Ontdekkers van nieuwe werelden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Ontdekkers van nieuwe werelden

Paragraaf 5.2

Koppelen:  koppel de KA's uit tijdvak 5 aan het juiste plaatje.

Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat.

Het veranderde mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling.

Het begin van de Europese overzeese expansie.

De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke Oudheid.

De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had.

Het veranderde wereldbeeld

5.2 - Ontdekkers van nieuwe werelden

TO kaart uit  1e helft 9e eeuw, gedrukt in 1472

De kaart toont de bekende wereld in de Middeleeuwen.

Wat herken jij hierop?

uitleg

Je herkent de windrichtingen:

oriens = oost

meridies = zuid

occidens = west

septentrio = noord

Sem Cham en Jafeth is de link naar de zonen van Noach, die de aarde herbevolkten.

Mare Oceanum = Oceaan

Mare Magnum = Middellandse zee

Nilus =  Nijl

Taunus  = Zee van Azov

TO kaart uit  1e helft 9e eeuw, gedrukt in 1472

De kaart toont de bekende wereld in de Middeleeuwen.

Wat herken jij hierop?

De wereld was ook in de middeleeuwen al rond.

Men spreekt op basis van het werk van Cicero en Ptolemais (beide uit de OUdheid) al over de bolvorm van de aarde. Deze kaart uit het eind 12e eeuw laat de vijf klimaatzones zien.

Septentrionalis Frigida en Australis Frigida zijn de Noord-  en Zuidpool.

Temperata Nostra: is de hun bekende temperatuur / klimaat

Peruta Zone = de verschroeiende evenaar.

De angst om van de wereld af te vallen was dus niet zo realistisch...men was echter wel bang voor het onbekende.

Kaart van net na de ontdekking van Amerika

Kaart van Plantius 1592

1453- val van Constantinopel

Na de inname van Constantinopel door de Ottomanen werd voor de Europeanen een handelsroute naar Indië over zee belangrijker.

Geef een economische, culturele en politieke reden voor de Europese overzeese expansie
(gebruik je lesboek)

Koning Johannes, presbyter of prester Johannes genoemd, was een legendarische middeleeuwse 'koning van Indië', die over een groot en machtig christelijk rijk in het oosten van Azië zou heersen.

Waarom is de val van Constantinopel belangrijk geweest voor de Europese expansie?

Waardoor konden de Europeanen relatief makkelijk (delen van) Amerika innemen?

Waardoor konden de Europeanen relatief makkelijk (delen van) Amerika innemen?

Conquistadores die gebieden veroverden, kregen als beloning grote landgoederen. Lokale indianen werkten als slaaf op plantages en in de mijnen. Maar zij waren niet bestand tegen dit zware werk en de uitbuiting leidde tot veel slachtoffers. 

Spaanse kolonisatie van Amerika

Zo ontstond eigenlijk ook de driehoekshandel. De handel tussen Europa, Afrika en Amerika. 

Conquistadores betekent

1. Portugese veroveraars die een groot deel van het Midden-Zuid Amerika onder Spaans bestuur brachten.
2. Portugese veroveraars die een groot deel van het Midden-Zuid Afrika onder Spaans bestuur brachten.
3. Spaanse veroveraars die een groot deel van het Midden-Zuid Amerika onder Spaans bestuur brachten.
4. Spaanse veroveraars die een groot deel van het Midden-Zuid Afrika onder Spaans bestuur brachten.

Welke vorst staat bekend om zijn Zeevaartschool, waarmee hij de opkomst van een wereldhandel stimuleerde?

1. De Spaanse koning Lodewijk de Zeevaarder
2. De Portugese koning Hendrik de Zeevaarder
3. De Franse koning Frederik de Zeevaarder
4. De Nederlandse koning Willem de Zeevaarder

Welke ontdekkingsreiziger bereikt als eerste Indië via zee?

1. Vasco da Gama
2. Christoffel Columbus
3. Willem Barentsz
4. Bartholomeus Diaz

Hoe heet de ontdekkingsreiziger die de route bij cijfer 1 heeft gevaren?

1. Vasco de Gama
2. Vespucci
3. Bartholomeüs Diaz
4. Maghelhaes

Hoe heet de ontdekkingsreiziger die de route bij cijfer 2 heeft gevaren?

1. Bartholomeüs Diaz
2. Columbus
3. Cornelis de Houtman
4. Maghelhaes

Hoe heet de ontdekkingsreiziger die de route bij cijfer 3 heeft gevaren?

1. Christoffel Columbus
2. Hendrik de Zeevaarder
3. Marco Polo
4. Vespucci

Welke Europese ontdekkingsreiziger vaarde als eerste om Afrika heen?

