Levensloop hoofdstuk 3

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 3 Inkomen en belasting

Herhaling

Levensloop hoofdstuk 3

• uitleggen wat er in een collectieve arbeidsovereenkomst staat.

• uitleggen wat het meeliftersgedrag inhoudt voor de vakbeweging en in hoe¬verre collectieve dwang een oplossing kan bieden voor het meeliftersprobleem.

• verschillende belastingstelsels beschrijven en de gevolgen voor de inkomens-verdeling concreet verklaren.

• de vlaktaks beschrijven.

• het gemiddeld heffingstarief of de gemiddelde heffingsdruk bepalen.

Levensloop hoofdstuk 3

• het marginaal heffingstarief bepalen.

• box 1 herkennen en kunnen toepassen en zo de inkomensheffing berekenen met een gegeven systeem.

• effecten analyseren van overheidsmaatregelen (veranderingen op het gebied van tarieven van inkomstenbelasting en indirecte belastingen, bijtellingen, aftrekposten, uitkeringen, toeslagen) op de inkomensverdeling van huishoudens.

Levensloop hoofdstuk 3

• onderscheid maken tussen primair inkomen, bruto-inkomen (totaal inkomen) en secundair inkomen en van elk voorbeelden noemen.

• met behulp van de Gini-coëfficiënt of een ratio de mate van ongelijke verdeling van het primaire inkomen, het bruto-inkomen (totaal inkomen) en het secundaire inkomen concretiseren.

• effecten analyseren van overheidsmaatregelen op de primaire- en secundaire inkomens¬verdeling.

• sociale uitkeringen en toeslagen herkennen als instrumenten voor herverdeling en verzekering.

• herkennen dat er een afruil (uitwisseling) tussen doelmatigheid en rechtvaardigheid bestaat als herverdeling van inkomen leidt tot minder prikkels tot economische activiteit zoals werk, sparen en scholing, en meer prikkels om te emigreren of belasting te ontwijken.

• herkennen dat door bepaalde herverdelingsinstrumenten van de overheid zoals onderwijs, kinderopvang en sociale zekerheid, de afruil tussen doelmatigheid en rechtvaardigheid niet hoeft plaats te vinden.

Arbeidsmarkt

• Vragers : de werkgevers
• Aanbieders : de mensen die een baan zoeken

Beroepsbevolking

• mensen die kunnen & willen werken = beroepsbevolking
• 1. iedereen die nu al werkt; 
• 2. werklozen horen ook bij beroepsbevolking

Human capital

De kennis en vaardigheden die werknemers bezitten en waarover bedrijven kunnen beschikken (menselijk kapitaal)

Arbeidsovereenkomst

Individuele arbeidsovereenkomst.

Collectieve arbeidsovereenkomst

• Vakbond en werkgever/werkgeversbond.
• Bedrijfs-cao of een bedrijfstak-cao

Transactiekosten

Loonbelasting

Als je in loondienst werkt, houdt je werkgever op  jouw salaris loonbelasting in en maakt dat over een de belastingdienst. 

BOX 1

Loonbelasting

Hier zit 27,65% premie volksverzekeringen in

Premiegrens

Draagkrachtbeginsel

Draagkrachtbeginsel ‘de sterkste dragen de zwaarste lasten’.

→ mensen met meer inkomsten betalen meer.

progressieve belasting → draagkrachtbeginsel

(De)nivellering

Het verkleinen van inkomensverschillen noemen we nivellering

Het vergroten van inkomensverschillen noemen we denivellering 

Gemiddeld heffingstarief of belastingtarief

Percentage per verdiende euro afdracht aan de fiscus.

Het marginale heffingstarief

In de schijf waarin je laatst verdiende euro valt is je marginale tarief.

bijvoorbeeld:

Mevrouw A haar Bruto inkomen van €69000. Haar marginale tarief is 49,5%

Meneer B zijn bruto inkomen bedraagt € 68000. Zijn marginale tarief is 37,1%

Belastingstelsels 

• Proportioneel belastingstelsel
• Progressief belastingstelsel
• Degressief belastingstelsel 

Primaire inkomens: 

deze worden verdiend in het productieproces

• loon
• pacht/huur
• rente
• winst

Overdrachtsinkomen

Voorbeelden van overdrachtsinkomen:

- kinderbijslag

- huurtoeslag

- zorgtoeslag

- alimentatie

- bijstand

Secundair inkomen

Primair inkomen + overdrachtsinkomen - belasting =

                                       secundair inkomen

Inkomensverdeling

Inkomensherverdeling in de Lorenz curve:

- Rode lijn: primaire inkomens

- Blauwe lijn: secundaire inkomens

Een daling van de gini-coëfficiënt geeft aan dat de verschillen kleiner worden. 

