Ouderenmishandeling

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Ouderen mishandeling

Waarom? Wet meldcode Huiselijk Geweld en

Kindermishandeling?

• Mishandeling/geweld is een hardnekkig en niet altijd zichtbaar probleem. 
  
• In Nederland zijn naar schatting jaarlijks 200 000 volwassenen en 119 000 kinderen slachtoffer. 
• Doel van de wet meldcode is dat er sneller en adequater wordt ingegrepen bij
  vermoedens van huiselijk geweld en kindermishandeling.

Voorbeelden van huiselijk geweld

• Verwaarlozing en (ex)partnergeweld;
• Kindermishandeling;
•  Seksueel geweld;
• Vrouwelijk genitale;Verminking (meisjesbesnijdenis);
• Eergerelateerd geweld;
• Huwelijksdwang;
• Ouderenmishandeling/mishandeling van ouders.

Professionals 

• Professionals kunnen een belangrijke rol spelen in het signaleren van geweld/mishandeling.
• Uit onderzoek blijkt dat professionals signalen van geweld en
  mishandeling niet altijd herkennen of dat ze niet weten wat te doen met de
  signalen.
• Sinds de invoering van de meldcode in 2019 melden professionals  (3x) vaker mishandeling/geweld
  

Waar denk je aan bij
ouderenmishandeling?

Ouderenmishandeling betreft: 

• “Al het handelen of het nalaten van handelen van al degenen die in een terugkerende persoonlijke of professionele relatie met de oudere (iemand van 65 jaar of ouder) staan, waardoor de oudere persoon lichamelijke en/of psychische en/of materiële schade lijdt en waarbij van de kant van de oudere sprake is van een vorm van gedeeltelijke of volledige afhankelijkheid”.
  
• De vijf hoofdvormen betreffen lichamelijke mishandeling, psychische mishandeling, financieel misbruik, verwaarlozing en tenslotte seksueel misbruik.

Beroepsgeheim

 Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg en de Beroepscode van Verpleegkundigen en Verzorgenden, artikel 2.12).

Dat betekent dat je informatie van en over de zorgvrager geheimhoudt en zonder uitdrukkelijke toestemming van de zorgvrager niet aan anderen verstrekt.

Zorgvrager centraal

Tegelijkertijd dien je als zorgverlener het belang van de zorgvrager centraal te

stellen en ‘de zorg van een goed hulpverlener in acht nemen’ (artikel 7: 453

Burgerlijk Wetboek). Vanuit de verplichting om hulp te bieden aan mensen die

bescherming nodig hebben tegen huiselijk geweld en kindermishandeling,

kan dat betekenen dat de verpleegkundige, verzorgende of verpleegkundig

specialist bij (een vermoeden van) huiselijk geweld of kindermishandeling het

beroepsgeheim doorbreekt. Dan is er sprake van conflicterende verplichtingen.

Meldrecht

Op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (artikel 5.2.6)

hebben zorgprofessionals het recht om vermoedens van kindermishandeling en huiselijk geweld te melden bij Veilig Thuis en daarbij zonder toestemming van degene die het betreft informatie te verstrekken aan Veilig Thuis die nodig is om het vermoeden van kindermishandeling of huiselijk geweld te beëindigen of te onderzoeken. Er bestaat dus een wettelijke basis voor doorbreking van het medisch beroepsgeheim ten  aanzien van Veilig Thuis. Dit wordt het meldrecht genoemd.

Het is belangrijk dat bij doorbreking van het beroepsgeheim zorgvuldig wordt gehandeld. Om die reden dienen de 5 stappen van de V&VN Meldcode in acht te worden genomen.

Wet verplichte meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling

Om professionals handvatten te bieden om huiselijk geweld en kindermishandeling eerder en meer gestructureerd aan te pakken is in 2013 de Wet Verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling 

 in werking getreden. Het hebben van een meldcode en het implementeren berust dus ook op een wettelijke verplichting.

Verplicht voor....?

• Gezondheidszorg: bijv. artsen, verpleegkundigen, tandartsen, fysiotherapeuten en geestelijke gezondheidszorg;
• Onderwijs: bijv. onderwijspersoneel;
• Maatschappelijke ondersteuning (welzijn): bijv. algemeen, maatschappelijk werkers, (thuis) zorgmedewerkers;
• Jeugdzorg: bijv. medewerkers Bureau Jeugdzorg/zorgaanbieders;
• Kinderopvang: bijv. personeel kinderdagverblijf en gastouders
  
• Justitie: bijv. reclasseringswerkers 

De wet is verplicht voor de sectoren Gezondheidszorg, Onderwijs,

Kinderopvang, Maatschappelijke ondersteuning, Jeugdzorg en Justitie. Dit omdat deze sectoren het meest contact hebben met de mensen zelf.

ook zelfstandig werkende professionals zoals huisartsen moeten beschikken

over een meldcode en hun kennis op het gebied van huiselijk geweld en

kindermishandeling op peil houden. 

Sinds de invoering van de meldcode in 2019 melden professionals vaker mishandeling/geweld. Hoeveel keer vaker denk je?

1. 1x
2. 2x
3. 3x
4. 4x

Uit onderzoek blijkt dat professionals signalen van geweld en mishandeling niet altijd herkennen of dat ze niet weten wat te doen met de
signalen.

1. Waar
2. Niet waar

Wat weet jij over de
meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling?

De wet beroepsgeheim staat boven de meldcode

1. Waar
2. Niet waar

In welke sectoren is de meldcode
verplicht?

De meldcode bevat 5 stappen.

Stap 1: in kaart brengen van signalen;
Stap 2: collegiale consultatie en zo nodig raadplegen van het advies- en meldpunt Kindermishandeling of het steunpunt Huiselijk Geweld;
Stap 3: gesprek met de zorgvrager/cliënt;
Stap 4: wegen van het geweld of de mishandeling;
Stap 5: beslissen: hulp organiseren of melden bij Bureau Jeugdzorg (BJZ) Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) of Steunpunt Huiselijk Geweld (SHG)

1. Waar
2. Niet waar

Meldrecht en geen meldplicht 

• Geen bewijs dat een wettelijke meldplicht leidt tot het terugdringen van het aantal gevallen.
• Meldplicht in het buitenland leidt tot veel onterechte meldingen uit angst voor aansprakelijkheid bij niet melden. 
• De meldcode is in Nederland  effectief gebleken. Professionals met een meldcode grijpen drie keer vaker in dan professionals zonder meldcode.

Wat verplicht de wet meldcode!

De wet meldcode verplicht organisaties om een meldcode in de eigen

organisatie te implementeren en het gebruik en kennis hiervan te bevorderen. 

Een meldcode is een stappenplan dat professionals ondersteunt bij het

signaleren van en handelen bij (vermoedens van) huiselijk geweld en

kindermishandeling.