Chemie in het klein: formules en systematische namen (hfd4,h3 Chemie)

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H4.1 Formules en naamgeving

H4.1 Molecuulformule

Vorige lessen (Hoofdstuk 1)

• hoe ziet een molecuultekening eruit
• een molecuulformule geeft het aantal atomen per soort aan 3 CO₂
• het cijfertje bij de atomen heet de index 3 CO2
• de coëfficiënt geeft aan hoeveel moleculen er per soort zijn 3 CO2

H4.1 Molecuulformule

Deze les

• Formules voor stoffen
• Systematische naamgeving
• modellen

H4.1 Formules en naamgeving

Stoffen

• Ontleedbare stoffen bestaan uit minstens twee atoomsoorten. Bijvoorbeeld H2O (water) en AgCl (zilverchloride).
• Niet-ontleedbare stoffen bestaan uit 1 atoomsoort. Bijvoorbeeld Ag (zilver) en de bende van 7 (Cl2, F2, N2, H2, O2, I2, Br2)

H4.1 Formules en naamgeving

Molecuulformule

• Geeft het aantal atomen per soort aan
• De faseaanduiding (g), (l) of (s) hoort erbij 
• Voor ontleedbare en niet-ontleedbare stoffen
• Leer de Bende van 7!
• Leer de elementen en symbolen (stencil)

H4.1 systematische naamgeving

• Ontleedbare stoffen
  
• logische opbouw van de naam
• het tweede element krijgt de uitgang -ide
• als beide elementen niet-metalen zijn gebruik je Griekse telwoorden.

H4.1 systematische naamgeving

Uitgang

• O   -oxide
• F    -fluoride
• Cl  -chloride
• Br  -bromide

Deze uitgangen moet je kennen!

• I   -jodide
  
• S  -sulfide
  
• H -hydride
  
• N -nitride

H4.1 systematische naamgeving

Metaal en niet-metaalatomen (dus geen telwoorden)

• KCl  

1 kalium- en 1 chlooratoom: kaliumchloride

• Na2O

2 natrium- en 1 zuurstofatoom: natriumoxide

• MgCl2

1 magnesium- en 2 chlooratomen: magnesiumchloride

H4.1 systematische naamgeving

Griekse telwoorden: 

• 1 mono (laten we vaak weg)
• 2 di
• 3 tri
• 4 tetra
• 5 penta
• 6 hexa

Deze telwoorden moet je kennen!

Telwoorden staan voor de atoomsoort waar ze over gaan.

H4.1 systematische naamgeving

Niet-metaalatomen (dus wel telwoorden)

• CO

1 koolstof- en 1 zuurstofatoom: koolstofmonooxide 

• SO2

1 zwavel- en 2 zuurstofatomen: zwaveldioxide

• N2O4
  

2 stikstof- en 4 zuurstofatomen: distikstoftetraoxide

H4.1 triviale namen

Sommige stoffen ken je bij hun dagelijkse naam, of moet je gaan leren. 

•  water H₂O
• methaan CH₄
• propaan C₃H₈

• butaan C₄H₁₀
• ammoniak NH₃
• glucose C₆H₁₂O₆

Geef de naam van deze formule

SO​3​​

1. zwavelzuurstof
2. zwaveltrizuurstof
3. zwaveloxide
4. zwaveltrioxide

Geef de formule van deze naam:
diwaterstofoxide

1. HO
2. H​2​​O
3. HO​2​​
4. H​2​​O​2​​

H4.2 Molecuulformule

Deze les leerde je:

• Formules voor stoffen
• Systematische naamgeving
• Modellen

Huiswerk

• Lees en leer H4.1
  
• Maak opgaven 1 en 2