Tracheazorg

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1,2

Tracheostomie(zorg)

Wat is het doel van tracheazorg?

1. Voorkomen luchtweg infecties.
2. Voorkomen huidirritatie.
3. Voorkomen wondjes.
4. Alle eerder genoemden zijn goed.

Welk orgaan ligt vooraan in de hals (van buiten af gezien):

1. Slokdarm
2. Luchtpijp
3. Strottenhoofd
4. Stembanden

Tracheotomie:

Een tracheotomie is het maken van een snede in de hals voor het aanbrengen van een tracheacanule.

Na een tracheotomie is het strottenhoofd nog aanwezig.
Canule zorgt ervoor dat 

de gemaakte opening niet dichtklapt. 

Een tracheotomie kan tijdelijk zijn: bijv. na een beroerte, ernstige longontsteking, ongeval.

Of blijvend bijv. na keelkanker, aangeboren afwijkingen, ademhalingsmoeilijkheden bij spier- of zenuwziekten, langdurige coma.

Tijdelijk tracheostoma:

 Binnen- en een buitencanule. 

De buitencanule wordt op zijn plaats gehouden door een canulebandje om de hals.

De binnencanule mag verwijderd worden om deze te reinigen.

De buiten canule mag je niet zelf verwijderen.
Is de oorzaak van de ademnood verholpen dan kan de canule
weer worden verwijderd en groeit de opening weer vanzelf dicht.

Tijdelijk stoma:

Complicaties bij een tracheotomie:

1. Eruit hoesten - dichtklappen luchtpijp - stikken.
2.  Luchtemfyseem onder de huid - knisperend gevoel.
3. Luchtweginfecties.

Definitief verwijderen stoma:

Bouw het gebruik van de tracheacanule geleidelijk af. 

Door afdoppen van de canule volgens afspraak (afdopschema). 

De frequentie en duur van het afdoppen worden geleidelijk opgevoerd, op geleide van benauwdheidsklachten en saturatie van de cliënt. De arts beslist wanneer de tracheacanule 

definitief verwijderd kan worden.

Na definitief verwijderen canule verwijderen - afplakken.

Zie learnbeat filmpje tracheacanule verwijderen en tracheostoma afplakken.

Laryngectomie:

Bij een laryngectomie is het strottenhoofd verwijderd, meestal

ten gevolge van een tumor hoofd/hals gebied/stembanden.

De slokdarm wordt weer hersteld. 

De luchtpijp wordt naar voren gebogen en gehecht in de huid boven het borstbeen, waardoor

een opening naar de hals ontstaat.

Luchtweg en voedselweg zijn permanent van elkaar gescheiden,

dit is niet meer terug te draaien - blijvend tracheostoma.

Verschillen laryngectomie:

- Totale laryngectomie neemt de chirurg het strottenhoofd en de stembanden volledig weg. Hierdoor moet je opnieuw leren praten, meestal met behulp van een spraakprothese en onder begeleiding van de logopediste.

- Partiële laryngectomie kunnen sommige delen, zoals de stembanden, bewaard worden. Zo wordt de stem gespaard.

Blijvend tracheostoma:

Ademen via neus en mond is niet meer mogelijk.

Direct na de operatie wordt vaak een (eendelig) canule geplaatst om krimpen van het stoma te voorkomen.

Als de wond is genezen is een canule meestal niet meer nodig.

Sommigen dragen alleen ’s nachts een canule om krimpen van het stoma tegen te gaan.

Wel wordt geadviseerd de canule regelmatig te passen om te zien of het

stoma niet geleidelijk aan krimpt.

Canule zelf verwijderen om deze te reinigen (ook een eventuele buitencanule).

Blijvend tracheostoma: 

Complicaties:

1. Luchtweginfecties.

2. Wondinfectie.

3. Nauwer worden stoma.

Tracheacanules:

Een canule is een kunststof of metalen buisje met of zonder cuff.

Cuff zorgt ervoor dat vocht niet direct in de longen komt.

Opening in hals rechtstreeks in trachea.

Door de canule vindt de ademhaling plaats.

Een en tweedelig systeem. 

Wat kun je op een plaatje met cilinder plaatsen?

Beademingsapparatuur

Kunstneus

Spreekklepje

Cuff-drukmeter

 In de cuff moet een zodanige hoeveelheid lucht worden geblazen dat er geen inademingslucht langs de canule kan ontsnappen.

De hoeveelheid wisselt per zorgvrager. 

Met behulp van de cuff-drukmeter kun je 

controleren of de cuff (nog) voldoende gevuld is.

MAG IEMAND MET EEN TRACHEOSTOMA OF TRACHEOTOMIE DOUCHEN?

1. Ja
2. Nee

Speciale pleister bij douchen:

Complicatie taai slijm. Wat kun je doen?

