Persoonsvorm & werkwoordelijk gezegde

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Welkom bij Nederlands

Planning

Lezen

Herhalen met kahoot

werkwoordelijk gezegde

Pak je leesboek voor je!

Werkwoordelijk gezegde

Leerdoelen

Aan het einde van deze les:

- Kun je de persoonsvorm in de zin benoemen. 

- Kun je het werkwoordelijk gezegde in de zin benoemen.

- Kun je het voorzetsel in de zin benoemen.

In elke zin zitten werkwoorden

Eén van die werkwoorden is de persoonsvorm.

Een persoonsvorm is een werkwoord
Elke zin heeft een persoonsvorm

Persoonsvorm

• Als je de zin in een andere tijd zet, verandert de persoonsvorm.
• Als je de zin van enkelvoud naar meervoud verandert of andersom, verandert de persoonsvorm.

Wat is de persoonsvorm in de zin:

"Wat is de persoonsvorm in deze zin?"

1. Wat
2. Deze
3. Persoonsvorm
4. is

Noteer de persoonsvorm.

In een safaripark lopen de dieren vrij rond. 

 Werkwoordelijk gezegde

• Het werkwoordelijk gezegde is een zinsdeel.
  
• Het werkwoordelijk gezegde = alle werkwoorden in de zin.
  
• De persoonsvorm is onderdeel van het werkwoordelijk gezegde.
  
• Het werkwoordelijk gezegde zegt wat het onderwerp ‘doet’ of ‘overkomt’.

Let op: het woordje te voor een heel werkwoord hoort ook bij het werkwoordelijk gezegde!

• Ik heb veel te doen.
  

--> werkwoordelijk gezegde: heb te doen

Werkwoordelijk gezegde (wwg)

Wat is het werkwoordelijk gezegde in de zin:

"Ik kan het werkwoordelijk gezegde van een zin benoemen."

1. ik
2. kan
3. kan benoemen
4. het werkwoordelijk gezegde van een zin

Wat is het werkwoordelijk gezegde in de zin

"Ik hang de was op."

1. hang
2. was
3. hang op
4. op

Wat is het werkwoordelijk gezegde?
'Ik ben aan het voetballen.'

Wat is het werkwoordelijk gezegde?
"Ik kan het me niet voorstellen!"

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

"Ik heb het geleerd."

Voorzetsel (VZ)

Grammatica - woordsoorten - voorzetsel

Een voorzetsel geeft vaak plaats, tijd of reden/oorzaak aan en staat vaak vóór een lidwoord of een voornaamwoord. 

• plaats -> onder de stoel, op de fiets, achter onze deur
  
  
• tijd -> over een kwartier, tijdens die lunch, vanaf 16 mei
  
  
• reden/oorzaak -> door de toespraak, vanwege de regen, dankzij jouw hulp

Voorzetsel (VZ)

Grammatica - woordsoorten - voorzetsel

Soms is een voorzetsel deel van een vaste combinatie.

• door middel van
  
  
• naar aanleiding van
  
  
• met uitzondering van

Voorzetsel (VZ)

Grammatica - woordsoorten - voorzetsel

Let op: delen van scheidbare werkwoorden noem je geen voorzetsel. Ze maken deel uit van het werkwoord (en je noemt ze bijwoord).

• Hans kijkt mij aan. -> aankijken
  
  
• Ik nodig je uit voor het feest. -> uitnodigen
  
  
• Zinedine geeft nooit op. -> opgeven

Ezelsbruggetje. Kijk of je het woord voor de kast of het feest kan zetten. Kan dat? Grote kans dat je met een voorzetsel te maken hebt!

Grammatica - woordsoorten - voorzetsel

• op de kast
• onder de kast
• boven de kast
• achter de kast
• voor de kast
• naast de kast

• tijdens het feest
• na het feest
• gedurende het feest
• voor het feest
• dankzij het feest
• vanwege het feest

Plaats

Tijd & reden/oorzaak

Voorbeeld: plaats

- Henk kocht een nieuwe auto en zette hem gelijk in zijn garage.

De plaats is 'zijn garage'

dus in is het voorzetsel.

Dit is een plaatsaanduiding.

Voorbeeld: reden

- Vanwege zijn griep kon hij niet naar school.

De reden is 'zijn griep'

dus vanwege is het voorzetsel.

Dit geeft namelijk een reden aan.

Voorbeeld: oorzaak

- Door de harde wind had Rik moeite met naar school fietsen.

De oorzaak is 'de harde wind'

door is dus het voorzetsel.

Door is een voorzetsel voor een oorzaak.

Welk voorzetsel past hier het best:
Hij zit op zijn mobiel ... het eten.

1. voor
2. tijdens
3. in
4. boven

... welke verdieping heb jij les?

1. In
2. Naast
3. Boven
4. Op

De fiets staat ... de brommer

1. op
2. naast
3. boven
4. met

De spits ... FC Breukelen lag er gisteren weer uit.

1. op
2. tegen
3. van
4. achter

We gingen met zijn allen naar de bioscoop ... Utrecht.

1. in
2. op
3. bij
4. vanwege

Doe jij morgen mee ... die sponsorloop

1. tijdens
2. vanwege
3. in
4. met