Par.5.2

• Biologie
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 1

Opbouw van botten

Stevigheid en beweging Par 5.2

Les planning

doel

vorige les

instructie

filmpje

zelfstandig werken

les afsluiten

Doel

leerlingen kunnen aan het einde van de les in eigen woorden uit welke stoffen onze botten bestaan. 

Vorige les

wat weten we nog van de vorige les? 

Waar dat over?

waarvoor zorgt ons skelet?

1. Stevigheid.
2. Bewegen
3. Allebei goed.
4. alleen bewegen

wat is een ander woord voor Skelet?

1. Hoofd
2. Geraamte
3. ledematen
4. Beenderen

Hoe heten onze armen en benen samen?

1. Spierenstelsel
2. Skelet
3. Beenderen
4. Ledematen

Skelet

Kalk

In de natuur komt kalk voor als calcium  in onder andere kalksteen en mergel. Ook levende wezens bezitten delen die veel kalk bevatten, zoals beenderen, schelpen en pantsers van bijvoorbeeld koralen.

Kalksteen is ontstaan uit kalkrijke overblijfselen van dode zeedieren. Kalkachtige producten worden verkregen uit kalksteen, schelpen en beenderen. In je botten zit kalk. Kalk is hard.

Lijmstof

De botten bestaan uit de volgende materialen: kalk(zouten) en lijmstof. De kalkzouten zorgen voor de stevigheid (hardheid) van de botten en de lijmstof zorgt ervoor dat je bot een beetje buigzaam blijft. De hoeveelheid kalk en lijmstof bepalen de stevigheid en buigzaamheid van het bot. De lijmstof is taai en kan buigen.

De opbouw van je botten

Dit merk je vooral bij kleine kinderen. De botten van baby's zijn nog zeer buigzaam, omdat er veel lijmstof en minder kalk in zit.

Hoe ouder je wordt, des te steviger je botten worden. Dus dan bestaan je botten meer uit kalk en minder uit lijmstof, waardoor ze minder buigzaam zijn.

Om je botten harder te krijgen moet je voldoende kalk binnenkrijgen. Kalk zit voornamelijk in melk, bonen en granen.

Binnen midden in het harde bot zit een holte. Die holte is gevuld met beenmerg. 

In het beenmerg worden nieuwe bloedcellen gemaakt voor het lichaam

Kraakbeen

In de botten van een baby zit heel veel lijmstof en kraakbeen.

In kraakbeen zit heel veel lijmstof en weinig kalk.

Doordat er veel kraakbeen in de botten zit kan een baby moeilijker botten breken en kunnen ze armen en benen gemakkelijk buigen.

Als de baby ouder wordt verdwijnt langzaam het kraakbeen en komt er steeds eer kalk voor terug in het bot.

Op sommige plaatsen blijft het kraakbeen wel zitten.

Wij volwassenen hebben ook kraakbeen op verschillende plaatsen: je oorschelp, je neus, tussen je ribben en het bortbeen, tussen de wervels van de wervelkolom.

Zelfstandig werken

Blz. 17 t/m 21

alle opdrachten maken, 

eerste opdracht doen we samen. 

rest zelfstandig. klaar dan docent laten zien en dan zelf nakijken. klaar ook docent laten zien, daarna iets voor jezelf, (kaart spelletje)

Les afsluiten

doel behaald? 

wat ging er goed tijdens de les?

wat kan er een volgende les beter?