Arm en Rijk les 3 project

• Aardrijkskunde
• WO
• Studiejaar 4-6

Aftekenen kaarten

Zorg dat je naam op de voorkant van je boekje staat

Lever je boekje in bij de docent

Kaarten les 1/2: kaart 1 / 2 / 3 / 6

Gebiedskenmerken

Liggen

Reliëf / Hoogteligging

Hoogteligging en relief invloed op voedselvoorziening?

Hoogte/Relief

• Hoger = koeler: 
• Koeler goed voor veel gewassen
• Hoogteverschillen en bewerken?
• Efficiënt produceren lastig
• Relief en landdegradatie?
• Gevoelig voor bodemerosie
  vooral in combinatie met neerslag

Klimaat

• Ligging Ethiopie (kaart 1 / atlas)
• Wat valt op? Invloed op klimaat
• Ligging tussen 4 - 15 graden NB

ITCZ

Wat is de ITCZ?
Wat gebeurt daar?

Regentijden in Ethiopie

Verklaren met ITCZ

https://www.edudigi.nl/itcz/

De landbouw in Ethiopië

Als je de figuren bekijkt, wat voor type landbouw verwacht je dan in de vier neerslaggebieden?

aride zone

semi-aride zone

subhumide zone

humide zone

Landbouw

Aride (droog) oosten: 

Semi-aride (halfdroog - net zoveel neerslag als in Nederland): 

Subhumide (vrij natte zone - savanne): 

nomadische veeteelt (geiten/dromedarissen) & in rivierdalen nog beetje droogtelandbouw (droogtetolerante gewassen zoals gierst, afdekken akkers na gebruik)

akkerbouw (maïs en gierst) & extensieve veeteelt (geiten / schapen)

akkerbouw (mais als voedselgewas) / veeteelt (koeien / schapen / geiten)

Landbouw

Aride (droog) oosten: nomadische veeteelt (geiten/dromedarissen) & in rivierdalen nog beetje droogtelandbouw (droogtetolerante gewassen zoals gierst, afdekken akkers na gebruik)

Semi-aride (halfdroog - net zoveel neerslag als in Nederland): akkerbouw (maïs en gierst) & extensieve veeteelt (geiten / schapen)

Subhumide (vrij natte zone - savanne): akkerbouw (mais als voedselgewas) /  veeteelt (koeien / schapen / geiten)

Gierst

Teff

NL Patent

https://www.volkskrant.nl/kijkverder/2018/voedselzaak/artikelen/ethiopie-teelt-al-duizenden-jaren-teff-toch-heeft-een-drent-patent-op-het-graan/

Landbouw

Humide (zeer natte zone - tropisch woud): kleine zelfvoorzienende boeren & commerciële landbouw (koffie en suikerriet). 

De landbouw in Ethiopië

Als je de figuren bekijkt, is het klimaat dan een belangrijke factor voor de hongersnood in Ethiopië?

Landbouwmogelijkheden

Positief:

Klimaat: Gunstig, gemiddeld over het jaar heen voldoende neerslag

Neerslagregiem: Belang dat natte groeimaanden gevolgd worden door droge maanden (rijpen en oogsten)

Reliëf: hoogteverschil biedt mogelijkheden tot aanleg stuwmeren voor irrigatie

Landbouwmogelijkheden

Problemen:

Neerslagvariabiliteit: Neerslag per jaar / per seizoen niet betrouwbaar

Grondbezitverhoudingen: kleine boeren (erven), gemiddeld 0,6 ha, pachten bij de overheid en landleasing

Ontbossing: traditionele landbouw duurzaam, maar nu niet meer. Erosie

Ontbossing

ingezoomd op klein onderzoeksgebiedjes 

1.3 Globalisering en het voedselvraagstuk 

Arm en Rijk

H1 Genoeg voor iedereen? 

Lesdoel

• Welke verschillende soorten honger zijn er?
• Wat is Groene Revolutie?
• Wat houdt de theorie van Ullman in?

Honger in de wereld

http://ghi.ifpri.org/

nos.nl

Groeiende middenklasse tegenover grote hongersnood

Mensen die honger hebben, hebben te weinig voedsel.

1. goed
2. fout

Twee soorten honger?

Ondervoeding (begrip) hoort bij

1. kwalitatieve honger
2. kwantitatieve honger

Wat is vaak gekoppeld aan kwalitatieve honger?

1. Welvaartsziekten
2. Te weinig energie

Als je niet voldoende voedsel binnen krijgt dan heb je....

