Les 03 - Betrekkelijk voornaamwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Lesdoelen

Als het goed is, weet je aan het eind van de les:

-  wat een betrekkelijk voornaamwoord is; 

-  wat we onder een antecedent verstaan; 

- hoe je kunt bepalen of iets een betrekkelijk of een aanwijzend voornaamwoord is. 

Betrekkelijk voornaamwoord

Het betrekkelijk voornaamwoord verwijst naar iets dat eerder in de zin al is genoemd. Dit noemen we het antecedent. 

De betrekkelijk voornaamwoorden die we kennen zijn: 

die, dat, wie en wat

Verwijzingen 

Met het woordje 'wat' verwijzen we naar hele zinnen, de overtreffende trap en naar onbepaalde voornaamwoorden. 

Met het woordje 'die' verwijzen we naar de-woorden

Met het woordje 'dat' verwijzen we naar het-woorden

Het woordje 'wie' als betrekkelijk voornaamwoord wordt over het algemeen voorafgegaan door een voorzetsel. 

Betrekkelijk of aanwijzend

De woorden die en dat kunnen zowel betrekkelijk als aanwijzend voornaamwoord zijn. 

Als je het woord 'die' kunt vervangen door 'deze' is het een aanwijzend voornaamwoord; als dit niet kan is het betrekkelijk. 

Als je het woord 'dat'  kunt vervangen door 'dit' is het een aanwijzend voornaamwoord; als dit niet kan is het betrekkelijk. 

Betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent

Een bijzondere vorm van het betrekkelijk voornaamwoord is het betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent. 

Als het woordje 'wat' aan het begin van de zin staat en vervangen kan woorden door 'datgene dat' is dit het geval. 

Als het woordje 'wie' aan het begin van de zin staat en vervangen kan woorden door 'diegene die' is dit het geval. 

Wie niet waagt, wie niet wint. 

1. Aanwijzend voornaamwoord
2. Betrekkelijk voornaamwoord
3. Betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent

Heb je dat nieuwe boek van 

Margje Woodrow al gelezen? 

1. Aanwijzend voornaamwoord
2. Betrekkelijk voornaamwoord
3. Betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent

Het boek dat ik vorige week gelezen heb, is erg spannend. 

1. Aanwijzend voornaamwoord
2. Betrekkelijk voornaamwoord
3. Betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent

De auto die daar staat, 

is van mijn vader. 

1. Aanwijzend voornaamwoord
2. Betrekkelijk voornaamwoord
3. Betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent

Wat is het antecedent?
Zij zaten de hele tijd op me te schelden, wat ik niet zo leuk vond.

1. Zij
2. schelden
3. Zij zaten de hele tijd op me te schelden.
4. de hele tijd

Wat is het antecedent?
De vrouw die daar op de hoek
van de straat woont, is mijn tante.

1. De vrouw
2. mijn tante
3. de hoek
4. de hoek van de straat

Wat is het antecedent?
Iets wat je niet moet vergeten, is het maken van je huiswerk.

1. Iets
2. het maken van je huiswerk
3. het maken
4. je huiswerk

Aan de slag

Ga nu in alle rust aan het werk met de opdrachten 

6 en 7 van de module grammatica woordsoorten.