Thema 7 Les 5: Transplantatie en bloedtransfusie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Geven aan anderen?

§12.4/5: Transplantatie en bloedtransfusie

Wat je tot nu toe geleerd hebt

- Je lichaam reageert om lichaamsvreemde stoffen (antigenen)

- Afweer werkt a-specifiek en specifiek.

- Immuun kan op een natuurlijke en kunstmatige manier.

Wat we vandaag doen

- Het MHC/HLA per persoon is uniek. Wat betekent dat?

- Waarop moet je letten bij bloedtransfusies?

- Rhesusfactor is belangrijk bij zwangerschappen. Waarom?

https://www.transplantatiestichting.nl/welke-organen-en-weefsels-kun-je-doneren

Wat is MHC/HLA?

Antigeen is eiwit op de celmembraan.

Antigeen kan lichaamsvreemd zijn.

Witte bloedcellen gebruiken antigenen voor herkenning.

Antistoffen passen op antigenen.

Wat is MHC/HLA?

Een APC gebruikt MHC II voor tonen antigeen op celmembraan.

MHC is dus eiwit waarop antigeen zich bevindt. 

Wat is MHC/HLA?

Geïnfecteerde cellen tonen antigeen met MHC I. 

T-cellen reageren hierop door de geïnfecteerde cel te vernietigen.

Wat is MHC/HLA?

Alle cellen hebben MHC I. 

MHC I wordt gebruikt of een cel lichaamseigen is.

Dit is een probleem bij transplantatie. 

Wat is MHC/HLA?

Bij mensen wordt MHC ook wel HLA genoemd. 

HLA is erfelijk bepaald. 

Familieleden dus veel overeenkomst. 

Oefenen

Aan de slag met de opgaven. Kijk goed in SOM voor welke opgaven je moet maken en welke overslaan. Dit verschilt per groep. Via SOM ben je ingedeeld.

Bloedtransfusie

Geven van bloed is heel gebruikelijk.

Tegenwoordig wordt bij bloedtransfusie bloedcellen gescheiden van plasma gegeven.

Rode bloedcellen hebben geen MHC. 

Bloedtransfusie

Toch zijn complicaties mogelijk.

Bloedcellen hebben wel antigenen:

- Antigeen A/B

- Rhesusfactor

(en daarnaast nog 8)

Bloed wordt voor transfusie eerst met kruisproef getest.

Rhesusfactor

Het rhesus-antigeen heb je (Rh+) of niet (Rh-).             85% is Rh+

Rh+ kan bloed krijgen van Rh- en Rh+

Rh- alleen van Rh-.

Mensen met Rh- hebben geen rhesusantigeen, maar ook geen antistoffen tegen rhesus.

Rhesusfactor

Mensen met Rh- hebben geen rhesusantigeen, maar ook geen antistoffen tegen rhesus.

Bij zwangerschappen kan de rhesusfactor voor problemen zorgen.