3.2 Bezet Nederland Deel 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom!

Ga op je plek zitten.

Pak je spullen (boek, schrift, etui etc.) en leg ze klaar.

Leg alvast je schrift klaar voor aantekeningen!

Telefoon in tas, Oortjes uit en Tassen van tafel.

Planning

Korte terugblik H3.1

Begin H3 P2

Capitulatie Nederland

Aanpassing en Collaboratie

Leerdoelen

Kenmerkend aspect bij deze les: 

Jij kan aan het einde van de les:

 Uitleggen waardoor Nederland zo snel capituleerde.

Je kunt uitleggen wat het verschil is tussen aanpassing en collaboratie

WOII in NL

• 10 mei 1940 word Nederland aangevallen.
  

• Nederlandse leger dapper vecht terug
  

• Duitse soldaten bezetten binnen een week heel Nederland.
  

• Regering word afgezet, koningin vlucht naar buitenland. (London)
  

Nederlandse capitulatie

• 14 mei 1940: Rotterdam gebombardeerd.
  

• Nederlandse leger houdt geen stand meer tegen de Blitzkrieg.
  

• Reden tot de capitulatie (overgave) op 14 mei 1940.
  

Arthur Seyss-Inquart

Rijkscommissaris van Nederland

"De Duitsers willen dit land en zijn bevolking niet onderdrukken, noch hun de Duitse politieke leer opdringen"

Arthur Seyss-Inquart in 1940

Drie houdingen tijdens de bezetting.

Aanpassing

• De meeste Nederlands pakken hun normale leven op tijdens de bezetting

• ~90% van de Nederlandse bevolking paste zich aan.

• Joodse Nederlanders worden echter                                    d                               d       langzaam buitengesloten                                                        
  

Collaboratie

• Collaboratie = Samenwerken met de vijand

• Ongeveer 5% van de bevolking collaboreerde actief met de Duitsers.
  

• NSB'ers krijgen machtsposities,                                                                                                                                  maar de Duitsers blijven hen altijd de baas

Verzet 

• Er wordt ook verzet getoond tegen de Duitsers.

• Minder dan 5% van de bevolking was actief in verzetsorganisaties

• Verzet kon zo simpel zijn als het dragen oranje sokken
• Maar ook  aanslagen plegen op Duitsers

• Ook onderduiken is een vorm van verzet
  

...

Dr. H.M. Hirschfeld is secretarisgeneraal van twee ministeries: Handel, Nijverheid & Scheepvaart en van Landbouw & Visserij.

Hij was gedeeltelijk van joodse afkomst en moest niets van de Duitsers hebben. Toch kon hij uitstekend met hen samenwerken. De Duitsers deelden zijn mening over de rust en orde die in Nederland nodig was.

Binnen enkele dagen na de capitulatie van Nederland maakte deze ambtenaar met de bezetter belangrijke afspraken over openbare orde, voedselvoorziening en economische ‘samenwerking’ met Duitsland.

Pip Matthée is een 23-jarige eigenaar van een reclameadviesbureau uit Roosendaal als in 1942 het gevaar dreigt om in Duitsland te werk gesteld te worden. Dat betekent het verlies van zijn baan.

Op advies van NSB-burgemeester Daems wordt Pip lid van de NSB, maar krijgt desondanks een oproep om in Duitsland te gaan werken.

Meteen zegt hij zijn lidmaatschap op. Snel trouwt hij, in de hoop dat zijn echtgenote de zaak mag overnemen. Dat lukt niet en Pip moet naar Wenen om daar te werken.

Hannie Schaft (1920-1945) is opgevoed met socialistische ideeën. In de oorlog heeft ze op

verschillende manieren (bijv. onder andere door het stelen van persoonsbewijzen van niet-joodse vrouwen om deze door te geven aan joodse vrouwen) geprobeerd haar protest tegen de bezetting om te zetten in daden tegen de bezetters.

Ze ging echter veel verder. Ze papte met Duitsers aan om aan informatie te komen. Verschillende Nederlanders, ook verzetsmensen, zagen haar als verraadster.

Ze heeft meegewerkt aan verschillende sabotage-aanslagen. Uiteindelijk is ze opgepakt en in de duinen door de Duitsers terechtgesteld.

Generaal H. Winkelman was, als opperbevelhebber van de Nederlandse strijdkrachten, een militair van de oude stempel, zeer trouw aan Koningin, Volk en Vaderland. Hij was een briljant strateeg, maar vergeleken met de Duitse oorlogsvoering waren zijn tactieken verouderd.

Dat was het Nederlandse oorlogsmaterieel, waarvoor hij verantwoordelijk was, ook. De Nederlandse strijdkrachten reageerden traag op de Duitse inval en onderschatte de tegenstander daarbij. Na het bombardement op Rotterdam heeft generaal Winkelman vrijwel onmiddellijk gecapituleerd en niet gewacht op Franse en Engelse troepen die onderweg waren (en niet verder gekomen zijn dan een eindje over de grenzen van Zeeland en Brabant).

Het welzijn van het Nederlandse volk ging hem vóór het voortbestaan van de staat. Winkelman heeft geweigerd zich aan de nieuwe machthebbers aan te passen en is de hele oorlog krijgsgevangen gebleven.

Henk Kistemaker (1922-2003) meldt zich, op aandringen van zijn vader, aan voor de SS omdat hij werkloos is. Zijn vader is dokwerker en heeft, omdat hij vloeiend Duits spreekt, goede contacten met de bezetter. Ook is vader anticommunistisch en voorstander van een Groot-Duitsland.

Bij Henks vertrek naar Duitsland bracht vader, tot grote schaamte van Henk, de Hitlergroet. In het eerste gedeelte van de oorlog heeft Henk gevochten als infanterist in de SS en in het tweede gedeelte als radiobediende bij een SS pantserregiment.

Hij is enkele malen gewond geraakt, maar heeft de oorlog overleefd. Tot 1948 heeft hij in de gevangenis gezeten.