koppelteken en trema (opdr 7-8)

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 3

spelling blok 4 'woorden met trema of koppelteken'

nakijken opdracht 1

1. straft – strafte

2. houdt – hield

3. fietsen – fietsten

4. luistert – luisterde

5. krabt – krabde

6. Vind – Vond

nakijken opdracht 2

1. gebeurd

2. ingezet

3. versierd

4. opgeruimd

5. georganiseerd

6. geserveerd

7. gemaakt

8. verrast

9. geholpen

10. uitgerust

nakijken opdracht 3

1. auto-onderdeel

2. diploma-uitreiking

3. tostiapparaat

4. astma-aanval

5. politieagent

6. woede-uitbarsting

nakijken opdracht 5

1. dorpsfeest                      4. kapperszaak

2. stationsstraat               5. buschauffeur

3. oorlogsschip                 6. winkelcentrum

nakijken opdracht 4

1. groenteman                                       7. secondewijzer

2. bessensap                                         8. kattenluik

3. reuzeleuk                                           9. vitaminepil

4. sterrenhemel                                   10. fietsenhok

5. zonnestelsel                                     11. berenhol

6. deurklink                                              12. beregoed

Lesdoelen

Na deze les: 

- heb je de regels over gebruik van een trema of koppelteken bij woorden geleerd en hiermee geoefend. 

vorige les: samenstellingen

Een samenstelling is:

Twee woorden die samen 1 begrip vormen. De woorden zijn aan elkaar geplakt. 

doelgroep / groepsuitje / varkensvlees / garagebedrijf

Bekijk de woorden. Wat valt op?
autoonderdelen - poezie - logoontwerp - gftafval - ruine - wcdeur - studieuren - yas

Trema (") kort samengevat

In sommige woorden schrijf je een trema. Je voorkomt zo dat je een woord verkeerd uitspreekt.

Het trema maakt duidelijk dat het om twee klinkers gaat,

en niet om één klank.

poëzie / zeeën / beëindigen 

Koppelteken (-) kort samengevat

In sommige woorden schrijf je een koppelteken. Je voorkomt zo dat je een woord verkeerd uitspreekt. 

familie-uitje / auto-expert 

Het koppelteken schrijf je tussen twee delen van een samenstelling:

1. als de samenstelling verkeerd uitgesproken kan worden

2. in aardrijkskundige aanduidingen

3. voor of na een hoofdletter

4. na een cijfer, afkorting of symbool

Waarom heeft het woord 'hindoeïsme' een trema?

1. Het woord is een aardrijkskundige aanduiding of afleiding hiervan
2. Het woord is een samenstelling die je anders verkeerd zou uitspreken
3. Het woord is een samenstelling waarin een cijfer, symbool of afkorting voorkomt
4. Het woord is geen samenstelling en anders zou je het verkeerd uitspreken

Waarom heeft het woord 'onhygiënisch' een trema?

1. Het woord is een aardrijkskundige aanduiding of afleiding hiervan
2. Het woord is een samenstelling die je anders verkeerd zou uitspreken
3. Het woord is een samenstelling waarin een cijfer, symbool of afkorting voorkomt
4. Het woord is geen samenstelling en anders zou je het verkeerd uitspreken

Waarom heeft het woord elite-eenheid een koppelteken?

1. Het woord is een aardrijkskundige aanduiding of afleiding hiervan
2. Het woord is een samenstelling die je anders verkeerd zou uitspreken
3. Het woord is een samenstelling waarin een cijfer, symbool of afkorting voorkomt
4. Het woord is geen samenstelling en anders zou je het verkeerd uitspreken

Waarom heeft het woord Zuid-Europa
een koppelteken?

1. Het woord is een aardrijkskundige aanduiding of afleiding hiervan
2. Het woord is een samenstelling die je anders verkeerd zou uitspreken
3. Het woord is een samenstelling waarin een cijfer, symbool of afkorting voorkomt
4. Het woord is geen samenstelling en anders zou je het verkeerd uitspreken

iën of ieën?

Als een woord eindigt op -ie en daar valt de klemtoon op, schrijf je in het meervoud -ieën. 

amfibie > amfibieën

 Als dat niet zo is, dan schrijf je in het meervoud -iën

bacterie > bacteriën

Neem het onderstreepte woord over en zet een trema of koppelteken waar dat moet.
Jasper heeft een filmpje over junkfood geupload naar YouTube.

_________

Neem het onderstreepte woord over en zet een trema of koppelteken waar dat moet.
Heb jij een eigen stereoinstallatie op jouw kamer?

_______________

Neem het onderstreepte woord over en zet een trema of koppelteken waar dat moet.
Hebben jullie nog ideeen voor het afscheid van Liz?

_______

Neem het onderstreepte woord over en zet een trema of koppelteken waar dat moet.
Yvet denkt dat ik haar naaap met mijn nieuwe kapsel.

______

Neem het onderstreepte woord over en zet een trema of koppelteken waar dat moet.
Jasmina's vader ging naar de BMWdealer voor een proefrit.

___________

Huiswerk

Maak opdracht 7-8 

blz 205-206