Paragraaf 5.2.1 (r)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Leerdoelen

• Je weet welke drie factoren het wereldklimaatsysteem beïnvloeden. 
• Je kunt de drie manieren van warmtetransport noemen. 
• Je kunt uitleggen op welke manier warmte door oceanen wordt herverdeeld.
• Je kunt uitleggen op welke manier warmte door luchtstromen wordt herverdeeld.
• Je kunt uitleggen hoe de hydrologische kringloop energietransport mogelijk maakt.
• Je kunt uitleggen hoe de grote windsystemen functioneren. 
• Je kunt uitleggen hoe het energietransport door de hydrologische kringloop verloopt
• Je kunt beschrijven welke  en uitleggen hoe vier factoren het klimaat bepalen.
• Je kent het Köppensysteem en kunt het toepassen.

Tekstanalyse

1. Zet de drie factoren die het klimaatsysteem beïnvloeden in je schrift.

2. Zet erachter welk verband er is met de temperatuur. Doe het zo: hoe meer ..... hoe warmer/kouder het wordt.

Aantekening

1. Hoe meer kortgolvige straling, hoe warmer het wordt.
2. Hoe meer terugkaatsing op wolken en deeltjes in de lucht, hoe kouder het wordt.
3. Hoe meer absorptie door broeikasgassen, hoe warmer het wordt.

Wat is een systeem?

Opdrachten

Maak opdrachten 1 en 2

Tekstanalyse

3. Schrijf in je schrift de drie manieren van energietransport.

Opdrachten

Maak opdracht 3

Herhaling onderbouw

Teken de grote windsystemen.

Opdrachten

Maak opdrachten 4 en 5

Tekstanalyse

4. Schrijf in je schrift de vier factoren die het klimaat bepalen.

5. Geef bij elk van de factoren een verband aan (zie ook met onderdeel 2)

Aantekening

1. Hoe lager de breedte, hoe warmer het klimaat.
2. Hoe vaker een hogedruk gebied, hoe droger het klimaat.
3. Hoe groter de afstand naar de zee, hoe groter het verschil tussen zomer en wintertemperaturen.
4. Hoe hoger een gebied ligt, hoe kouder het is.

Differentiatie

Maak een keuze:

1. Herhaling Köppen-systeem

2. Maak opdrachten 2 + 3

Herhaling onderbouw Köppen

Welke 5 hoofdklimaten zijn er?

Herhaling onderbouw Köppen

Welke 5 hoofdklimaten zijn er?

Welke 5 letters in het Köppensysteem horen erbij?

Köppen

Teken de 5 hoofdgroepen incl grenzen.

Herhaling onderbouw Köppen

Welke 5 hoofdklimaten zijn er?

Welke 5 letters in het Köppensysteem horen erbij?

Welke 2 variaties zijn er bij de B-klimaten

Herhaling onderbouw Köppen

Welke 5 hoofdklimaten zijn er?

Welke 5 letters in het Köppensysteem horen erbij?

Welke 2 variaties zijn er bij de B-klimaten

Welke 2 variaties zijn er bij de E-klimaten

Herhaling onderbouw Köppen

Welke 5 hoofdklimaten zijn er?

Welke 5 letters in het Köppensysteem horen erbij?

Welke 2 variaties zijn er bij de B-klimaten

Welke 2 variaties zijn er bij de E-klimaten

Welke 3 neerslagvariaties zijn er bij A, C en D klimaten?

Welk klimaat van Köppen?

1. ET
2. Cf
3. Df
4. Dw

Wat voor klimaatcode van Köppen is er in de Sahara?

1. Af
2. ET
3. BW
4. BF

Het klimaatsysteem van Köppen is gebaseerd op

1. temperatuur
2. neerslag
3. wind
4. natuurlijke plantengroei

Wat voor klimaat zie je hier volgens Koppen?

1. Af
2. EH
3. EF
4. ET

Klimaatsysteem van Köppen .....

1. Snap ik helemaal
2. Moet ik nog leren maar komt goed
3. Zou ik graag extra uitleg over willen

Opdrachten

Maak opdracht 6

Overhoor elkaar

Opgave 1

1 A, B, D

Opgave 2

2 a Tussen 40° noorder- en zuiderbreedte is door de positieve stralingsbalans een groot energieoverschot. Dit wordt naar de gebieden op lagere breedten gevoerd, waar een tekort is.

 b Zonder energietransport zou de temperatuur op lage breedten steeds verder toenemen en op hoge breedten steeds verder afnemen.

 c Bij de Zuidpool is de toestroming van warmte door oceaanwater minder mogelijk doordat een groter deel bevroren is. Bij de Noordpool is een deel van het jaar een kleiner oppervlak zee-ijs.

