Les 2: Naamgeving van stoffen, ionaire stoffen & De bouw van edelstenen.

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

De edelsmid

Deze les

• 3.5 Naamgeving van stoffen
• 3.6 Ionaire stoffen
• 3.7 De bouw van edelstenen
  

• maken opdrachten bij 3.5 t/m 3.7

De edelsmid

3.5 Naamgeving van stoffen

Elementen en atomaire stoffen

Regel 1: de elementen en atomaire stoffen hebben ieder hun eigen naam, zoals die gegeven is in het periodiek systeem der elementen.

• C is koolstof, dus C (s) is ook de stof koolstof. 
• Fe is ijzer, dus Fe (s) is ook de stof ijzer.
• N is stikstof en N₂ (g) heet de stof stikstof. 

3.5 Naamgeving van stoffen

Ionaire stoffen (zouten / edelstenen)

Regel 2: bij een verbinding van een metaal met een niet-metaal, maakt het aantal atomen van een atoomsoort niet uit. Plak gewoon de naam van het metaal en het niet-metaal aan elkaar. 

• Het niet-metaal krijgt “-ide” aan het einde.

 

3.5 Naamgeving van stoffen

Ionaire stoffen (zouten / edelstenen)

Regel 2: bij een verbinding van een metaal met een niet-metaal, maakt het aantal atomen van een atoomsoort niet uit. Plak gewoon de naam van het metaal en het niet-metaal aan elkaar. 

• Het niet-metaal krijgt “-ide” aan het einde.

 

3.5 Naamgeving van stoffen

Moleculaire stoffen (verbinding)

Regel 3: bij een verbinding van twee niet-metalen, dan maakt het aantal atomen wel uit.  CO is koolstof-mono-oxide, CO₂ is koolstof-di-oxide. (En Co is kobalt, dus hoofdletters maken ook nog eens uit!). Als ‘mono’ aan het begin van de naam staat, wordt dat vaak weggelaten.

3.5 Naamgeving van stoffen

Moleculaire stoffen (verbinding)

Regel 3: bij een verbinding van twee niet-metalen, dan maakt het aantal atomen wel uit.  

• CO is koolstof-mono-oxide, 
• CO₂ is koolstof-di-oxide. (En Co is kobalt, dus hoofdletters maken ook nog eens uit!). 
• Als ‘mono’ aan het begin van de naam staat, wordt dat vaak weggelaten.
  

3.5 Naamgeving van stoffen

Moleculaire stoffen (verbinding)

Regel 3: bij een verbinding van twee niet-metalen, dan maakt het aantal atomen wel uit.  

We gaan een paar andere formules 

oefenen.

• PCl₅ is ........................................................

3.5 Naamgeving van stoffen

Moleculaire stoffen (verbinding)

Regel 3: bij een verbinding van twee niet-metalen, dan maakt het aantal atomen wel uit.  

We gaan een paar andere formules 

oefenen.

• PCl₅ is fosforpentachloride
• N₂O₄ is ....................................................

3.5 Naamgeving van stoffen

Moleculaire stoffen (verbinding)

Regel 3: bij een verbinding van twee niet-metalen, dan maakt het aantal atomen wel uit.  

We gaan een paar andere formules 

oefenen.

• PCl₅ is fosforpentachloride
• N₂O₄ is distikstoftetraoxide

3.5 Naamgeving van stoffen

Moleculaire stoffen (verbinding)

Regel 4: Grotere moleculen krijgen een eigen naam.

Er zijn een paar uizonderingen, namelijk

• H₂O is water, NH₃ is ammoniak en O₂ is zuurstof.

3.5 Naamgeving van stoffen

Moleculaire stoffen (verbinding)

Regel 4: Grotere moleculen krijgen een eigen naam.

Er zijn een paar uizonderingen, namelijk

• H₂O is water, NH₃ is ammoniak en O₂ is zuurstof.

• C₆H₁₂O₆ is glucose
• C₁₂H₂₂O₁₁ is sacharose
• H₂SO₄ is zwavelzuur
• HNO₃ is salpeterzuur
• en nog veel meer

3.6 Ionaire stoffen

Ionaire stoffen (zouten / edelstenen)

Ioniare stoffen bestaan uit een metaal deel en een niet-metaal deel.

