2.8 erfelijkheidsonderzoek en 2.7 seksualiteit

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Erfelijkheidsonderzoek 2.8 en Seksualiteit 2.7

Instructie 10 minuten

Aan de slag 

Instructie

Aan de slag

Leerdoelen

Je kunt situaties noemen waarin het verstandig is genetisch advies in te winnen

Je kunt methoden van prenataal onderzoek beschrijven

Genetisch advies

Erfelijkheidsonderzoek

Onderzoek naar ziektes/afwijken in het DNA

Niet ziek zijn, maar wel een ziekte doorgeven

Dragers

Prenataal onderzoek

Erfelijkheidsonderzoek vóór de geboorte

Verschillende methoden

Echoscopie

Geluidsgolven

Geeft de ontwikkeling weer

NIPT (niet-invasieve prenatale test)

Bloed afgenomen van moeder, hierin zit DNA van de placenta wat DNA bevat van het kind

Wordt gekeken naar chromosoomafwijkingen

Test mogelijk vanaf week 11 van de zwangerschap

Vlokkentest

Placentaweefsel wordt onderzocht

Wordt gekeken naar chromosoomafwijkingen

Alleen uitgevoerd wanneer nodig!

Test mogelijk vanaf week 8 

Vruchtwaterpunctie

Vruchtwater wordt onderzocht

Wordt gekeken naar chromosoomafwijkingen

Alleen uitgevoerd wanneer nodig!

Test mogelijk vanaf week 16

Wat wordt er bedoeld met prenataal onderzoek?

1. Opsporen van aangeboren of erfelijke afwijkingen bij een foetus voor de zwangerschap
2. Opsporen van aangeboren of erfelijke afwijkingen bij een ongeboren kind tijdens de zwangerschap
3. Opsporen van aangeboren of erfelijke afwijkingen bij een baby na de geboorte

Wat gebeurd er bij een vlokkentest

1. Er wordt bloed opgenomen van de moeder met daarin DNA van het kind voor erfelijkheidsonderzoek
2. Er wordt met geluidsgolven gekeken naar hoe het kind ligt in de baarmoeder
3. Er wordt vruchtwater uit de baarmoeder opgenomen voor erfelijkheidsonderzoek
4. Er worden cellen uit de placenta onderzocht voor erfelijkheidsonderzoek

Waar of niet waar?
Bij de NIPT wordt er gekeken naar afwijkingen in het DNA van de moeder

1. Waar
2. Niet waar

Vraag

Waarom zou iemand prenataal onderzoek ondergaan?

Waarom zou iemand prenataal onderzoek NIET ondergaan?

Ethisch?

Wil je wel weten of je kind mogelijk een afwijking of ziekte heeft?

Aan de slag

Seksualiteit

Leerdoelen

• Je kunt functies van seksualiteit noemen en verschillen in opvatting, normen en waarden daarover omschrijven.

Wat versta jij onder de eerste keer?

 Over seksualiteit wordt verschillend gedacht

• opvoeding
• media
  
• vrienden
  
• geloof
  

Waarom hebben mensen seks?

Ik heb een vriend(in)

Ja

Nee

Het is ingewikkeld

Mijn ouders vinden mij nog
te jong voor een vriend(in)

eens

oneens

hier praten wij niet over

geen mening

Mijn ouders hebben met mij over seks en seksualiteit gesproken

eens

oneens

Met wie praat jij (vooral) over onderwerpen die te maken hebben met seksualiteit?

1. ouders
2. vrienden
3. online vrienden
4. anders

Hoe kom jij aan informatie over seksualiteit?

1. internet
2. vrienden
3. ouders
4. school

Wanneer je een relatie hebt, doe je natuurlijk weleens dingen op het gebied van seksualiteit die je eigenlijk niet wil

eens

oneens

Mijn ouders vinden mij nog te jong voor seks

eens

oneens

hier praten wij niet over

geen mening

Seksualiteit

Alle gedachten, gevoelens en handelingen die te maken hebben met lust en opwinding

Lustbeleving

Intimiteit

Waarom seksualiteit?

- Lustbeleving

              - Door eigen beleving

               -Door pornografie

-  Voortplanting

Seksuele oriëntatie

Op je wie valt

Hetero =ongelijk

Homo = Gelijk

Bi = twee

Seksuele voorkeur LHBTIQAP

Lesbisch

Homoseksueel

Biseksueel

Transgender

Intersekse

Queer

Aseksueel

Panseksueel

Verboden 

In sommige landen is homoseksualiteit verboden. 

Er staan zware straffen op het hand in hand lopen met iemand van hetzelfde geslacht. 

Maar wat als je (nog) niet wilt?

Grenzen aangeven

Nee = Nee

Je mag altijd nee zeggen! 

Nooit verder dan je zelf wil & alleen als je er helemaal goed bij voelt. 

Seksueel geweld 

Seks hebben zonder toestemming en met geweld 

Seksueel geweld en misbruik

• Ongewenste intimiteit
• Aanranding
• Verkrachting
• Incest

en nog veel meer...

Aanranding

Er is sprake van aanranding bij ongewenst aanraken of laten aanraken van geslachtsdelen (bijv. billen of borsten).

Ook onder dwang zoenen of toe moeten kijken hoe iemand masturbeert valt ook onder aanranding.

Verkrachting

Bij verkrachting is er sprake van ongewenst binnendringen in het lichaam (mond, vagina of anus) van het slachtoffer, met penis, vingers of een voorwerp.  Sinds 1991 is verkrachting binnen het huwelijk ook strafbaar. 

seksueel misbruik

door .. 

• een familielid (incest)
  
• een (andere) bekende
  
• loverboy, groomer 
• een onbekende
  

• Deel geen persoonlijke informatie
   zoals je adres, je rekeningnummer of je wachtwoord.
• Post geen dingen als je boos bent.
• Deel geen dingen waarvan je niet wil dat iedereen ze ziet of waar je later spijt van kunt krijgen.
• Als je iets niet zou doen in het echte leven, doe dit ook niet op internet of social media.
• Gebruik een nickname als je online gaat.
• Jij bepaalt wat je deelt. Als iemand jou
  vraagt om iets te sturen waar je je niet fijn bij voelt, moet je dit ook niet doen.
• Spreek niet af met iemand 
  die je alleen online hebt
  leren kennen. Vraag altijd
  eerst je ouders of een
  andere volwassene om
  mee te kijken. 

• Houd het gezellig, zorg ervoor dat je met jouw berichten anderen niet kwetst.
  
• Zet je social media-account altijd op privé.
• Wees altijd kritisch met vriendschapsverzoeken. Vrienden zijn toch meestal mensen die je kent en vertrouwt.
• Weet met wie je in contact bent. Twijfel je of die persoon wel echt is wie hij / zij zegt? Stop dan met berichten sturen en vraag je ouders of een andere volwassene om hulp of om met je mee te kijken.
•  Volg je gevoel. Lijkt iets te mooi om waar te zijn? Dan is dat misschien ook zo.
• Vraag hulp als er iets gebeurd is waar jij je niet prettig bij voelt. Er zijn altijd mensen die je kunnen helpen!
• Geniet van het online leven. Het is tenslotte vooral érg leuk!

DONT'S

DO'S

Is er toch iets vervelends gebeurd?
Hier kun je altijd terecht!

kindertelefoon.nl

helpwanted.nl

vraaghetdepolitie.nl

meldknop.nl

Aan de slag