Opgave 3

3 a Bij beide gaat het om het transport van warmte dat op lage breedten in het zeewater of de lucht is opgeslagen en naar hoge breedten wordt gevoerd.

 b – De Atlantische Oceaan voert ook warmte van het zuidelijk halfrond aan doordat het een langgerekte oceaan is.

  – De Atlantische Oceaan levert van alle oceanen de grootste hoeveelheid warmte.

  – De Atlantische Oceaan voert de warmte het verst naar hoge breedten.

 c De Indische Oceaan heeft voor het energietransport op het noordelijk halfrond maar een beperkte betekenis. Dit komt omdat de oceaan niet ver noordwaarts reikt, maar vooral op het zuidelijk halfrond ligt. Het energietransport is daardoor op het zuidelijk halfrond duidelijk veel groter.

Opgave 3 (deel 2)

halfrond maar een beperkte betekenis. Dit komt omdat de oceaan niet ver noordwaarts reikt, maar vooral op het zuidelijk halfrond ligt. Het energietransport is daardoor op het zuidelijk halfrond duidelijk veel groter.

Opgave 4

4 a In de tropen en subtropen is de verdamping vanuit de oceanen groot en dus wordt er in de lucht (waterdamp en in wolken) veel warmte opgeslagen. Westenwinden voeren deze warme en vochtige lucht vooral naar de gematigde breedten. Door condensatie en uitregenen op gematigde en hoge breedten komt deze warmte weer vrij en komt het water in een volgende fase van de hydrologische kringloop.

 b De ferrelcel krijgt via de dalende luchtbeweging in de hadleycel veel warmte uit de tropen en subtropen aangevoerd.

 c Lage druk komt doordat lucht door sterke instraling en opwarming of door botsing van luchtsoorten (bij depressies) moet stijgen. In de bovenlucht beweegt de lucht zijwaarts en die moet op enige afstand ergens weer dalen waardoor daar hoge druk ontstaat. In elke circulatiecel zijn hoge druk en lage druk aan elkaar verbonden. De afwisseling ontstaat doordat gebieden met stijging van lucht (en dus lage druk) en dalende lucht (en dus hoge druk) elkaar aan het aardoppervlak afwisselen.

Opgave 4 (deel 2)

botsing van luchtsoorten (bij depressies) moet stijgen. In de bovenlucht beweegt de lucht zijwaarts en die moet op enige afstand ergens weer dalen waardoor daar hoge druk ontstaat. In elke circulatiecel zijn hoge druk en lage druk aan elkaar verbonden. De afwisseling ontstaat doordat gebieden met stijging van lucht (en dus lage druk) en dalende lucht (en dus hoge druk) elkaar aan het aardoppervlak afwisselen.

Opgave 5

5 a De geografische breedte die de stralingsbalans en dus de temperatuur bepaalt. A-klimaten hebben de hoogste temperatuur en E-klimaten de laagste. De B-klimaten zijn uitzonderingen. Daarin is de bepalende factor de droogte.                               b De A- en B-klimaten hangen samen met de hadleycel, de B-, C- en D-klimaten met de ferrelcel.

 c De C-klimaten. Deze krijgen van de lage breedten niet alleen energie toegevoerd door luchtcirculatie, maar ook door oceaanstromen. Deze klimaten zijn daardoor veel milder dan de continentale

  D-klimaten.

Opgave 6

6 a EF-klimaat (ijsklimaat) en EH-klimaat (hooggebergteklimaat). Hier smelten ijskappen en gletsjers sneller en dat is goed zichtbaar.

 b De lucht zal bij de ITCZ sterker opgewarmd worden en dus sterker opstijgen, waardoor er in het Af- en Aw-klimaat meer neerslag zal vallen. Rond 30° zal dan meer lucht dalen, waardoor de zone met droge B-klimaten breder zal worden. Ook zullen er langere perioden van droogte zijn.

 c Er zal meer warme vochtige lucht toestromen, waardoor er meer neerslag zal vallen.

Huiswerk

Lees 'Klimaatonderzoek' (paragraaf 1.2)

1. Noteer drie oorzaken van afwijkingen van meetgegevens
   

Lees 'Landschapsvormen en afzettingen als informatiebron'

1. Noteer de definitie van passieve klimaatverandering in je schrift
2. Noteer de definitie van actieve klimaatverandering in je schrift'
3. Noteer (of onderstreep) vijf getuigen van ijstijden

Lees 'Klimaataanwijzingen uit planten en dieren'

1. Noteer (of onderstreep) 3 manieren waarop klimaataanwijzingen uit planten en dieren worden gehaald.