H5P1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 5

Steden, staten en de Kerk

P4 De handel groeit weer

Er komen weer steden

Rond het jaar 1000 begon de samenleving in Noordwest-Europa te veranderen: handel en nijverheid bloeiden op en er kwamen weer steden. 

Waarom waren steden, na de val van het Romeinse Rijk, ook alweer verdwenen?

Wat is nijverheid?
(Dat heb je in Hoofdstuk 1, paragraaf 3 moeten leren)

De veranderingen hadden twee belangrijke oorzaken:

De veranderingen hadden twee belangrijke oorzaken:

1. Mensen ontdekten hoe ze de landbouwopbrengsten konden vergroten.

De veranderingen hadden twee belangrijke oorzaken:

1. Mensen ontdekten hoe ze de landbouwopbrengsten konden vergroten.

• Het halsjuk werd uitgevonden.

• de ijzeren ploeg uitgevonden. 

• Het drieslagstelsel werd ingevoerd.

Bij kloosters en domeinen ging men woeste gronden ontginnen.

Waarom kun je op de afbeeldingen die je net zag niet aan landbouw doen? En hoe moet je dat oplossen?

Door deze twee ontwikkelingen stegen de landbouwopbrengsten en kwam er meer voedsel beschikbaar.  

Door welke twee ontwikkelingen stegen de landbouwopbrengsten en kwam er meer voedsel beschikbaar?

Daardoor groeide de bevolking en hielden boeren meer voedsel over om te ruilen. 

Dat gebeurde op markten bij kruispunten van wegen en rivieren, maar ook bij kloosters en kastelen. 

Hier ontstonden steden. 

Tussen 900 en 1300 ontstonden er zo in Europa ongeveer duizend steden.

Op deze manier ontstond in de late middeleeuwen (de periode van 1000 tot 1500) een agrarisch-stedelijke samenleving

Maken 

vraag 1 t/m 5

Er komt meer geld in omloop

Er komt meer geld in omloop

Een belangrijke verandering was ook het ontstaan van een geldeconomie

  

Er komt meer geld in omloop

Een belangrijke verandering was ook het ontstaan van een geldeconomie

In de vroege middeleeuwen deden mensen dat niet. Toen werd alles zelf gemaakt of geruild.

  

Er komt meer geld in omloop

Een belangrijke verandering was ook het ontstaan van een geldeconomie

In de vroege middeleeuwen deden mensen dat niet. Toen werd alles zelf gemaakt of geruild.

De pacht werd betaald met een deel van de oogst.

  

Wat is pacht?

Maar heren vonden dat steeds onhandiger daarom eisten steeds vaker pacht en belasting in geld. 

 

Maar heren vonden dat steeds onhandiger daarom eisten steeds vaker pacht en belasting in geld. 

Zo konden ze gemakkelijker hun hofhouding en leger betalen. 

 

Maar heren vonden dat steeds onhandiger daarom eisten steeds vaker pacht en belasting in geld. 

Zo konden ze gemakkelijker hun hofhouding en leger betalen. 

Ook voor boeren was geld veel makkelijker.

 

Waarom was het voor boeren makkelijker om met geld te betalen?

Een probleem van de middeleeuwse geldeconomie was wel dat ieder koninkrijk en bijna iedere stad hun eigen munt hadden. 

Je moest dus steeds geld wisselen. 

Als je geld ging wisselen, hoe wisten ze dan hoeveel een munt waard was?

Handelsnetwerken

Handelsnetwerken

Ook de handel over lange afstanden groeide. 

Op welke manier werden producten vervoerd?

Er ontstonden handelssteden.

   

Hoe kun je zien dat dit een handelsstad is?

Sommige daarvan verdienden extra geld door tol te heffen.

In de 12e eeuw ontstond de Hanze.

Met koggeschepen werd haring, hout, huiden en graan uit het Oostzeegebied gehaald. In Engeland kochten ze wol en linnen.

Samen maakten ze afspraken met wie er gehandeld mocht worden, over vermindering van tol en ze beschermden elkaar door samen te varen.

AFMAKEN 

T/M VRAAG 

16