Verteringsstelsel bij mens en dier

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Verteringsstelsel bij mens en dier

Lesdoelen

•  Je kan de organen van het verteringsstelsel en hun functies benoemen
• Je kent de bouw van tanden en kiezen en de functies van de onderdelen
•  Je kan van vleeseters, planteneter en alleseters benoemen welke gebitskenmerken ze hebben.
• Je kan benoemen wat het verband is tussen soort voedsel en de lengte van het darmkanaal

Lesplanning

1. Herhaling: verteringsstelsel
2. Instructie: bouw van tanden en kiezen
3. Instructie: verteringsstelsel van zoogdieren
4. Opdrachten: Par.  12.6 opdr. 1 t/m 3, 5 t/m 7
5. Afsluiting

Welke voedingsstoffen moeten verteerd worden?

Speeksel

Maagsap

Gal

Alvleessap

Darmsap

Mondholte

Maag

Lever

Alvleesklier

Dunne darm

Zetmeel

Eiwitten

Bacteriën doden door zuur

Vetten emulgeren

Eiwitten

koolhydraten 

vetten

Bacteriën doden

Eiwitten 

koolhydraten

Welk deel of welke delen van het verteringsstelsel maakt zelf geen verteringssappen aan?

1. Mondholte
2. Slokdarm
3. Twaalfvingerige darm
4. Dunne darm

Drie functies van organen zijn:
1. bacteriën bestrijden
2. vetten emulgeren
3. voedsel kneden
Wat is een functie van de maag?

1. Alleen 1
2. Alleen 2
3. 1 en 2
4. 1 en 3

In maagsap komen enzymen voor. De activiteit van enzymen is afhankelijk van het zuurgehalte (pH). Hoe hoger de pH, hoe minder zuur er aanwezig is.
In het diagram zie je de activiteit van drie verschillende enzymen (C, D en E) uit het menselijk lichaam weergegeven. Welk enzym is actief in maagsap? Leg je antwoord uit.

Bananen bevatten voedingsvezels.
6. Leg uit wat de gunstige invloed is van voedingsvezels op het verteringskanaal.

Bilirubine is een afvalstof die in de lever ontstaat bij de afbraak van rode bloedcellen. Bilirubine wordt samen met gal afgevoerd naar het verteringskanaal. Een deel van de bilirubine komt uiteindelijk in de ontlasting terecht. Drie delen van het verteringskanaal zijn:
1. dikke darm
2. dunne darm
3. endeldarm
In welke volgorde passeert bilirubine deze delen op weg naar de anus?

1. 1 - 2- 3
2. 1-3-2
3. 2-1-3
4. 3-2-1

Er zijn verschillende zuiveldrankjes te koop die zeer veel bacteriën bevatten. De fabrikanten van de drankjes beweren dat deze bacteriën een positieve invloed hebben op de werking van de darmen. De meeste van die bacteriën komen echter niet levend in de twaalfvingerige darm aan na inname via de mond.
Leg uit waardoor de meeste bacteriën uit die zuiveldrankjes niet levend in de twaalfvingerige darm aankomen.

In een deel van het verteringsstelsel bevinden zich darmvlokken. In de afbeelding zie je een schematische tekening van zo’n darmvlok. Darmvlokken spelen een rol bij de opname van het grootste deel van de verteerde voedingsstoffen.

1. in de slokdarm
2. in de maag
3. in de dunne darm
4. in de dikke darm

Coeliakie is een auto-immuunziekte. Bij deze ziekte bestrijden bloedcellen het eiwit gluten. Gluten komt voor in bepaalde voedingsmiddelen. Doordat de bloedcellen gluten gaan bestrijden, raakt bij mensen met coeliakie het darmslijmvlies beschadigd. Op lange termijn ontstaat bij hen botontkalking door een gebrek aan kalkzouten.

Leg uit waardoor mensen met coeliakie een gebrek aan kalkzouten krijgen.

Bouw van tanden en kiezen

• Glazuur: harde beschermende laag
• Tandbeen  
• Cement: bedekt tandbeen van wortel
• Tandholte: bevat zenuwen en bloedvaten
• Wortelvlies: zet tand vast in kaak

Vertering bij zoogdieren

Planteneters

Vleeseters

Alleseters

Wat eet dit dier?

1. Planten
2. Vlees
3. Alles

Waar hoort dit dier bij?

1. Alleseter
2. Vleeseter
3. Planteneter

welk soort voedsel eet dit dier?

1. Planten
2. Vlees
3. Planten en vlees

Alleseter, vleeseter, planteneter

	Type kiezen	Bijzonder heden	Lengte darmkanaal
Planten eter	Plooi kiezen	geen hoektanden	Lang
Vlees eter	Knip kiezen	scherpe hoektanden	Kort
Alles eter	Knobbel kiezen	Hoektanden niet opvallend	Middel lang

Moeilijk te verteren?

Bouw plantencel:

• Celwand => bevat cellulose 

Cellulose = stevige laag om de cel heen

Aanpassingen aan plantaardig voedsel

Meerdere magen

Herkauwen

Sommige mensen willen hun hond vegetarisch laten eten.
Leg uit waarom dit niet verstandig is.

Opdrachten

Maken:

Par. 12.6 Opdr. 1 t/m 3 en 5 t/m 7

Afsluiting

Donderdag:

Koken

Overige groepen:

- Poster afmaken

- Hoofdstuk 12 af ronden