Seneca 6c

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Planning voor vandaag

- Huiswerk nakijken

- Tekst af vertalen

‘Aliquatenus’ inquis ‘dolere, aliquatenus timere permitte.’

‘Sta toe in zekere mate,’ zeg jij, ‘bedroefd te zijn, in zekere mate bang te zijn.’ 

- inquis: Wie is de 'jij'?

- Welk(e) stijlfigu(u)r(en) zie je hier?

‘Aliquatenus’ inquis ‘dolere, aliquatenus timere permitte.’
‘Sta toe in zekere mate,’ zeg jij, ‘bedroefd te zijn, in zekere mate bang te zijn.’

Wat is de naam van de 'jij' van inquis?

‘Aliquatenus’ inquis ‘dolere, aliquatenus timere permitte.’

Welk stijlfiguur zie je hier?

1. Chiasme
2. Polysyndeton
3. Alliteratie
4. Repetitio

Sed illud ‘aliquatenus’ longe producitur nec, ubi vis, accipit finem.

Maar dat ‘in zekere mate’ breidt zich ver uit en eindigt niet waar jij wil. 

- longe producitur: lett. "wordt verder voorgevoerd" --> "breidt zich verder uit"
- accipit finem: lett. "ontvangt een einde" --> "eindigt"

- Dit is een tegenwerping van Seneca op wat hiervoor is gezegd; kun je zijn tegenwerping in eigen woorden omschrijven?

Sed illud ‘aliquatenus’ longe producitur nec, ubi vis, accipit finem.
Maar dat ‘in zekere mate’ breidt zich ver uit en eindigt niet waar jij wil.

Leg in eigen woorden uit wat Seneca met de tegenwerping wil zeggen.

Sapienti non sollicite custodire se tutum est, et lacrimas suas et voluptates, ubi volet, sistet: nobis, quia non est regredi facile, optimum est omnino non progredi. 

Voor een wijze is het ongevaarlijk onbekommerd over zichzelf te waken en hij zal zijn tranen en genietingen, waar hij zal willen, tegenhouden; voor óns is het, omdat het niet gemakkelijk is terug te gaan, het beste om helemaal niet voort te gaan.

- ubi volet: Waarom deze toevoeging?
- regredi, progredi: Wat voor vormen? Waarmee moeten wij niet progredi?

- facile: Wat voor vorm?

Sapienti non sollicite custodire se tutum est, et lacrimas suas et voluptates, ubi volet, sistet: nobis, quia non est regredi facile, optimum est omnino non progredi.
Voor een wijze is het ongevaarlijk onbekommerd over zichzelf te waken en hij zal zijn tranen en genietingen, waar hij zal willen, tegenhouden; voor óns is het, omdat het niet gemakkelijk is terug te gaan, het beste om helemaal niet voort te gaan.

ubi volet: Waarom deze toevoeging?

Sapienti non sollicite custodire se tutum est, et lacrimas suas et voluptates, ubi volet, sistet: nobis, quia non est regredi facile, optimum est omnino non progredi.

regredi, progredi: Wat voor vormen?

1. 1e persoon enkelvoud perfectum
2. imperativus enkelvoud
3. infinitivus passief
4. infinitivus deponens

Sapienti non sollicite custodire se tutum est, et lacrimas suas et voluptates, ubi volet, sistet: nobis, quia non est regredi facile, optimum est omnino non progredi.
Voor een wijze is het ongevaarlijk onbekommerd over zichzelf te waken en hij zal zijn tranen en genietingen, waar hij zal willen, tegenhouden; voor óns is het, omdat het niet gemakkelijk is terug te gaan, het beste om helemaal niet voort te gaan.

Waarmee moeten wij niet progredi?

Sapienti non sollicite custodire se tutum est, et lacrimas suas et voluptates, ubi volet, sistet: nobis, quia non est regredi facile, optimum est omnino non progredi.

facile: Wat voor vorm?

1. bijvoeglijk naamwoord - ablativus enkelvoud mannelijk
2. werkwoord - imperativus
3. bijwoord
4. Geen van allen

Eleganter mihi videtur Panaetius respondisse adulescentulo cuidam quaerenti, an sapiens amaturus esset. 

Panaetius schijnt mij toe fijnzinnig aan een zekere jongeman geantwoord te hebben die (hem) vroeg of het zal gebeuren dat een wijze verliefd wordt. 

- eleganter: Wat voor woordsoort?

- Wie is Panaetius?

- cuidam: Waar komt deze vorm vandaan?
- amaturus: Wat voor vorm?

- esset: Waarom coniunctivus?

- Welke constructie zien wij in deze zin?

Eleganter: Wat voor woordsoort?

1. werkwoord - 3e persoon enkelvoud praesens passief
2. werkwoord - 3e persoon meervoud praesens passief
3. bijwoord comparativus
4. bijwoord

Wie is Panaetius?

1. Seneca's persoonlijke mentor
2. De man die de stoïcijnse leer in Rome heeft geïntroduceerd
3. Degene aan wie Seneca zijn brief schrijft
4. De keizer bij wie Seneca in dienst is

cuidam: Waar komt deze vorm vandaan?