1. Christoffel Columbus
2. Vasco da Gama
3. Bartholomeüs Diaz
4. Amerigo Vespucci

wanneer ontdekte Columbus Amerika?

1. 1416
2. 1492
3. 1694
4. 1542

Welke vragen heb je nog over 5.2 Ontdekkers van nieuwe werelden?

1. Ontdekking van nieuwe routes

Portugezen first --> Afrika

Europese (Portugese) handelaren wilden eigen routes richting Azië zonder tussenkomst van Arabieren en Ottomanen.

Stichten van factorijen (handelsposten) langs de Afrikaanse kust richting India.

2. Ontdekking van nieuwe routes

Columbus in opdracht van Spanje --> concurrentie Portugal

Landroutes (Arabieren en Ottomanen) en oostelijke 

zeeroute (Portugezen) al geclaimd 

Columbus 1492 financieel gesteund door de Spaanse vorst 

voor een westelijke route richting Azië.

1494: Verdrag van Tordesillas 

-> Verdeling van de wereld tussen Portugal en Spanje.

Na Columbus

Gelukzoekers staken de oceaan over--> Conquistadores: Veroveraars

Indianen worden verslagen:

Paarden, zwaarden, ziektekiemen.

Gevolg Spaanse overheersing nieuwe wereld

Conquistadores trokken de Nieuwe Wereld in om gebieden te veroveren van de inheemse bevolking. 

Hernan Cortes /de Azteken, 

Claudio Pizarro /de Inca’s

Bekering van de inheemse bevolking (sociaal-cultureel gevolg).

Uitbreiding van de wereldeconomie door middel van trans-atlantische slavenhandel en de driehoekshandel (ECO aspect).

De las Casas

• Spaanse Missionarissen naar Amerika --> sociaal cultureel gevolg
  
• Bekeerde indianen mochten geen dwangarbeid verrichten
• Ontstaan trans-atlantische slavenhandel

Driehoekshandel ECO gevolg

Oorzaken/drijfveren voor ontdekkingsreizen overzee

• Winst als economische drijfveer: de handelsroutes die Europa verbonden met India en die over het Aziatische vasteland liepen (karavaanroutes), werden minder toegankelijk. Dit stimuleerde Europeanen om zelf een zeeweg naar ‘Indië’ te zoeken zodat ze de handel in specerijen in eigen hand konden houden.
• Een andere economische drijfveer is de zoektocht naar goud en zilver
• Religieuze oorzaak: christenen wilden andere volken bekeren tot het christelijk geloof
• Politieke oorzaak: vorsten wilden hun macht uitbreiden (expansie)
• Wetenschap als drijfveer: meer kennis vergaren, theorieën over de geschatte omtrek van de aardbol bewijzen (Columbus)
• Technische verbeteringen in de 15e eeuw maakten ontdekkingsreizen over open zee mogelijk: betere zeewaardige schepen (karveel) en betere, meer nauwkeurige instrumenten om te navigeren (kompas, astrolabium), betere en meer nauwkeurige kaarten.

Oorzaken/drijfveren voor ontdekkingsreizen overzee

De Portugezen begonnen met ontdekkingsreizen, gevolgd door de Spanjaarden. Al voor 1500 hadden de Portugezen de kusten van Afrika verkend en hadden zij een zeeweg naar Indië gevonden. De Portugezen stichtten geen koloniën in Azië, alleen handelsposten. De Spanjaarden zouden wél koloniën stichtten maar dan in Amerika.

Begin 16e eeuw ontdekten de Spanjaarden een westelijke zeeroute naar Indië ontdekken, maar zij concludeerden dat handel met Indië via deze weg niet winstgevend was. Daarop richtten zij hun aandacht op Amerika. Spaanse Conquistadores trokken met hun legers de binnenlanden van Midden- en Zuid-Amerika in. Met hen reisden missionarissen mee. De Spaanse soldaten maakten een einde aan de beschavingen van Azteken en Inca’s. De Spanjaarden zetten plantages op waar de indiaanse bevolking dwangarbeid verrichtten. Al snel stapten de Spanjaarden over op slaven die uit Afrika werden gehaald.

Gevolgen ontdekkingsreizen

• Door de nieuwe kennis over continenten en nieuwe gebieden veranderde het wereldbeeld van de Europeanen
• Het christendom verspreidde zich over de gehele wereld en groeit uit tot wereldreligie
• Wereldwijde uitwisseling van producten (Europa maakte voor het eerst kennis met aardappels, katoen en tabak) en begin van een wereldeconomie
• Europa stichtte koloniën en daarmee verspreidden mensen zich over de gehele wereld