• Het metaal deel heeft een positieve lading, we noemen dit een positief ion (een ion is een geladen deeltje).
• Het niet-metaal deel heeft een negatieve lading, we noemen dit een negatief ion.

3.6 Ionaire stoffen

Ionaire stoffen (zouten / edelstenen)

Ioniare stoffen (in de volksmond zouten) bestaan uit een metaal deel en een niet-metaal deel.

• Een zout zelf is ongeladen.
• Het zout natriumchloride bestaat uit het positieve metaal ion Na⁺ en het negatieve niet-metaal ion Cl^-.
• Het zout magnesiumoxide bestaat uit een positief metaal ion Mg²⁺ en een negatief niet-metaal ion O^2-.
• natriumchloride: NaCl en magnesiumoxide: MgO

3.6 Ionaire stoffen

Ionaire stoffen (zouten / edelstenen)

Hoe ontstaat nu een positief of een negatief ion?

• Atomen zijn opgebouwd uit positieve deeltjes protonen genoemd en megatieve deeltjes elektronen genoemd.
• Een atoom heeft net zo veel protonen als elektronen.
• Een metaal atoom staat elektronen af, wordt positief.
• Een niet-metaal atoom neemt elektronen op, wordt negatief.

3.6 Ionaire stoffen

Ionaire stoffen (zouten / edelstenen)

Hoe ontstaat nu een positief of een negatief ion?

• Een geladen atoom noemen we een ion.

3.6 Ionaire stoffen

Ionaire stoffen (zouten / edelstenen)

Hoe ontstaat nu een positief of een negatief ion?

• Een geladen atoom noemen we een ion.

Natrium staat 1 elektron af, dus 1+

3.6 Ionaire stoffen

Ionaire stoffen (zouten / edelstenen)

Hoe ontstaat nu een positief of een negatief ion?

• Een geladen atoom noemen we een ion.

Natrium staat 1 elektron af, dus 1+

Chloor neemt 1 elektron op, dus 1-

3.6 Ionaire stoffen

Ionaire stoffen (zouten / edelstenen)

Hoe ontstaat nu een positief of een negatief ion?

• Een ijzer atoom bevat 26 protonen en 26 elektronen.
• Een ijzer ion is 2+
• Hoeveel elektronen heeft hij afgestaan? 

3.6 Ionaire stoffen

Ionaire stoffen (zouten / edelstenen)

Hoe ontstaat nu een positief of een negatief ion?

• Een ijzer atoom bevat 26 protonen en 26 elektronen.
• Een ijzer ion is 2+
• Hoeveel elektronen heeft hij afgestaan? 2 elektronen

3.6 Ionaire stoffen

Ionaire stoffen (zouten / edelstenen)

Hoe ontstaat nu een positief of een negatief ion?

• Een ijzer atoom bevat 26 protonen en 26 elektronen.
• Een ijzer ion is 2+
• Hoeveel elektronen heeft hij afgestaan? 2 elektronen
• Een aluminium atoom bevat 13 protonen en 13 elektronen.
• Een aluminium ion is 3+
• Hoeveel elektronen heeft hij afgestaan?

3.6 Ionaire stoffen

Ionaire stoffen (zouten / edelstenen)

Hoe ontstaat nu een positief of een negatief ion?

• Een ijzer atoom bevat 26 protonen en 26 elektronen.
• Een ijzer ion is 2+
• Hoeveel elektronen heeft hij afgestaan? 2 elektronen
• Een aluminium atoom bevat 13 protonen en 13 elektronen.
• Een aluminium ion is 3+
• Hoeveel elektronen heeft hij afgestaan? 3 elektronen

3.7 Bouw van edelstenen

Veel edelstenen hebben allerlei spannende namen. Ze zijn vernoemd naar de plaats waar ze gevonden zijn of de associatie die ze oproepen. 

• Silicumoxide komt voor als wit kristal (kwarts) of als een rode edelsteen (Carneool).

3.7 Bouw van edelstenen

Rhodochrosiet is een rode edelsteen. Uit deze edelsteen kan het metaal mangaan gewonnen worden. De edelsteen ontstaat in ondergrondse gangen gevuld met warm water waar ook lood, koper en zilver worden gevonden.

Aan de slag

• maken opdrachten bij 3.5 t/m 3.7
• Leren naamgeving elementen, atomaire, moleculaire en ionaire stoffen en stoffen met hun eigen naam.

De edelsmid