1. cuidus
2. cuidis
3. quidam
4. quidus

amaturus: Wat voor vorm?

1. PPA
2. PPP
3. PFA
4. comparativus

Eleganter mihi videtur Panaetius respondisse adulescentulo cuidam quaerenti, an sapiens amaturus esset.
Panaetius schijnt mij toe fijnzinnig aan een zekere jongeman geantwoord te hebben die (hem) vroeg of het zal gebeuren dat een wijze verliefd wordt.

esset: Waarom coniunctivus?

1. afhankelijke vraag
2. doel
3. gevolg
4. aansporing

Eleganter mihi videtur Panaetius respondisse adulescentulo cuidam quaerenti, an sapiens amaturus esset.
Panaetius schijnt mij toe fijnzinnig aan een zekere jongeman geantwoord te hebben die (hem) vroeg of het zal gebeuren dat een wijze verliefd wordt.

Welke constructie zien wij in deze zin?

1. A.c.I.-constructie
2. A.c.P.-constructie
3. N.c.I.-constructie
4. abl.abs.-constructie

‘De sapiente', inquit, 'videbimus: mihi et tibi, qui adhuc a sapiente longe absumus, non est committendum, ut incidamus in rem commotam, inpotentem, alteri emancipatam, vilem sibi. 

‘Over de wijze’, zei hij, ’zullen we later zien: ik en jij, die nog ver van een wijze verwijderd zijn, moeten het er niet op laten aankomen dat wij terechtkomen in een emotionele, onbeheersbare situatie waarin men geheel aan een ander is overgeleverd, waarin men in zijn eigen ogen verachtelijk is. 

- mihi et tibi ... non est committendum: lett. "het moet door mij en door jou niet begaan worden" --> "ik en jij moeten get er niet op laten aankomen" --> Wat voor dativus zijn mihi en tibi dan?

- absumus: Welke persoon en waarom?
-  ut t/m sibi: Welk stijlfiguur zie je hier?

Seneca rekent zichzelf tot sapiens.

1. Waar
2. Niet waar

mihi et tibi ... non est committendum: lett. "het moet door mij en door jou niet begaan worden" --> "ik en jij moeten get er niet op laten aankomen"

Wat voor dativus zijn mihi en tibi dan?

1. dativus possessivus
2. dativus auctoris
3. verplichte aanvulling
4. gewoon een meewerkend voorwerp

‘De sapiente', inquit, 'videbimus: mihi et tibi, qui adhuc a sapiente longe absumus, non est committendum, ut incidamus in rem commotam, inpotentem, alteri emancipatam, vilem sibi.
‘Over de wijze’, zei hij, ’zullen we later zien: ik en jij, die nog ver van een wijze verwijderd zijn, moeten het er niet op laten aankomen dat wij terechtkomen in een emotionele, onbeheersbare situatie waarin men geheel aan een ander is overgeleverd, waarin men in zijn eigen ogen verachtelijk is.

absumus: Welke persoon en waarom?

ut incidamus in rem commotam, inpotentem, alteri emancipatam, vilem sibi.

Welk stijlfiguur zie je hier?

1. trikolon
2. polysyndeton
3. chiasme
4. Alle drie

Sive enim nos respicit, humanitate eius inretimur, sive contempsit, superbia accendimur. 

Want als hij/zij zich om ons bekommert, raken wij verstrikt in zijn/haar vriendelijkheid, als hij/zij ons afgewezen heeft, worden wij door trots aangestoken. 

- eius: Waar komt deze vorm vandaan?

- Wat bedoelt Seneca hier nu precies mee...?

eius: Waar komt deze vorm vandaan?

1. eius
2. ius
3. is
4. ea

Sive enim nos respicit, humanitate eius inretimur, sive contempsit, superbia accendimur.

Want als hij/zij zich om ons bekommert, raken wij verstrikt in zijn/haar vriendelijkheid, als hij/zij ons afgewezen heeft, worden wij door trots aangestoken.

Wat bedoelt Seneca hier nu precies mee...?

Aeque facilitas amoris quam difficultas nocet: facilitate capimur, cum difficultate certamus. 

Evenzeer doet de toegevendheid van de liefde kwaad als de onhandelbaarheid: door toegevendheid worden wij verleid, wij binden de strijd aan met de onhandelbaarheid.

- Welk deel van de vorige zin slaat op facilitas en welk deel op difficultas?

facilitas

difficultas

non respicit

contempsit

Itaque conscii nobis inbecillitatis nostrae quiescamus: nec vino infirmum animum committamus nec formae nec adulationi nec ullis rebus blande trahentibus.’ 

Laten we daarom, ons bewust van onze zwakheid, ons rustig houden: laten wij noch onze zwakke geest blootstellen aan wijn, noch aan schoonheid, noch aan vleierij, noch aan enige (andere) zaken die ons verleidelijk meeslepen.’

- quiescamus, committamus: Wat voor coniunctivus?

quiescamus, committamus: Wat voor coniunctivus?

1. afhankelijke vraag
2. wens / optativus
3. aansporing / adhortativus
4. mogelijkheid / potentialis