Persoonsvorm, voltooid deelwoord, bijvoeglijk naamwoord

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

Taalverzorging

Donderdag 27 juni 2024

Welkom!

* Taalverzorging:                                                           * Afsluiten met quiz (als we nog 
- Persoonsvorm tegenwoordige tijd                       tijd over hebben) 
- Persoonsvorm verleden tijd
- Voltooid deelwoord
- Bijvoeglijk naamwoord

* 

Waarom is taalverzorging zo belangrijk?

Een tekst zonder fouten is niet alleen goed voor de Nederlandse taal, maar ook voor jou als schrijver. Wie foutloos schrijft, levert verzorgd werk af en neemt zijn werk uiterst serieus. En dat zegt op zijn beurt weer iets over hoe de lezers naar jou als persoon kijken. Jij bent betrouwbaar om mee samen te werken.

Onderzoek spelfouten sollicitatiebrieven: de kans op een sollicitatiegesprek bedroeg 65,6% voor wie geen spelfouten maakte, tegenover 58,1% voor degenen met twee spelfouten en 46,6% voor degenen met vijf spelfouten.

Voorkomen van miscommunicatie:

- 'betaald met tien euro': is er al betaald of betaalt de klant met 10 euro?

- 'medicatie veranderd': is de medicatie veranderd of verandert deze binnenkort?

Even opfrissen....

Wat is de persoonsvorm ook alweer?

En hoe vind je de persoonsvorm ook alweer?

Wat is de persoonsvorm?
De verpleegkundige schrijft een mail naar haar leidinggevende.

1. De verpleegkundige
2. schrijft
3. een mail
4. leidinggevende

De taalverzorgingsboom

Persoonsvorm tegenwoordige tijd

In de tegenwoordige tijd zijn er maar drie mogelijkheden (vormen) om de persoonsvorm te spellen.
Let op of het onderwerp enkelvoud of meervoud is.

Persoonsvorm tegenwoordige tijd

In de tegenwoordige tijd zijn er maar drie mogelijkheden (vormen) om de persoonsvorm te spellen.
Let op of het onderwerp enkelvoud of meervoud is.

Controleer of je het goed hebt geschreven door het werkwoord te veranderen door een vorm van "lopen":

Loop je? Dus schrijf je ook: Vind je?

Loopt je zus? Dus schrijf je ook: Vindt je zus?

Wat is de juiste spelling?
Die verpleegkundige ... (vinden) ik geweldig

1. vint
2. vindt
3. vind
4. vinden

Wat is de juiste spelling?
Ik hoop dat er iets spannends ... (gebeuren)

1. gebeurt
2. gebeurd
3. gebeurdt
4. gebeuren

Wat is de juiste spelling?
Dat ... (verbazen) mij niet maar het ... (verwonderen) mij wel

1. verbaast, verwondert
2. verbaast, verwonderd
3. verbaasd, verwondert
4. verbaasd, verwonderd

Persoonsvorm verleden tijd

Het Nederlands heeft sterke en zwakke werkwoorden

Sterke werkwoorden krijgen in de verleden tijd een klankverandering en je schrijft ze zo kort mogelijk.

Lopen - liepen

Slapen - sliepen

Geven - gaven

Kijken - keken

Persoonsvorm verleden tijd

Het Nederlands heeft sterke en zwakke werkwoorden

Zwakke werkwoorden spel je in de verleden tijd als ik-vorm+te(n) of ik-vorm+de(n).

Let op of het onderwerp enkelvoud of meervoud is.

Wanneer +te(n) / +de(n)?

* Maak het woord langer: Ik leefde of ik leefte?

* Twijfel je? --> ’t ex-fokschaap 
Haal -en van het werkwoord af.

Laatste letter een t, x, f, k, s, ch, p? --> ik-vorm +te(n)
Laatste letter geen t, x, f, k, s, ch, p? --> ik-vorm + de(n)

Let op bij werkwoorden met een v of z:

beloofde of beloofte? beloven: ‘v’ hoort niet bij ’t ex-fokschaap, dus beloofde

reisde of reiste? reizen: ‘z’ hoort niet bij ’t ex-fokschaap, dus reisde

Kijk dus altijd naar het hele werkwoord

Ik ... (juichen) gisteren heel hard voor het Nederlands voetbalelftal.

1. juichte
2. juichde

De verpleegkundige ... (starten) haar dienst vorige week en ... (beantwoorden) haar e-mails.

1. starte, beantwoorde
2. startte, beantwoorde
3. starte, beantwoordde
4. startte, beantwoordde

Voltooid deelwoord

Wanneer gebruiken we het 

voltooid deelwoord ook alweer?

Voltooid deelwoord

Wanneer gebruiken we het 

voltooid deelwoord ook alweer?

* Als je wilt vertellen dat iets al gebeurd is.

"Voltooid" betekent dat iets af is. 

De persoonsvorm in een zin met een voltooid deelwoord is vaak een vorm van

hebben, zijn of worden.

- Ik heb vanmorgen gezwommen.

- Ze heeft gisteren een leuk verhaal verteld.

- Ze had het verhaal zelf bedacht.

Voorbeelden van voorvoegsels van werkwoorden (om een voltooid deelwoord te maken) zijn ge-, be-, ver-, ont-, mis- en her-

- Wij zijn daar al eens geweest.

- Ik heb mijn vriend begroet.

- Hij heeft me het hele verhaal verteld.

- De onderzoeker heeft een nieuw medicijn ontdekt.

- Zijn talent werd vaak miskend.

- De kat is herplaatst bij een liefdevol gezin.

Het voltooid deelwoord van sterke werkwoorden heeft soms een klankverandering en eindigt vaak op -en

Het boek is geschreven
Ik ben begonnen
Zij hebben gegeten
Hij is gedwongen

Het voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden eindigt op -t of -d. 

- Ik heb de hele dag gewerkt (want de gewerkte uren)

- De groente is gekoeld (want de gekoelde frisdrank)

Maak het woord langer om het verschil te horen:

Twijfel je?

’t ex-fokschaap 

De brandweer heeft de brand...
Blussen > Blussen > 's' zit erin > dus: geblust

Dat heb ik nooit...
Beloven > beloven > 'v' zit er niet in > dus: beloofd

Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord

* Bijvoeglijk naamwoord = Een woord dat een eigenschap of toestand van een ander woord benoemt.
* Een bijvoeglijk naamwoord spel je zo kort mogelijk.

Voltooid deelwoord	Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord
Het bedrag is gestort .	Het gestorte bedrag.
De foto is vergroot .	De vergrote foto.
De werkzaamheden werden geschat op 26 uur.	De geschat t e werkzaamheden. (Extra t voor juiste uitspraak)
De vis was bedorven .	De bedorven vis.

Persoonsvorm of voltooid deelwoord?
Waarom ... Lotte jou niet?

1. gelooft
2. geloofd

Persoonsvorm of voltooid deelwoord?
Wanneer ... onze opleiding naar het nieuwe gebouw?

1. verhuist
2. verhuisd

Persoonsvorm of voltooid deelwoord?
Er is gisteren een ernstig busongeluk ...

1. gebeurt
2. gebeurd

Persoonsvorm of voltooid deelwoord?
Heeft de arts de goedaardige moedervlek al ...?

1. verwijdert
2. verwijderd