• Lege koelkast.
  

Gebruik je zintuigen!

- Wat hoor je?

- Wat zie je?

- Wat ruik je?

- Wat geven je 'voelsprieten' door?

Welke vraag zou je kunnen stellen als je huiselijk geweld vermoed?

Professionals 

• Professionals kunnen een belangrijke rol spelen in het signaleren van geweld/mishandeling.
• Uit onderzoek blijkt dat professionals signalen van geweld en
  mishandeling niet altijd herkennen of dat ze niet weten wat te doen met de
  signalen.
• Sinds de invoering van de meldcode in 2019 melden professionals  (3x) vaker mishandeling/geweld
  

Maken

opdrachten weekplanner 'Persoonlijke zorg en ADL'

Meldcode verplicht voor....

• Gezondheidszorg: bijv. artsen, verpleegkundigen, tandartsen, fysiotherapeuten en geestelijke gezondheidszorg;
• Onderwijs: bijv. onderwijspersoneel;
• Maatschappelijke ondersteuning (welzijn): bijv. algemeen, maatschappelijk werkers, (thuis) zorgmedewerkers;
• Jeugdzorg: bijv. medewerkers Bureau Jeugdzorg/zorgaanbieders;
• Kinderopvang: bijv. personeel kinderdagverblijf en gastouders
  
• Justitie: bijv. reclasseringswerkers 

De wet is verplicht voor de sectoren Gezondheidszorg, Onderwijs,

Kinderopvang, Maatschappelijke ondersteuning, Jeugdzorg en Justitie. Dit omdat deze sectoren het meest contact hebben met de mensen zelf.

ook zelfstandig werkende professionals zoals huisartsen moeten beschikken

over een meldcode en hun kennis op het gebied van huiselijk geweld en

kindermishandeling op peil houden. 

tot 1.25

Beroepsgeheim

Sinds de invoering van de wet meldcode bestaat er een meldrecht voor

huiselijk geweld. Dit houdt in dat professionals bij signalen van huiselijk

geweld, net als nu al is geregeld voor kindermishandeling, hun beroepsgeheim

mogen doorbreken om een melding te doen. Er kan dus ook gemeld worden

zonder toestemming van de cliënt.

 Bij een vermoeden van kindermishandeling of huiselijk geweld kun je contact opnemen

met Veilig Thuis T 0800-2000 (Gratis en 24/7 bereikbaar).

Bij sociale problematiek gaat het in eerste plaats om de omgevingsfactoren waarin mensen leven en kinderen opgroeien.

1. Waar
2. Niet waar

Sociale problematiek is maatschappelijk bepaald en treft daarom groepen mensen.

1. juist
2. onjuist

De wet beroepsgeheim staat boven de meldcode.

1. Waar
2. Niet waar

Wat zou een lichamelijk signaal kunnen zijn voor kindermishandeling?

1. Vieze kleding
2. Bedekte lichaamsdelen
3. Blauwe plekken
4. Mager

Tina is vaak erg moe als ze op de kinderopvang komt en ze ziet er onverzorgd uit. Soms heeft ze nog niets gegeten. Van welke vorm van mishandeling kan hier sprake zijn?

1. Lichamelijke mishandeling
2. Lichamelijke verwaarlozing
3. Psychische mishandeling
4. Psychische verwaarlozing

Wat is Veilig Thuis?

1. Advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling
2. Zij geven adviezen over brandveiligheid in huis
3. Advies- en meldpunt onveilig wonen
4. Advies- en meldpunt voor kinderen in een lastige thuissituatie

De eerste stap van de meldcode is

1. Beslissen over het doen van een melding
2. Collegiaal overleg
3. In kaart brengen van de signalen
4. Gesprek met dader en slachtoffer

3. Gesprek met dader en slachtoffer

Studiewijzer

Lees 'Sociale problematiek' op bladzijde 91 van 

'Persoonlijke verzorging en ADL'

Maak opdracht 118.

Lees 'vormen van huiselijk geweld' op bladzijde 92

Maak opdracht 119

Lees 'signaleren huiselijk geweld op bladzijde 93

Maak opdracht 120

Lees 'veilig thuis' op bladzijde 95

Maak opdracht 121 en 123

Lees 'meldcode' op bladzijde 97

Maak opdracht 124 en 125

Lees 'Meldcode en beroepsgeheim' op bladzijde 98

Maak opdracht 126 en 127