2.2 De Romeinse wereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Het Romeinse Rijk

1. Van stadstaat tot wereldrijk

2.2 Het Romeinse Rijk

Herhalen

• Wat is een polis?
• Waarom stichten de Grieken koloniën?
• Waarom was het schervengericht bedacht? 
• Waarom was Athene een directe democratie?  

De Romeinse Republiek

(509 v. Chr. - 27 v. Chr.)

• Laatste koning verdreven
• Romeinen gaan Rome zélf besturen

Groei

• Kleine stad -> wereldrijk.

• ----------------------------->  Veroveringen  500 v. Chr. tot  40 v. Chr.
  

De Grieks-Romeinse cultuur 

Gemengde cultuur van Grieken/ Romeinen in het Romeinse rijk. 

-> Antieke of Klassieke cultuur

Keizerrijk

(27 v. Chr. -  476 n. Chr.)

• Rome +500 jaar keizerrijk 
• +- 80 keizers 

Het Romeinse Rijk wordt ook wel het Romeinse Imperium genoemd.

Rome

Imperium betekent 'groot rijk'.

Romanisering

• Het overnemen van Romeinse gebruiken (taal, kleding, cultuur) heet romanisering

Reconstructie van een Villa Rustica

Rijke en machtige mensen gaan zich steeds meer gedragen als Romeinen: ze kleden zich als Romeinen, spreken de taal en laten 'Romeinse' huizen bouwen. Dit is een Villa Urbana in West-Europa

• Overwonnenen mochten  gebruiken/godsdienst houden. 

• Zolang belasting betaald wordt (o.a. door soldaten te leveren), zijn er weinig problemen

Rijk in de problemen

• Keizers vooral bezig met ruzies en feesten. 

De Amerikaanse schilder Thomas Cole maakte tussen 1833-1836 een serie schilderijen over een niet-bestaand rijk, dat erg lijkt op het Romeinse Rijk (maar het niet is!).

Dit schilderij is het derde deel van de serie heet Consummation (verorbering), en laat zien dat er vooral heel veel gefeest wordt.

Rijk gesplitst

• 395 Rijk in 2 delen
• Oost-Romeinse Rijk -> Constantinopel. 
• West-Romeinse Rijk -> Rome 

In het West-Romeinse Rijk, met de hoofdstad Rome (later: Milaan en Ravenna), spraken de meeste mensen Latijn.

In het Oost-Romeinse Rijk, met de hoofdstad Constantinopel, spraken de meeste mensen Grieks.

Machtsstrijd

• Elke troonopvolging ruzies/moord/ verraad
• Legeraanvoerders willen keizer worden en laten soldaten terugkomen naar Rome, waardoor de grenzen onbewaakt achter blijven.

Niet alleen een machtsstrijd maakte een einde aan het West-Romeinse Rijk, er was ook aantal slechte keizers die er een potje van maakte. Zoals Honorius (384 - 423). Hij werd algemeen beschouwd als een van de slechtste keizers die het Romeinse Rijk heeft gekend. Toen hij keizer werd was er nog niet veel gevaar. Toen hij stierf was het West-Romeinse rijk al niet meer te redden.

Grote Volksverhuizing

3e eeuw - 5e eeuw

• ...Europese stammen slaan op de vlucht en vluchten het slecht bewaakte RR binnen.

De Hunnen

• De Hunnen zijn een stam uit Azië. 
• Ze zijn gevreesd omdat ze erg wreed zouden zijn. 

Christenen in het Romeinse Rijk

Het Christendom verspreidt zich snel in het Romeinse Rijk. 

De goede wegen en de aantrekkingskracht van het geloof 

zorgen ervoor dat veel mensen christen worden.

De Grote Volksverhuizing tussen de 3e en 5e eeuw.

De Hunnen waren een stam uit Azië. Ze waren gevreesd omdat ze erg wreed zouden zijn. Europese stammen slaan op de vlucht en kunnen, nu de grenzen niet meer zijn bewaakt, het Romeinse Rijk binnentrekken.

De Vandalen kwamen helemaal tot aan Rome. Ze plunderden de stad een paar keer en roofden zelfs het goud van de tempeldaken. Het begrip vandalisme komt inderdaad van de plunderende Vandalen.

De Angelen en Saksen steken de Noordzee over en komen terecht in Engeland.

Veel namen van stammen kom je tegenwoordig nog steeds tegen in namen van landen en streken: Franci (Frankrijk), Alemanni (Duitsland, in het Frans: Allemange), Bavarii (Beieren), enz.

West-Romeinse Rijk valt

• Volken vallen het RR binnen en plunderen. 
• In 476 wordt zelfs een niet-Romein, keizer -> Einde RR

Romulus Augustulus

Laatste keizer(tje) West-RR wordt  afgezet door de Germaan Odoaker.

Oost-Romeinse Rijk?

• Constantinopel wordt pas in 1453   ingenomen -> Turken.
  
• Lag goed beschermd  tussen woestijnen en bergen. 
• Oost-Romeinse keizer geeft vijanden geld -> voor rust  
  

Tegenwoordig is de Hagia Sophia (Aya Sophia) één van de grootste moskeeën ter wereld. In de tijd van het Oost-Romeinse Rijk was dit de grootste christelijke kerk ter wereld.

Maken

2.2: Opdracht 2, 6, 7 en 9 

Oorzaken val West-Romeinse Rijk:

1. Germanen vielen de grenzen aan (Volksverhuizing).

2. Machtsstrijd in Rome (grenzen onbewaakt).

3. Weinig geld door oorlog.

4. Geen cultuur.