3.2: De Oost en de VOC

3.2. De Oost en de VOC


Waarvoor werd de VOC opgericht en hoe werkte deze handelsmaatschappij?
1 / 35
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 2

This lesson contains 35 slides, with interactive quizzes, text slides and 4 videos.

time-iconLesson duration is: 50 min

Items in this lesson

3.2. De Oost en de VOC


Waarvoor werd de VOC opgericht en hoe werkte deze handelsmaatschappij?

Slide 1 - Slide

Lesdoelen 
  • Je kunt uitleggen hoe de VOC is ontstaan.
  • Je kunt op de kaart aangeven via welke route de VOC voer.
  • Je kunt uitleggen hoe de VOC bestuurd werd door de begrippen Kamers en Heren Zeventien te gebruiken.
  • Je kunt aangeven welke rechten de VOC had als handelsorganisatie.

Slide 2 - Slide

Vorige les.....
  • Moedernegotie
  • Stapelmarkt
  • Commerciële landbouw
  • Handelskapitalisme
  • De Val van Antwerpen

Slide 3 - Slide

Volle kracht vooruit!

Slide 4 - Slide

Nederlanders overzee
Sinds de Ontdekkingsreizen brachten Portugezen en Spanjaarden specerijen, zijde, porselein en thee op de Europese markt. Portugese schepen zeilden om Afrika heen naar Azië. Die kostbare handelsproducten leverden veel op. In Antwerpen kon je ze kopen. 

Na de Val van Antwerpen (1585) vluchtten Antwerpse kooplui naar Amsterdam. Ze namen hun kennis van de handel in oosterse producten mee. Amsterdam was al de stapelmarkt van Europa. Daarop konden specerijen, porselein, thee en zijde ook een plekje krijgen. De Nederlanders zochten nu eigen routes naar Azië.

Slide 5 - Slide

Waardoor werd Amsterdam in de zeventiende eeuw de belangrijkste handelsstad? 
Juist
Onjuist
Door de stapelmarkt.
Door de textielindustrie.
Door de komst van de Antwerpenaren.
Door de Oostzeevaart.
Door de bouw van grachtenpanden.

Slide 6 - Drag question

Oorzaak
Gevolg
Spanjaarden namen Antwerpen in
Kooplui vluchten naar Amsterdam
Weinig landbouw grond in NL
Moedernegotie
Handel drijven met Azië
Amsterdam wordt een grote stad
Republiek voert oorlog met Spanje

Slide 7 - Drag question

Om de noord of om de zuid

Slide 8 - Slide

Waarom vertrok Willem Barentsz en Jacob van Heemskerck naar het noorden?
A
Ze wilde ijsberenvlees eten
B
Ze zochten een nieuwe route naar Azië
C
Ze wilde nieuwe specerijen ontdekken in het noorden
D
Ze wilde overwinteren op de Noordpool

Slide 9 - Quiz

Slide 10 - Video

Waarom lukte het Willem Barentsz niet om de weg naar Azië te vinden?
A
Hij verdwaalde
B
Hij ging de verkeerde kant op
C
Hij kwam vast te zitten in het ijs
D
Hij leed schipbreuk

Slide 11 - Quiz

Het briefje dat Willem Barentsz achterliet in de schoorsteen van het Behouden Huys is later teruggevonden op Nova Zembla.
Wat voor soort bron is dit briefje?
A
Een ongeschreven primaire bron
B
Een ongeschreven secundaire bron
C
Een geschreven secundaire bron
D
Een geschreven primaire bron

Slide 12 - Quiz

Cornelis Houtman
Willem Barentsz
Route via het zuiden
Route via het noorden
Was succesvol
Was niet succesvol
scheurbuik
aanval door ijsberen

Slide 13 - Drag question

VOC
Na de eerste succesvolle expeditie....
  • Veel concurrentie --> de prijzen zakten 
  • Dit is niet voordelig voor de Republiek
  • De Republiek was in oorlog met Spanje en had daarvoor een hoop geld nodig. Daarom nam Oldenbarnevelt in 1602 het initiatief om de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) op te richten.

Slide 14 - Slide

Slide 15 - Slide

Bestuur van de VOC
  • 6 Kamers: een afdeling van de VOC in een handelsstad die de scheepsvaart vanuit die stad regelt.
  • de Heren Zeventien: afgevaardigden uit de Kamers die de VOC centraal besturen.

Slide 16 - Slide

Slide 17 - Video

Rechten van de VOC
  • De VOC had het handelsmonopolie van de Republiek.
  • De VOC mocht verdragen sluiten en oorlog voeren.

Slide 18 - Slide


VOC staat voor
A
Vereniging Oost-Indische Compagnie
B
Verenigde Oost-Indie Compagnie
C
Verenigde Oost-Indische Compagnie
D
Verenigde Oost-Indische Campagne

Slide 19 - Quiz

De VOC handelde in...
A
Specerijen en tabak
B
Graan
C
Tabak, slaven, katoen
D
Melk en kaas

Slide 20 - Quiz

Welke 3 zinnen zijn juist?
Juist
Onjuist

De VOC werd in 1602 opgericht.

De VOC handelde met Portugal en Spanje.

Alleen de VOC mocht in Indië handelen.

De VOC zorgde voor grote welvaart.