1. Kwantitatieve honger
2. Kwalitatieve honger

kwalitatieve honger

Kwaliteit  

Mensen hebben wel voedsel maar die is eenzijdig. Het ontbreekt aan vitaminen, mineralen etc. Oorzaak - armoede

Kwantitatieve honger

Kwantiteit

Onvoldoende voedsel

Onvoldoende calorieën

Onvoldoende energie

Is er wel een voedselcrisis?

voedselcrisis

voedselvraagstuk = verdelingsvraagstuk

Er is genoeg, maar niet goed verspreid over de wereld. 

Hoe werkt die wereldmarkt?

hoe meer aanbod, hoe lager de prijs. 

Westerse landen: beschermen eigen productie en markt, subsidiëren de landbouw en werken efficiënter -> lagere prijs

Ontwikkelingslanden: kopen die producten, want die zijn goedkoper en zij zijn arm. 

Veranderende landbouw

Verbetering voedsellandbouw

• betere manieren bodembewerking
  
• meststoffen --> opkomst kunstmest
  
• bestrijdingsmiddelen
  
• (moderne) irrigatietechnieken

Groene revolutie

stijging landbouwopbrengsten

High yielding varieties

Nadelen?

• toename ongelijkheid
  
• duurzaamheid neemt af

Men zaaide nieuwe graansoorten in, met name van rijst, mais en tarwe. Het ging om zogenaamde hyv-rassen: high yielding variety’s, ofwel variëteiten met een hoge opbrengst (figuur 1.31). Wereldwijd verdubbelde hierdoor in dertig jaar tijd de opbrengst per hectare, wat bijvoorbeeld Azië behoedde voor een ernstige voedselcrisis.

Genetische modificatie

Economie

Macht

Duurzaamheid

Ethiek

ZML

Ullman bedacht 3 voorwaarden voor handel. Heb je een idee welke dit zijn?

Interactietheorie van Ullman

Voorwaarden voor vervoersstroom:

1. Complementariteit
2. Transporteerbaarheid
3. Geen tussenliggende mogelijkheden

• Complementariteit
• Transporteerbaarheid

• Tussenliggende Mogelijkheid

Interactietheorie Ullman

    1. Leg aan de hand van de transporttheorie de afbeelding uit. 

      

       2. Kan je Ullman toepassen op de oliehandel tussen Japan en China en Indonesië?

Zuid-Afrika met 63% gedaald. Waarom?

Hoewel Nederland allang officieel vrij is van vogelgriep staat Zuid-Afrika nog steeds geen importen toe van pluimveevlees, uitzonderingen daargelaten. Exporteurs uit Brazilië en Verenigde Staten profiteren hiervan.

Doordat Zuid-Afrika de deur zoveel mogelijk gesloten houdt voor Europees pluimveevlees is de export gedaald van 135.000 ton in de eerste helft van 2016, naar 50.000 ton in de eerste zes maanden van 2017. Een terugval van 63%. 

https://www.hln.be/nieuws/buitenland/risico-op-wereldwijde-voedselcrisis-door-coronavirus~a641e9315/

Er bestaat een risico op “voedseltekort” op de wereldmarkt door verstoringen in de internationale handel en de voedselbevoorrading die te maken hebben met Covid-19, zo hebben de voorzitters van twee agentschappen van de Verenigde Naties en van de Wereldhandelsorganisatie gewaarschuwd. 

“De onzekerheden in verband met de beschikbaarheid van voedsel kunnen een golf van exportbeperkingen uitlokken”, die op haar beurt “een tekort op de wereldmarkt” teweegbrengt.

De organisaties maken zich onder meer zorgen over “de vertraging van het verkeer van de arbeiders uit de landbouw- en voedselindustrie”, wat heel wat landbouw in het Westen blokkeert, en over de “vertraging aan de grenzen voor containers” met goederen die daardoor bederven en verspild worden. 

Opdrachten

Maak Arm en Rijk

H1 par. 2 + 3

Par 2 Opg 2 / 3 / 4 / 5 / 6 / 7 / 8

Par 3 opg 2 / 3 / 4 / 5 / 6 / 7 / 8

Examenvraag

Zwitserland behoort tot het achterland van de havens van Rotterdam en Amsterdam.

Met behulp van welk begrip uit de theorie van Ullman kun je het beste verklaren dat de grootste vervoersstroom vanuit Zwitserland juist naar deze twee havens loopt? Motiveer je keuze voor het gebruikte begrip. 

Met behulp van welk begrip uit de theorie van Ullman kun je het beste verklaren dat de grootste vervoersstroom vanuit Zwitserland juist naar deze twee havens loopt? Motiveer de keuze voor het begrip

Antwoord

transporteerbaarheid 

Uit de motivering moet blijken dat Rotterdam en Amsterdam vanuit Zwitserland uitstekend bereikbaar zijn via de Rijn