Hoofdstuk 4 paragraaf 4 Kerk en staat

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Kerk

& Staat

• Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘Het conflict in het christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke macht het primaat behoorde te hebben.’

• Je kan uitleggen hoe het conflict tussen pausen en Duitse keizers zich ontwikkelde.

• Je kan uitleggen hoe de verhouding was tussen pausen en Franse koningen.

• Je kan uitleggen hoe de kerk haar geestelijke macht in de samenleving vergrootte.

• Je kan uitleggen hoe de tweezwaardenleer, in Duitsland, veranderde na de Hendrik IV toch naar Canossa.

• Je kan het verloop van de investituurstrijd uitleggen.

• Je kan uitleggen waarom heren liever bisschoppen gebieden in beheer gaven dan hoge edelen.

• Je kan uitleggen wat betekent als je in de Ban gedaan wordt.

• Je kan uitleggen hoe de Franse koning een investituurstrijd voorkwam.

• Je kan uitleggen hoe de inquisitie werkte.

Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘Het conflict in het christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke macht het primaat behoorde te hebben.’

0

Leg uit wat de Tweezwaardenleer ook alweer was

Pausen en Duitse Keizers

Tweezwaardenleer: 

Wereldlijke macht: De orde in de wereld bewaren. 

Geestelijke macht: Waren verantwoordelijk voor de geestelijke gesteldheid van de mensen. 

Paus Gregorius VII

Paus Gregorius VII vond, als plaatsvervangers van Christus, dat de geestelijke macht boven de wereldlijke macht stond en daarom primaat had. 

De paus mocht koningen en keizers afzetten wanneer deze zondig waren. 

Pausen en Duitse Keizers

Voor de investituurstrijd: 

1. Wereldlijke heersers bepaalde wie de bisschoppen werden in hun gebied. 
2. Zij gaven deze bisschoppen een teken van waardigheid. (Investituur)
   
   
3. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/21/Mitteleuropa_zur_Zeit_der_Staufer.svg

Waarom waren bisschoppen ideale leenmannen voor de keizer?

0

Pausen en Duitse Keizers

1. Paus Gregorius stelt een bisschop aan in Milaan. 
2. Keizer Hendrik IV stelt een eigen bisschop van Milaan aan. 
3. Paus Gregorius eist dat Hendrik zich Nederig opstelt en zijn ongelijk erkent. 
4. Hendrik weigert dit te doen. 

"Hendrik, keizer door de keuze Gods, aan Hildebrand, een nep monnik in plaats van een Paus"

Pausen en Duitse Keizers

1. Door de weigering van Hendrik, doet de Paus, Hendrik in de Ban. 
2. Zijn onderdanen kunnen dit gebruiken om in opstand te komen tegen Hendrik, Hendrik moet snel iets bedenken.
3. Hendrik komt aan bij Canossa, op bloten voeten door de sneeuw
4. Gregorius vergeeft Hendrik en laat hem weer toe tot de Katholieke kerk.

Spreekwoord: Gang naar Canossa: Door het stof gaan/ Je fout moeten erkennen. 

Beide mannen laten elkaar met rust?

1. Ja
2. Nee

Pausen en Duitse Keizers

1. Gregorius steunt een claim van een rivaliserende keizer.
2. Hendrik trekt met een leger naar Rome
3. Hendrik stelt een eigen paus aan: Een tegenpaus, deze paus kroont hem tot keizer.
4. Gregorius krijgt hulp van lokale machthebbers en Hendrik zet al plunderend op het rennen.
5. Gregorius krijgt de schuld van de plunderingen en moet Rome ontvluchten. 
6. Terug in Duitsland vinden de onderdanen de tegenpaus maar niets. Hendrik voelt zich genoodzaakt af te treden voor zijn zoon. 

Gregorius VII sterft in ballingschap op het Italiaanse platteland. Hendrik wordt door zijn zoon geforceerd om kort voor zijn dood te erkennen dat zijn Tegenpaus nep is. 

Concordaat van Worms

Hendrik V (Zoon) en de nieuwe Paus komen tot een compromis.

De Paus bepaald wie de bisschop wordt (geeft ring), de Keizer benoemt de bisschop tot leenman binnen het Heilige Romaanse Rijk (geeft staf)

Wie komt het beste uit de investituurstrijd, waarom?

Innocentius III (1198-1216)

Hoogepunt van de Pauselijke macht

• Koningen moesten scheiden
• Franse koning moest juist trouwen
• Engelse koning werd opgezadeld met een aartsbisschop die hij verafschuwde
• Hongaarse rechtmatige troonopvolger zag af van de Hongaarse troon 
• Koningen accepteerde hem als leenheer
• Vierde Kruistocht en ketters

Na Innocentius liep langzaam de Pauselijke macht terug

Leg uit wat de inquisitie was.

Macht van de Kerk

De Paus blijft de hoogste geestelijke macht: Hij bepaalde wat juist was in het geloof. 

Iedereen die van die leer afweek was een ketter. 

De macht van de Kerk

Om ketters te vervolgen werd er een speciale rechtbank opgericht genaamd: De inquisitie.

1. Zij reisden door heel Europa en waren zowel aanklager als rechter. 
2. De inquisitie mocht marteling gebruiken om achter een bekentenis te komen. 
3. Inquisitie was ook verantwoordelijk voor het vervolgen van heksen. 

Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘Het conflict in het christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke macht het primaat behoorde te hebben.’

Aan de slag: Huiswerk

• Maken paragraaf 4.4.
• Nakijken paragraaf 4.4.