Lezen en luisteren les 3

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

Lezen en luisteren

Programma

- Doel

- Herhaling
- Theorie
- Zelfstandig werken

- Terugblik doelen

Doel

-  Ik weet hoe een tekst is opgebouwd
- Ik weet welke functies een inleiding, kern en slot kunnen hebben
- Ik kan de vaste tekststructuren herkennen

- Ik weet welke signaalwoorden er zijn en ik kan dit ook herkennen. Ook kan ik de bijbehorende verbanden herkennen

- Ik kan in een tekst bepalen waar verwijswoorden naar verwijzen.

- Ik weet wat signaalzinnen zijn en ik kan dit ook herkennen.

Onderwerp

- Waar gaat de tekst over?

- Titel, inleiding

- één tot drie woorden

Examen:

- Wat is het onderwerp van deze tekst?

- Wat is het deelonderwerp van alinea 5?

Hoofdgedachte

- Belangrijkste wat een schrijver over het onderwerp duidelijk wil maken. 

- Titel, inleiding, slot

- Hele zin

Examen:

- Wat is de hoofdgedachte van tekst 3?

Tekst

Informeren

Activeren

Vermaken

Instrueren

Verkiezingsaffiche

Reclame-folder

Handleiding

Gedicht

Krantenartikel

Songtekst

Geboortekaartje

Vragen bij een luisterfragment

- Wat is het onderwerp van het filmpje?
- Wat is de hoofdgedachte van het filmpje?

https://www.youtube.com/watch?v=lpKEgVdaqrE

Wat is het onderwerp?

Wat is de hoofdgedachte?

Teksten hebben een .....

Inleiding, kern & slot

Deze moet jij kunnen herkennen.

Functies inleiding

- De aandacht van de lezers trekken
- Het onderwerp introduceren
- Een verwachting scheppen
- Een vraag stellen

De kern

- De kern is het middenstuk van de tekst en kan uit meerdere alinea's bestaan.

De verschillende deelonderwerpen komen aan de orde. 
In de kern wordt eigenlijk het onderwerp dus verder uitgewerkt. 

Slot

- Een samenvatting geven
- Een conclusie trekken
- Een toekomstverwachting schetsen
- Een aanbeveling doen

Suikervrij

Suikerhoudende drankjes zijn volgens het onderzoek van Kramer en van Vliet dus slecht voor opgroeiende kinderen. Ouders en scholen kunnen het consumptiegedrag van jonge kinderen nog sturen, zeggen onderzoekers. Willen we later gezondheidsproblemen van de huidige jeugd vookomen, dan moeten we kinderen van 5 tot 12 jaar aanleren om geen suikerdrankjes te nemen. Bij oudere kinderen is dat vrij zinloos omdat pubers zich lastig laten bijsturen. Misschien wordt het tijd voor een campagne, gericht op basisschoolleerlingen: 'Kies partij voor suikervrij.'

Is de tekst een inleiding of een slot?

1. inleiding
2. slot

Uit een wereldwijd onderzoek naar slaappatronen blijkt dat de gemiddelde Nederlander bijna een uur meer slaapt dan iemand uit Singapore of Japan. 

Welke functie heeft deze inleiding?

1. Vraag stellen
2. Aandacht trekken
3. Een verwachting scheppen
4. Het onderwerp introduceren

Een vlogger verdient geld als hij of zij een product aanprijst. Om hun kijkers niet ‘voor de gek te houden’ gebruiken ze vaak de hashtag #ad. Zo is het duidelijk dat het om een gesponsord product gaat. Zolang de kijkers niet blind volgen wat Jelly, Monica en Nikkie doen, kan reclame in een vlog dus geen kwaad.

Welke functie heeft het slot?

1. Een samenvatting geven
2. Een toekomstverwachting schetsen
3. Een conclusie trekken
4. Een aanbeveling doen

Tekststructuren

Veel teksten zijn opgebouwd volgens een vaste structuur.

Het is belangrijk dat je die herkent, omdat je daardoor de tekst beter begrijpt.
Ook kan er een vraag op het examen komen over welke structuur de tekst is. 

Aspectenstructuur

Inleiding: aankondiging onderwerp
Kern: diverse aspecten van een onderwerp
Slot: samenvatting

Verleden/ heden/ toekomststructuur

Inleiding | introductie onderwerp

Middenstuk | situatie vroeger, situatie nu,

Slot | toekomstverwachting

Zie de theorie en het filmpje

- Probleem-oplossingsstructuur
- Verklaringsstructuur
- Vraag-antwoordstructuur

- Voor- en nadelenstructuur

https://www.youtube.com/watch?v=-eA6pP5WxYs 

Signaalwoorden

Ik ben naar de stad geweest. Ik heb een trui gekocht. Ik heb een broek gekocht. Ik heb schoenen gekocht.

Ik ben naar de stad geweest. Ik heb een trui gekocht. Ook heb ik een broek gekocht. Verder heb ik nog schoenen gekocht.

Een aantal tekstverbanden + signaalwoorden

Tegenstelling: maar, hoewel, toch, daarentegen

Vergelijking: evenals, zo

Oorzaak/gevolg: daardoor, doordat, het gevolg is, vanwege

Doel-middel: door middel van, om, zodat, daarvoor

Reden of verklaring: want, omdat, daarom, hierom

Voorwaarde: als, indien, mits, tenzij

Samenvatting/conclusie: kortom, dus, al met al

Opsomming: en, ook, nog, bovendien, verder, tevens, ten eerste, ten tweede, ten slotte, vervolgens

In de theorie staat een tabel met nog meer tekstverbanden en signaalwoorden. Bekijk dit tabel goed en probeer zoveel mogelijk tekstverbanden/signaalwoorden uit je hoofd te leren!

Tijd

(volgorde in tijd)

Opsomming

(meerdere zaken benoemen)

Argumentatie

(een reden of conclusie geven)

voorbeeld/

toelichting

(voorbeeld of uitleg geven)

Dus

aangezien

ook

onder andere

verder

bovendien

nadat

namelijk

daarom

Zoals

Signaalzinnen

Dit systeem kent enkele problemen die ik zal noemen.
 
(aankondigend verband)

Verwijswoorden

Hij heeft een rekenmachine voor mij meegebracht, maar zij werkt niet. 

Aan de slag!

Wat?
Inleiding, kern en slot --> Eindopdracht
Signalen en verbanden --> Theorie & verwerkingsopdrachten

Hoe?
Zelfstandig

Doel

-  Ik weet hoe een tekst is opgebouwd
- Ik weet welke functies een inleiding, kern en slot kunnen hebben
- Ik kan de vaste tekststructuren herkennen

- Ik weet welke signaalwoorden er zijn en ik kan dit ook herkennen. Ook kan ik de bijhorende verbanden herkennen

- Ik kan in een tekst bepalen waar verwijswoorden naar verwijzen.

- Ik weet wat signaalzinnen zijn en ik kan dit ook herkennen.

Hoe is een tekst opgebouwd?

Noem eens 1 functie die een inleiding kan hebben.

Met welk tekstverband hebben we hier te maken?

Als jij mijn tas inpakt, koop ik onderweg iets lekkers voor je.

1. Volgorde van tijd
2. Opsomming
3. Voorwaarde
4. Voorbeeld

Van de hierboven besproken verklaringen lijkt me de laatste aannemelijk

1. Terugblikkend
2. Aankondigend
3. Samenvattend