Uitscheiding en Spijsvertering

Module: Verlenen van persoonlijke zorg 1 

Uitscheiding en Spijsvertering

Leerdoelen

• Aan het einde van de les kun je verschillende vormen van uitscheiding benoemen. 
• Aan het einde van de les kun je verschillende hulpmiddelen bij uitscheiding benoemen. 
• Aan het einde van de les kun je ontlasting analyseren aan de hand van de Bristol Stool Chart.
• Aan het einde van de les kun je uitleggen wat obstipatie is. 
• Aan het einde van de les kun je de complicaties van obstipatie benoemen en uitleggen. 
• Aan het einde van de les kun je de aandachtspunten benoemen bij een cliënt met obstipatie.
• Aan het einde van de les kun je de onderdelen van het spijsverteringssysteem benoemen en hun werking uitleggen. 
• Aan het einde van de les kun je de onderdelen van het urinestelsel benoemen en hun werking uitleggen. 
• Aan het einde van de les kun je uitleggen wat een blaasontsteking is.

Waar denk je aan bij uitscheiding?

Verschillende vormen van uitscheiding

• Urine
• Ontlasting
• Zweet
• Braaksel
• Slijm

Urine

= lichaamsvloeistof met afvalstoffen

Plas je uit via de blaas --> urinebuis --> toilet

Kleur en geur vertelt iets over vochthuishouding

Ontlasting

Vertelt veel over gezondheid:

•  Kleur (Bruin, rood, zwart, grijs/wit, groen)
• Geur (afhankelijk van ziekte/voeding)
• Vorm (Bristol Stool Chart)
• Frequentie (voor iedereen verschillend)

Gezonde ontlasting is bruin en smeuïg. Dan kan veranderen door wat je eet. Zo zorgt spinazie voor een groenige kleur en maken bietjes of rode kool je ontlasting een beetje rood. Dat is normaal. Bloed in je ontlasting kan met iets onschuldigs te maken hebben, zoals aambeien. Maar het kan ook wijzen op ernstige aandoeningen, zoals een chronische darmontsteking of darmkanker. Het is altijd verstandig om even contact op te nemen met je huisarts als je bloed bij je ontlasting ziet.

Bruin

Bruin is de normale kleur van poep (ontlasting), variërend van lichtbruin tot donkerbruin. Het is belangrijk om de kleur in de gaten te houden. Wanneer de kleur van je ontlasting verandert, zonder dat je hier een verklaarbare reden voor hebt, is het altijd goed om dit met de huisarts te bespreken.

Rood

Een rode kleur in je poep (ontlasting) kan ontstaan door wat je eet (rode kool of bieten). Maar het kan ook komen door bloed bij je poep. Dat is niet altijd gevaarlijk, zoals bij aambeien of wondjes rond de anus. Toch kan het ook wijzen op ernstigere aandoeningen, zoals een chronische darmontsteking of darmkanker. Als je bloed in je ontlasting ziet, is het advies om naar de huisarts te gaan.

Kleurloos/ witgele

Ontkleurde of witgele poep (ontlasting) kan wijzen op een verstopping van de galwegen. Als je ontlasting deze kleur heeft is het advies om naar de huisarts te gaan.

Gele of groene ontlasting

Gele of groenige kleur in je poep (ontlasting) kan komen door het eten van groene bladgroente, zoals spinazie of boerenkool. Deze kleur kan ook een andere oorzaak hebben zoals een maag-darm infectie (Salmonella of Clostridium). Ook aandoeningen aan de lever- en galwegen, coeliakie, alcoholgebruik en laxeermiddel kunnen de oorzaak zijn. Wanneer de kleur geel of groenig is, zonder dat je hier een verklaarbare reden voor hebt, is het altijd goed om dit met de huisarts te bespreken. Een uitzondering hierop zijn baby’s die borstvoeding krijgen, dan is de ontlasting groen/gelig.

Zwart

Soms is poep (ontlasting) heel donkerbruin van kleur. Voor sommige mensen is dit normaal, maar als de kleur ineens zwart is, dan kan dit wijzen op bloedverlies. Ben dan alert en maak een afspraak bij de huisarts.

Verschilt per dag

Het kan zijn dat de ontlasting soms een iets andere kleur heeft. Dit is niet direct erg. Een groenige ontlasting kan komen door de spinazie die je hebt gegeten en rode kleur in de ontlasting door rode bietjes. Wel blijft het belangrijk om de kleur in de gaten te houden. Een afwijkende kleur kan ook wijzen op een aandoening. Wanneer de kleur van je ontlasting steeds verandert, zonder dat je hier een verklaarbare reden voor hebt, is het altijd goed om dit met de huisarts te bespreken.

www.mlds.nl

Ontlasting en problemen

Obstipatie 

= harde en moeizame ontlasting

Diarree

=Waterdunne ontlasting

Obstipatie en de complicaties

Obstipatie = ontlasting is hard en moeilijk uit te poepen.

Complicaties:

Aambeien

Aandachtspunten bij zorg voor cliënten met obstipatie

Belang van goede voeding en hydratatie

Diarree en de complicaties

Obstipatie = ontlasting is hard en moeilijk uit te poepen.

Complicaties:

Aambeien

Zweten

TRANSPIREREN 

Functie: afkoelen lichaam

Normaal bij: Inspanning, pubertijd, warmte, emoties

Soms ook bij: Overgang, koorts, medicatiegebruik

Zweten - wat te doen?

Goede huidverzorging

Kleding en beddengoed regelmatig verschonen

Zorgen voor koele omgeving

Zorgen dat je genoeg water en zout neemt 

Braken - Symptomen

Maag trekt samen en werkt de inhoud naar buiten

Symptomen vooraf

• wit/bleekjes zijn
• zweten
• misselijk
• maagkramp
• water in de mond

Braken - Oorzaken

Migraine

Hersenschudding

Zonnesteek

Virus (buikgriep)

Stress

Problemen met voeding (voedselvergiftiging)

Medicatiegebruik (chemo etc.)

Braken - Complicaties

Uitdroging 
Bij baby's en kleine kinderen/ouderen kan dit snel gaan!

Symptomen: droge mond, donkere urine, vermoeidheid en duizeligheid

Tip: kleine slokjes drinken / ORS

Gewichtsverlies

Maag- en slokdarmproblemen

Verslikken

Onderdelen en werking van het spijsverteringssysteem

Functie van het systeem in het verteren van voedsel

Onderdelen en werking van het urinestelsel

Productie, opslag en uitscheiding van urine

Hulpmiddelen bij uitscheiding

Toiletpapier

Urinaal

Po

Definitie en behandeling van blaasontsteking

Infectie van de blaas, preventie en behandeling

Definitielijst

Uitscheiding: Het proces waarbij afvalstoffen het lichaam verlaten. Bristol Stool Chart: Een overzicht om de vorm en consistentie van ontlasting te classificeren. Obstipatie: Een aandoening waarbij de ontlasting hard en moeilijk uit te scheiden is. Spijsverteringssysteem: Het systeem in het lichaam dat verantwoordelijk is voor het verteren van voedsel. Urinestelsel: Het systeem in het lichaam dat verantwoordelijk is voor de productie, opslag en uitscheiding van urine. Blaasontsteking: Een infectie van de blaas die pijn en frequent urineren kan veroorzaken.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.