College 25 mei: Adolescentenliteratuur en fantasy

• Jeugdliteratuur
• HBO
• Studiejaar 1

Boekpromotie:

speeddate in

de lift

Wat is tot nu het mooiste boek van....
en waarom?

Doel van vandaag:

Aan het einde van dit college kun je

• het genre adolescentenliteratuur duiden en
• het subgenre Fantasie/Fantasy toelichten

En verder bespreken we

• de literaire mindmap als krachtige verwerkingsvorm
• de voortgang van de boekendozen
• en de vooruitblik naar 1 juni: Poëzie

Studiewijzer: boek 20 voor boekendoos; keuze vrij

Thema van vandaag: adolescentenliteratuur

Een land van waan en wijs:

Zoektochten zonder wegwijzers, blz. 374-404

Aan het eind ken of kun je:

• theorie in hoofdlijnen
• ontwikkeling en doel van AL schetsen
• de verklaring van verschillende benamingen rond AL
  
• toelichten waarom jouw keuze van John Green tot de adolescentenliteratuur behoort

• Sinds 1990 vervaagt grens JL en VL: AL kan beide zijn.
• AL verschijnt in verschillende genres, bijv. fantasy, psychologische roman, historische roman.
• Hoofdpersonen in AL in grensgebied tussen kindertijd en volwassenheid; inhoud gericht op lezers in dezelfde levensfase.
• AL meestal geschreven in een literaire vorm die zowel voor jeugd als volwassene geschikt is.
• Tegenwoordig vooral termen young adult en cross over.

Wat is young adult eigenlijk precies?

Verwante termen:

• Bildungsroman: zoektocht naar eigen identiteit, kindertijd-adolescentie-volwassenheid (vgl.. YA), retrospectieve vertelstructuur (reflectie). 
• Desillusionsroman: variant op BR,  hoofdpersoon krijgt door negatieve ervaring afkeer van de wereld, 'Lijden aan de wereld'
• Initiatieroman: adolescenten als individu, niet in keurslijf, meer psychologische sleutelervaringen dan avonturen, vaak schoksgewijze ervaringen die overgang naar volwassenheid mogelijk maken of juist belemmeren, zoektocht/innerlijke reis naar onzekere toekomst. Jaren '80: Aidan Chambers: lezer speelt een rol, open eindes, relatie literatuur/werkelijkheid.

Welke speciale boekenprijs kennen we voor adolescentenliteratuur?

www.cpnb.nl

libris.nl

Zoektocht naar eigen identiteit in genres met vb's:

• fantasy (tweedimensionale wereld): Dragt, Rowling
• historische roman: Beckman, Kromhout, Zwigtman
• (auto)biografie: Van Lieshout, Slash-reeks
• hertaling klassieken: Dros, Provoost, Sutcliff
• poëzie: Deckwitz, Van der Geest, Gerlach, Van Lieshout

• Benoem het genre.
• Beschrijf de ontwikkeling die de hoofdpersoon doormaakt en  classificeer het werk naar de diepgang waarmee die ontwikkeling wordt beschreven: een aaneenschakeling van gebeurtenissen of tot realistische personages van vlees en bloed met geloofwaardige emoties en twijfels?
• Benoem bij Fantasy het scharnierpunt en bij Klassieken de relatie tot het originele verhaal (de intertekstuele verwijzing). 

Opdracht voor je eigen Fantasy-boek óf hertaalde Klassieken op je lijst:

Een kleine quiz: goed of fout?

1. Een picareske is een schelmenroman waarin de hoofdpersoon nauwelijks een ontwikkeling doormaakt.
   
2. Great Expectations van Charles Dickens is een goed voorbeeld van een desillusionsroman.
3. In de eerste helft van de 20ste eeuw bestaan er vooral jongens- en meisjesboeken en nauwelijks adolescentieliteratuur.
4. Er komt tweemaal een lost generation voor in de adolescentieliteratuur: in de jaren '20 met Hemingway en Scott Fitzgerald en na WO II met o.a. De avonden.
5. Thea Beckman is een sleutelfiguur voor de naoorlogse emancipatie van de jeugdroman.
6. Drie voorbeelden van eendimensionale fantasieverhalen zijn sprookjes, fabels en science fiction.

Literaire mindmap:

• Krachtige verwerkingsvorm voor praktisch elke vorm van fictie.
• Vaste opmaak: titel/beeld in het midden, acht hoofdtakken die 

      zijtakken (kunnen) krijgen. Steekwoorden, tekeningetjes,

      plaatjes. De volgorde van Martijn Koek (artikel op elo):
      rechterzijde, van boven naar beneden: verhaallijn (plot), 

      personages, vertelperspectief, tijd, ruimte

      linkerzijde, van beneden naar boven: symbolen, motieven,

      thema

• De kracht zit in het visualiseren, het kiezen voor hoofdzaken en het beklijven van stof door het activeren van de hersenen.

bubbl.us

• Op 1 juni: poëzie
• Theorie: Een land van waan en wijs: Van zedenspreuken tot levensvragen.
• Kies twee dichtbundels en lees de gedichten een paar keer met aandacht door. 

Enkele poëzietips: