Persoonlijke en lichamelijke verzorging - wassen en kleden

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Persoonlijke en lichamelijke verzorging 

Basiszorg

Na deze les:

• Kun je in eigen woorden de 3 aspecten van hygiënische verzorging benoemen
  
• Kun je drie aandachtspunten bij hygiënische verzorging benoemen.
  
• Kun je het belang van goed afdrogen benoemen.
  
• Kun je de volgende begrippen omschrijven, de oorzaak benoemen en hoe deze te voorkomen: Smetplekken en huidschimmel
• Je kunt in eigen woorden benoemen waarom een goede hygiëne van de geslachtsorganen belangrijk is.
  
• Je kunt twee aandachtspunten benoemen bij de hygiënische verzorging van de geslachtsorganen.
  

Lesinhoud:

30 minuten: theorie
10 minuten: maken opdracht 1
5/10 minuten: bespreken opdracht 1
20 minuten: uitleg praktijk
Overige tijd: aan de slag met de handelingen

Welke aandachtspunten bij hygiënische verzorging kun je benoemen?

Uitgangspunten

Bij het wassen van een zorgvrager ga je uit van: 

• was van schoon naar vuil;
• was van boven naar beneden (schaamstreek en billen als laatst; zo voorkom je dat je bacteriën uit de schaamstreek en anus over het hele lichaam verspreidt;
• was bij vrouwen de geslachtsdelen van voren naar achteren, richting de anus (dit voorkomt dat bacteriën vanuit de anus in de urinewegen komen);
• was van ver van je af naar jezelf toe

Als de zorgvrager incontinent is, of hij heeft wondjes aan de handen, dan draag je niet-steriele handschoenen.

Meneer De Haan heeft dementie. Je begeleidt meneer bij het douchen. Meneer kleedt zichzelf uit en gaat onder de douche staan. Je zet de douche aan en geeft meneer een washandje. Je zegt: 'Zo, begint u met wassen? Ik help u waar het niet lukt.' De zorgvrager kijkt wat om zich heen en weet duidelijk niet wat hij moet doen.
Hoe kun je dit het beste oplossen?

1. Je herhaalt je instructie: 'Begin maar met wassen!'
2. Je neemt het washandje over en zegt: 'Ik was uw gezicht wel even.'
3. Je doet het washandje om zijn hand en zegt: 'Wast u zelf uw gezicht?'

Communicatie

1. Van te voren vertellen dat je de zorgvrager komt helpen met wassen en aankleden

2. Overleg wat de zorgvrager zelf kan doen

3. Vertel wat je gaat doen 

Smetplekken

Wat was het ook al weer?

Oorzaak

Risicogroepen

Risicogebied

Preventie

Candida

oftewel huidschimmel

Oorzaak

Risicogroepen

Risicogebied

Preventie

Veilig werken

• Voorkom pijn, ongemak en schade voor de zorgvrager en jezelf door veilig te werken bij wassen, douchen en baden.
  Aandachtspunten:
• Leg alle materialen van tevoren klaar zodat je de zorgvrager tijdens de wasbeurt niet alleen hoeft te laten.
  
• Zorg voor voldoende werkruimte door spullen die niet nodig zijn aan de kant te zetten.
  
• Gooi wasgoed direct in de wasmand. Dit is belangrijk voor de hygiëne en om te voorkomen dat de zorgvrager erover struikelt.
  
• Controleer altijd handmatig de temperatuur van het water. Voel met je hand het water zolang de kraan loopt.

Handhygiëne

Voorkom dat jij en de zorgvrager besmet raken met ziektekiemen door hygiënisch te werken. 

Pas daarom correcte handhygiëne toe!

Werkhouding

Werken vanuit een goede houding is belangrijk om klachten door overbelasting te voorkomen. Op de verkeerde manier kracht zetten, is zowel voor jezelf als voor de zorgvrager onprettig.
Aandachtspunten:

• Werk met een rechte rug;
• Beweeg mee met het werk. Zet liever een stap extra dan dat je een lastige draai moet maken.
  
• Werk steeds dichtbij en recht voor je;
• Voorkom een gedraaide houding. Zorg dat je neus, handen en tenen in dezelfde richting wijzen;
• Werk op de juiste hoogte. Zorg dat je niet hoeft te bukken of te reiken.

Welke zorgprofessionals werken vanuit een goede houding?
Meerdere antwoorden mogelijk

1. Pieter houdt steeds een armlengte afstand van zijn werk.
2. Dorien stapt steeds mee als de zorgvrager beweegt.
3. Fatima houdt haar knieën recht als zij laag bij de grond moet zijn.
4. Riet staat met haar voeten in loopstand.

Hulp bieden bij scheren

• Als helpende ondersteun je de cliënt die zichzelf niet meer kan scheren;
• Je scheert elektrisch of met een scheermes;
• Belangrijk is dat jij als helpende iemand niet bezeert en het scheerapparaat schoonmaakt.

Je bent alleen met de persoonlijke verzorging bezig wanneer je met kleine kinderen werkt

1. Waar
2. Niet waar

De wastafel is altijd een goede plek voor de persoonlijke verzorging

1. Juist
2. Onjuist

Voorkom vallen

Hulpmiddelen om vallen te voorkomen:

• antislipmateriaal: bijvoorbeeld een antislipmat of antisliptegels voor in de douche of in bad
  
• steunen, beugels of handgrepen: bieden houvast bij opstaan of gaan zitten
  
• douchekruk- of stoel: om zittend te douchen
  
• tillift: helpt met overeind komen, verplaatsen of weer gaan zitten of liggen als de zorgvrager dit niet zelfstandig kan

In de badkamer is de kans op vallen groot. Het water maakt de vloer glad. Zorgvragers die minder mobiel zijn of snel duizelig worden lopen meer risico op vallen. Ook zorgvragers die bepaalde aandoeningen hebben vallen vaker. Denk aan dementie, epilepsie of een lage bloeddruk.

Aandachtspunten

• Zorg dat de ruimte een aangename temperatuur heeft.
  
• Houd de zorgvrager zoveel mogelijk bedekt om afkoelen te voorkomen.
  
• Gebruik water op de temperatuur die de zorgvrager prettig vindt.
  
• Begin steeds met wassen bij het ledemaat dat het verst van je af is. Was de kant die het dichtst bij je is als laatst.
  
• Motiveer de zorgvrager om zoveel mogelijk zelf te doen. Laat de zorgvrager bijvoorbeeld zelf het gezicht en de voorkant wassen. Controleer wel altijd of alles goed schoon is.
  
• Spoel zeepresten goed af.

Jasper helpt meneer Aziz bij het wassen. Jasper maakt voor het eerst gebruik van verzorgend wassen. Als Jasper uitlegt wat hij gaat doen vraagt meneer: 'Word ik dan wel net zo schoon als met gewoon wassen?'
Wat denk jij?

1. Ja, de zorgvrager wordt met verzorgend wassen net zo schoon
2. Ja, maar met verzorgend wassen moet je wel meer schrobben
3. Nee, de huid is na verzorgend wassen minder schoon.

Opdrachten

Thema 7 Lichaamshygiëne  

H 20 1: in de les

2, 3, 4, 5 

Wat vonden jullie van de les?

Tips/tops