Een gini-coëfficiënt van 0? Dat kan, het inkomen is perfect gelijkmatig verdeeld.

Gini-coëfficiënt

Kijk naar de grafiek.
Wat geeft de Lorenz curve aan ?

1. de armste 30% van de mensen verdient 30% van het inkomen
2. de armste 30% van de mensen verdient 3% van het inkomen
3. de rijkste 70 % van de mensen verdient 40 % van het inkomen
4. de rijkste 30 % van de mensen verdient 60% van het inkomen

Bij een progressief belastingstelsel is het marginale heffingstarief ...

1. kleiner dan het gemiddelde heffingstarief.
2. even groot als het gemiddelde heffingstarief.
3. groter dan het gemiddelde heffingstarief

Voor welke verdeling is de Gini Coëfficiënt groter?

1. Primair inkomen
2. Besteedbaar inkomen

Wat is vraag naar arbeid?

1. Alle vraag en aanbod van arbeid.
2. Alle mensen die werk zoeken.
3. Mensen van 15 jaar tot pensioen die werken.
4. Alle vacatures bij werkgevers.

Wat wordt geregeld in een cao?

1. Loon
2. Loon en Vrije dagen
3. Loon en Onkosten vergoeding
4. Loon, vrije dagen en onkosten vergoeding

Nivellering van inkomens betekent dat

1. De werking van het belastingstelsel
2. Het verschil tussen hoge en lage inkomens in verhouding kleiner wordt.
3. Het verder weg bij de diagonaal teken van de lorenzcurve
4. Het verschil tussen hoge en lage inkomens in verhouding groter worden.

Heffingskorting is ...

1. De belasting in box 1 + box 3
2. Korting op je heffing
3. Korting op het bedrag dat je aan IB moet betalen
4. Mensen met een laag inkomen krijgen minder inkomen

Secundair inkomen =

1. Primair inkomen + belasting - uitkering
2. Primair inkomen - belasting - uitkering
3. Primair inkomen + uitkering - belasting
4. Primair inkomen + belasting + uitkering

Onderdelen Sylabus

Domein H

4.1 Gini-coëfficiënt en percentielenratio als maatstaven voor inkomensongelijkheid.

4.2 Maatstaven voor inkomen kunnen verschillen:

huishouden vs. individu; arbeidsinkomen vs. totaal inkomen (inclusief kapitaalinkomen en uitkeringen); primair en secundair inkomen.

4.4 Nivelleren en denivelleren: met beleid verkleinen of vergroten van de relatieve inkomensverschillen tussen huishoudens.

Onderdelen Sylabus

4.5 Er kan een afruil zijn tussen doelmatigheid en rechtvaardigheid als herverdeling van inkomen en vermogen leidt tot minder prikkels voor economische activiteiten, bijvoorbeeld om te werken (uren, participatie, uittreding), te sparen, te scholen, te ondernemen, en tot meer prikkels om te migreren of belasting te ontwijken. Deze afruil hoeft niet op te treden als herverdeling niet leidt tot minder sterke prikkels voor economische activiteiten (via bijvoorbeeld onderwijs, kinderopvang, sociale zekerheid).

Onderdelen Sylabus

4.6 Belasting: Gemiddeld en marginaal tarief; Belastingwig; Progressief /degressief belastingstelsel: gemiddeld tarief stijgt /daalt

met inkomen; Vlaktaks: 1 marginaal tarief; Belasting op inkomen uit arbeid; Belasting op vermogen; Heffingskortingen; Aftrekposten en bijtellingen;  Vennootschapsbelasting; Indirecte belastingen, zoals de btw en de accijnzen.

4.7 Uitkeringen en toeslagen als instrumenten voor herverdeling en verzekering.

Onderdelen Sylabus

5.1 Begrippen voor de beschrijving van de arbeidsmarkt: Arbeidsaanbod (= beroepsbevolking); Arbeidsvraag (werkgelegenheid + openstaande vacatures); Werkloosheid; Vacatures; Loonontwikkeling; Flexwerk en zzp

Wordt nu niet in de toets gevraagd