3.2 en 3.4 Temperatuur/kookpunt en smeltpunt

• Natuurkunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

3.2Temperatuur

Noem drie dingen waar jij aan denkt bij het woord temperatuur

Warmte VS temperatuur

Warmte

Warmte is energie waarmee je de temperatuur kan veranderen.

Temperatuur

Temperatuur is een maat voor hoe warm of koud iets is.

3.2 Temperatuur

Lesdoel:

De onderdelen van een vloeistofthermometer benoemen.

Kunnen uitleggen hoe vloeistof thermometer werkt.

Kunnen uitleggen wat het meetbereik van een thermometer is

Wat is de temperatuur in het lokaal nu?

Thermometer - temperatuur

Met een thermometer kun je de 

temperatuur van de lucht om je 

heen meten.

Weerkundige hangen thermometers

1,5 meter boven de grond in een wit

kastje (in de schaduw).

Hoe werkt een thermometer?

In het reservoir en de stijgbuis zit alcohol.

Als de temperatuur stijgt, zet de alcohol uit en gaat omhoog in de stijgbuis

Wat gebeurt er als de temperatuur lager wordt?

1. Het blijft op hetzelfde punt staan
2. De alcohol gaat nog verder omhoog stijgen.
3. De alcohol krimpt en zal gaan dalen

Vroeger werd kwik gebruikt in een thermometer. Waarom nu niet meer?

Andere soorten thermometers

Behalve de vloeistofthermometer zijn er nog meer soorten thermometers. 

Wat is geen eenheid van temperatuur?

1. Graden Celcius
2. Kelvin
3. Fahrenheit
4. Thermo

Hoe maak je een schaalverdeling?

meeeik
verschil tussen hoogste
en laagste waarde

 het meetbereik van een thermometer

meetbereik
verschil tussen hoogste
en laagste waarde

meetbereik

De schaalverdeling op de thermometer geeft het meetbereik aan.

Meetbereik

• Het meetbereik van een thermometer geeft aan tussen welke waarden je kunt meten.

• Het meetbereik hangt af van:

- de soort vloeistof in het reservoir en stijgbuis
- de grootte van het reservoir
- de diameter van de stijgbuis

• Hoe kleiner het meetbereik , hoe nauwkeuriger de thermomether.

Wat is het meetbereik van de thermometer?

1. 0 tot 50 graden Celsius
2. 100 graden Celsius
3. - 50 tot + 50 graden Celsius

Wat is het meetbereik van een koortsthermometer ?

1. 0 °C tot 100°C
2. -23 °C tot 125 °C
3. 35 °C tot 43 °C
4. 25 °C tot 50 °C

Kookpunt en smeltpunt

Leerdoelen

Je kunt beschrijven wat er gebeurt als water kookt

Je kunt uitleggen wat het kookpunt en smeltpunt van een stof is

Je kunt uitleggen waarom het kookpunt en smeltpunt stofeigenschappen zijn.

Je kunt uitleggen hoe je het vriespunt van water kunt verlagen

Wat valt je op als je water ziet koken?

   Kookpunt

Als je water verwarmt zie je bubbels komen.

Op het moment dat het water zo warm is dat de bubbels het wateroppervlak bereiken dan kookt het water. 

De temperatuur die het water dan heeft is het kookpunt.

Het kookpunt

Vloeibaar -> gas

De belletjes bestaan uit verdampt water (gas).

Ze ontstaan onderin het bekerglas (bij de vlam)

Ze stijgen naar de oppervlakte.

Verdampen

Op beide plekken verdampt water, wat is het verschil?

Op beide plekken verdampt water, wat is het verschil?

één overeenkomst 

 twee verschillen

Overeenkomst = het is allebei de faseovergang van vloeibaar naar gasvormig.

Verschil 1 = bij verdampen ontstaat gasvormig water aan oppervlak, bij koken door de hele vloeistof

Verschil 2 = koken alleen bij kookpunt, verdampen ook onder kookpunt 

Bepalen fase van een stof

Temperatuur onder het smeltpunt:

• Stof is vast

Temperatuur tussen smeltpunt & kookpunt

• Stof is vloeibaar

Temperatuur boven het kookpunt

• Stof is  gasvormig

Water met een temperatuur van 110 graden Celsius is in de

1. Vloeibare fase
2. Gas fase
3. Vaste fase
4. Bevroren fase

Kookpunt

Iedere stof heeft zijn eigen kookpunt:

water = 100°C ,

Propaan = −42 °C,

alcohol= 78 °C

lood = 1740 °C.

Het kookpunt is een belangrijke stofeigenschap.

Het water kookt. Als je dan doorgaat met verwarmen:

1. Gaat de temperatuur verder omhoog
2. Blijft de temperatuur van het water gelijk
3. Gaat de temperatuur naar beneden

Op het kookpunt veranderd de fase niet. Het kost tijd om de stof van fase te laten veranderen. Faseverandering vindt plaats op het smeltpunt en kookpunt.

Smeltpunt

Als de temperatuur ’s winters beneden de 0 °C komt, bevriest het water in sloten en plassen. 

Als de temperatuur boven de 0 °C komt, smelt het ijs weer. 

Die temperatuur van 0 °C noem je het smeltpunt van ijs of het vriespunt van water.

Tabel

Wat is de temperatuur van stollend water?

1. -10 C
2. 0 C
3. 12 C
4. 100 C

Smeltpunt verlagen

Door zout toe te voegen aan water, verlaag je het vriespunt.

Een pizza ligt al een week in een vriezer bij -18 graden Celsius.
Wat is de temperatuur van de pizza?

1. 100 graden Celsius
2. 0 graden Celsius
3. Tussen -18 en 0 graden
4. -18 graden Celsius

Wat gebeurt er met het smeltpunt van water als je zout toevoegt?

1. Het wordt hoger
2. Het wordt lager
3. Het blijft gelijk
4. Het wordt negatief

Aan de slag!

Wat is het meetbereik van deze thermometer?

1. -20 graden Celsius
2. van 30 tot 50 graden Celsius
3. van -30 tot +50 graden Celsius
4. 20 graden Celsius

Alcohol met een temperatuur van 85 graden Celsius is in de

1. Vloeibare fase
2. Gas fase
3. Vaste fase
4. Bevroren fase

Je verwarmt water. De luchtbellen die ontstaan bereiken nog net niet het water oppervlakte.

1. bijna 80 graden Celsius
2. Precies 80 graden Celsius
3. Bijna 100 graden Celsius
4. Precies 100 graden Celsius

Wanneer begint het ijsblokje met smelten?

1. Meteen als het uit de vriezer komt.
2. Na een tijdje, als het ijs een 0 graden is geworden.
3. Daar moet je voor wachten tot het kookpunt