LJ2 Biologie H5, 5.7

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 2

	Vak: Biologie Hoofdstuk 5, 5.7
1.	Lesopening
2.	Lesdoel + Leergebiedoverstijgende doelen
3.	Arrangementen + mini-check
4.	Instructie
5.	Begeleid inoefenen
6.	Zelfstandig werken
7.	Evaluatie

1. Lesopening

Pak je lesboek van Biologie en open je boek op p. 162. 

2. Lesdoel +Leergebiedoverstijgende doelen

Aan het eind van deze les:

- Je kunt enkele DNA-technieken in de biotechnologie beschrijven;

Leergebiedoverstijgende doelen:

3. Arrangementen + mini-check

Scoor je verdiept (8 of hoger) dan mag je zelfstandig aan het werk: 

De rest doet mee met de instructie

Wat is biotechnologie?

Noem een paar voorbeelden van biotechnologie

Wat betekent ' transgeen'?

1. Genen
2. Genetische modificatie
3. Eitwitten
4. Cellen

Wie maakt wat?

Had je alle vragen goed? Dan mag je zelfstandig aan het werk

De rest doet mee met de instructie 

4. Instructie

Biotechnologie is de verzamelnaam voor techieken waarbij organismen worden gebruikt om producten te maken voor de mens. Eenvoudige voorbeelden zijn gisten om brood te laten rijzen en bacteriën om yoghurt te maken. De gebruikte organismen zijn uit zichzelf in staat om de gewenste stoffen te produceren. Het DNA van de organismen hoeft hiervoor niet te worden veranderd. 

Bij nieuwere vormen van biotechnologie wordt het DNA van organismen wel veranderd. Er zijn verschillende technieken om nieuwe erfelijke informatie aan te brengen in het DNA van het organisme. Een verzamelnaam voor deze technieken is recombinant-DNA-technieken. het nieuwe DNA kan dan afkomstig zijn van een ander soort organisme. 

Verschillende manieren:

- Anticonceptiestaafje (implanon): ongeveer twee keer zo groot als een lucifer en wordt onder de huid in de bovenarm aangebracht. Elke dag geeft het staafje een kleine hoeveelheid hormonen af aan het lichaam. Het staafje kan 3 jaar blijven zitten. 

- Spiraaltje: wordt door een arts in de baarmoeder ingebracht. 

Het aanbrengen van gewenste erfelijke eigenschappen bij organismen heet genetische modificatie. Een genetisch gemodificeerd organisme wordt transgeen genoemd. Voor genetische modificatie worden vaak micro-organismen gebruikt, maar soms ook planten of dieren. In de gezondheidszorg, landbouw, industrie en milieu worden genetisch gemodificeerde organismen gebruikt. In de volgende slide staan voorbeelden van genetische modificatie. 

Gentherapie is het gebruik van gene-editingtechnieken om kapotte genen te repareren. Dat geldt voor bijvoorbeeld:

- Chocolade

- Bananen

- Koffie

- Rijst

- Tomaten

- Mais

- Paddenstoelen

- Tarwe

DNA-tests zijn goedkoop, snel en nauwkeurig. Daardoor worden DNA-tests nu bijvoorbeeld gebruikt bij de misdaadbestrijding. Ieder mens heeft zijn eigen, unieke DNA. Als op de plaats van een misdrijf huidschilfers, haren, sperma of bloedsporen worden aangetroffen, kan het DNA uit de cellen hiervan worden onderzocht. 

5. Begeleid inoefenen

Intensief -->

Je maakt samen met de leerkracht opdracht 

6. Zelfstandig werken

Je maakt zelfstandig opdracht ... op bladzijde 166.

Ben je klaar?

Dan kijk je de opdrachten na.

Daarna pak je een boek en ga je in stilte lezen. 

7. Evaluatie

Hoe ging de les?

Kun je enkele DNA technieken uit de biotechnologie benoemen?

Heb je nog ergens hulp bij nodig?

Huiswerk

Maandag 16 januari

5.7 opdracht