1. 1 a 2 keer druppelen met Nacl.
2. I.o.m arts starten met medicatie om het slijm dunner en makkelijker ophoestbaar te maken
3. Verhoog luchtvochtigheid in huis
4. Alle eerder genoemden zijn juist.

Complicatie veel helder en dun slijm

Dit kan door verkoudheid of te vaak druppelen met Nacl.

In overleg met arts stoppen met slijmverdunner. 

Verminder de hoeveelheid NaCl 0,9% met druppelen of druppel minder vaak.

Complicatie ophoesten van spoortjes bloed bij het slijm. Wat kun je doen?

1. De luchtpijp vaker bevochtigen
2. Leer goede hoesttechniek aan.
3. Bij blijvend bloedverlies overleg met arts.
4. Alle eerder genoemden zijn juist.

Complicatie kriebelhoest. Wat kun je doen?

Druppel 1 á 2 keer daags extra met NaCl 0,9% .

Verhoog de luchtvochtigheid in huis.

Complicatie roodheid van de huid onder de canule. Wat kun je doen?

1. Huid preventief beschermen met Cavilon of Duoderm Thin.
2. Een splitgaasje onder de canule doen, deze verschonen zodra deze vochtig is
3. Beide zijn juist.

Meer complicaties:

Obstructie in de canule waardoor benauwdheid optreedt: 

Door slijmprop of korst in de binnencanule.

Actie: De binnencanule eruit halen en schoonmaken.

Ophoesten van etensresten: 

Door verslikken of lekkend spraakknoopje.

Actie: Raadpleeg huisarts of KNO arts.

Vragen?

Uitzuigen mond en keelholte

Waarom zuigen we uit?

*Uitzuigen voorkomt dat slijm zich ophoopt in de luchtwegen en/ of in de tracheacanule.

*Ophoping van slijm in de luchtwegen belemmert de ademhaling en geeft risico op longontsteking.

Oppervlakkig en diep uitzuigen

*Met oppervlakkig uitzuigen wordt het slijm uit de neus-, mond-, en keelholte (bovenste
luchtwegen) verwijderd. 

*Met diep uitzuigen via de neus of mond wordt het slijm uit de trachea

en een deel van de onderste luchtwegen verwijderd.

Uitzuigen mond/keelholte

De drie belangrijkste regels bij het uitzuigen: 

1. Zorg voor een goede hygiëne en was vooraf je handen

2. Breng de zuigkatheter rustig in

3. Voorkom dat de katheter zich vastzuigt tegen luchtpijpwand. Dat voorkom je door de katheter niet-zuigend in te brengen.

Aandachtspunten uitzuigen

Voorkom dat er slijmvliesbeschadigingen ontstaan in de luchtpijp. Ga daarom heel voorzichtig te werk. 

• Zorg voor de gewenste houding van de patiënt.

• Let op kleur, hoeveelheid en consistentie van het slijm.

• Blijf de patiënt tijdens en na de uitzuigprocedure observeren op huidskleur, ademhaling en bewustzijn.

 • Na de uitzuigprocedure op de juiste manier aansluiten van de beademing,

• Observeer de patiënt en vergewis je ervan dat alles in orde is.

Complicaties uitzuigen

1 Bloedbijmenging

2 Lage saturatie

3 Lage tensie

4 Uitzuigen via de mond geeft een verhoogde kans op braken en aspiratie

vervolg complicaties......

5 Door veelvuldig hoesten is de luchtpijp beschadigd 

6 Luchtpijp is beschadigd bij inbrengen canule

7 Luchtweginfectie.

Contra indicaties uitzuigen

Zuig niet uit bij cliënten met:

-spataderen in de slokdarm (oesophagus varices);

-stollingsstoornissen;

-klachten van misselijkheid;

-kramp in de spieren van de luchtwegen (laryngospasmen).

Overleg met de arts wat de beste oplossing is. 

Waar moeten we als verpleegkundige rekening mee houden bij het uitzuigen?

*Wat zie je aan een patiënt/cliënt?

*Welke vitale functies hou je in de gaten?

Bradycardie

*Bij een klein aantal patiënten kan tijdens het uitzuigen een bradycardie optreden. 

*Bij een bradycardie vertraagt de hartslag naar lager dan 60 slagen per minuut. 

*Dit komt omdat bij het uitzuigen een van de hersenzenuwen geprikkeld wordt die zowel de luchtwegen als het hart bedienen. 

*Dit is normaal en heeft verder geen ernstige gevolgen. Mocht de patiënt tijdens het uitzuigen ‘wit’ wegtrekken of plotseling transpireren, voel en tel dan de pols.

Filmpje 9 Learnbeat: Tracheacanule uitzuigen.

Wat heb je geleerd?