Slide 21 - Drag question

De VOC speelde in "de Gouden Eeuw" een belangrijke rol.
Wat was de VOC?
De VOC had een aantal rechten. Wat zijn rechten van de VOC?
A
De VOC was een grote Handelsvereniging en mocht oorlog voeren
B
De VOC was een vereniging van kooplieden en handelaren en mocht verdragen sluiten
C
De VOC was een onderneming waarvan je aandelen kon kopen en mocht forten bouwen
D
De VOC was een beursgenoteerd bedrijf en mocht als enige handel drijven met Azië

Slide 22 - Quiz

Handelsfactorijen
Omdat kolonisatie onmogelijk was, maar omdat ze wel handel wilden drijven werden factorijen – goed verdedigbare handelssteunpunten in Azië gebouwd. 

Slide 23 - Slide

Jacatra en Batavia.
  • Oorzaak: VOC stichtte of veroverde op Spanje en Portugal overal in Azië handelsfactorijenGevolg: de  VOC kon zo deelnemen aan de Aziatische handel.
  • In 1619 vestigde Jan Pietersz. Coen in Batavia het centrale handelspunt en bestuur van de VOC in Azië. Hij was de Gouverneur-Generaal. Jakarta werd verwoest en bewoners verdreven.
  • Uit Europa nam de VOC goud en zilver mee om mee te handelen.

Slide 24 - Slide

  1. VOC verkocht goud & zilver en kocht daar in China zijde, thee en porselein
  2. In Japan dat werd verkocht en kocht de VOC  goud en zilver
  3. In India kocht men katoen in voor Indië  > In Indië  kochten ze specerijen.
  • Door factorijen was het niet nodig om grote gebieden te veroveren vaker onder dwang. 
  • Het gebied waar de VOC handelde werd ook wel de Oost (Zuidoost-Azië) genoemd.
Inter-Aziatische handel
De VOC sloot handelsverdragen. Soms vrijwillig, vaker met dwang! 

Slide 25 - Slide

Slide 26 - Video

Een factorij is een:
A
Door de overheid gegeven alleenrecht
B
Onderlinge strijd en wedijver
C
Handelspost in het buitenland met kantoren en pakhuizen
D
Langdurige bloeiperiode

Slide 27 - Quiz

1 Handelsschepen voeren van Azië naar Europa en tussen landen in Azië.
2 Jan Pieterszoon Coen was een gouverneur-generaal (op het plaatje hiernaast verkleed)
3 Kapitein Piet Hein veroverde een zilvervloot, waardoor Spanje minder geld had voor de oorlog met de Republiek.
4 Voor de contacten met vorsten en de opslag van goederen werden in Azië factorijen gebouwd.
Welke opmerkingen gaan ALLEEN over de VOC?
A
1, 2 en 4
B
1, 3 en 4
C
2, 3 en 4
D
1, 2 en 3

Slide 28 - Quiz

Waarmee verdiende de VOC het meeste geld?
A
De Trans-Atlantische handel
B
De inter-Aziatische handel
C
De slavenhandel
D
De specerijenhandel

Slide 29 - Quiz

Slide 30 - Video

Aandelen 
  • Om de schepen en het personeel te financieren gaf de VOC aandelen uit. Aandeel= een klein stukje v. bedrijf
  • Iedereen kon aandelen kopen. Zo bezat je een klein deel van de VOC en kreeg je dus ook een klein deel van de winst: dividend. 
  • Je kon aandelen kopen of verkopen op de Amsterdamse Beurs.
  • De  VOC werd zo een beetje van 'iedereen'.

Slide 31 - Slide

Amsterdamse Beurs

Slide 32 - Slide

In de juiste volgorde
A
uitkering dividend - oprichting VOC - aandelen,
B
oprichting VOC - aandelen - uitkering dividend
C
aandelen - uitkering dividend - oprichting VOC
D
oprichting VOC - uitkering dividend - aandelen

Slide 33 - Quiz

Oorlog en handel
  • Oprichting van VOC was ook tegen Spanje en Portugal gericht (niet alleen om onderlinge concurrentie te vermijden) -> de VOC probeerde hun zeeroutes en handelsgebieden in Azië af te pakken.
  • Dit paste in de strijd: de Opstand.
  • Er werden door Spanjaarden en Hollanders 'kaperbrieven' uitgedeeld aan piraten; handel en oorlog gingen hand in hand. 
  • Het gevaar begon al zodra de boten buiten Nederlands zeegebied was: Duinkerken (Toen Spaans-België)

Slide 34 - Slide

Antwoord op de deelvraag: Waarvoor werd de VOC opgericht en hoe werkte deze handelsmaatschappij?
De gevluchte Antwerpse kooplui brachten hun handelskennis over oosterse producten en hun handelscontacten mee. Maar hoe kwam je in het Verre Oosten? Barentsz. en Van Heemskerck liepen vast in het poolijs rond Nova Zembla. Houtman en de Keyser lukte het wel. Zij bereikten om Zuid-Afrika heen Azië.
Om onderling geen ruzie te krijgen en tegen de Spanjaarden en Portugezen op te kunnen werd de Verenigde Oost-Indische Compagnie opgericht (VOC). Die ging handel drijven op het tegenwoordige Indonesië, China en India, maar ook tussen die gebieden onderling. Dat laatste heette de inter-Aziatische handel. Jan Pieterszoon Coen stichtte daarvoor op Java een bestuurscentrum, Batavia. De schepen van de VOC brachten volop oosterse producten mee naar Nederland, zoals zijde, specerijen, katoen en porselein. Nieuw was dat je aandelen kon kopen in de VOC, niet alleen rijken zoals burgemeester Bicker, maar ook gewone mensen, zoals bakkers en keukenmeiden, konden dat.

Slide 35 - Slide