BLOK 4 Over taal deel 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 1

BLOK 4 OVER TAAL

deel 1 

Lesdoelen

Na deze les:

• ken je de betekenis van 10 schooltaalwoorden en  10 moeilijke woorden uit teksten
• kun je de betekenis van woorden vinden door te letten op plaatjes in de tekst
• weet je wat figuurlijke taal is

Schooltaalwoorden

Kies in de volgende oefening het juiste schooltaalwoord.

Gymnastiek is een ... vak, maar ik vind het niet erg dat ik vandaag moet gymmen.

1. voorlopig
2. verplicht
3. reeds
4. zekerheid

Het gebeurt ... dat ik als eerste in de zaal ben, want ik ben vaak snel met omkleden.

1. geregeld
2. verplicht
3. voorlopig
4. zekerheid

De anderen zijn nog niet klaar, maar ik ben ... bezig met rondjes rennen.

1. relatie
2. stelling
3. voorlopig
4. reeds

Onze gymleraar gaat heel leuk met leerlingen om. Onze klas heeft een goede ... met hem.

1. relatie
2. stelling
3. voorlopig
4. reeds

Hij heeft wel tien ... waarom bewegen goed voor je is. Krijg je strafwerk, dan
moet je al die redenen tien keer overschrijven!

1. relatie
2. zekerheid
3. argumenten
4. verplicht

Zijn ... is: bewegen doe je voor je eigen plezier. Ik ben het met zijn mening eens!

1. stelling
2. geregeld
3. relatie
4. verplicht

Moet ik dat nog ... ? Ik ben gek op tennis en surfen. Snap je het nu? Sporten is genieten!

1. stelling
2. zekerheid
3. toelichten
4. verplicht

Over een poosje wil ik ook zwemmen maar ... heb ik aan deze twee sporten genoeg.

1. zekerheid
2. verplicht
3. geregeld
4. voorlopig

De leerlingen werken ... aan hun conditie. Dat werkt beter dan een programma
dat hetzelfde is voor iedereen.

1. stelling
2. afzonderlijk
3. relatie
4. reeds

Het is echt waar: niet iedereen hoeft hetzelfde te kunnen. Die ... geeft ook
minder sportieve kinderen plezier.

1. zekerheid
2. afzonderlijk
3. stelling
4. voorlopig

Schooltaalwoorden

Je hebt de woorden net ingevuld in een zin maar wat betekenen deze woorden ? 

Dat gaan we nu oefenen.

Lees de zin nog een keer en probeer de betekenis van het GROOT gedrukte woord te achterhalen.

Gymnastiek is een VERPLICHT vak, maar ik vind het niet erg dat ik vandaag moet gymmen.
VERPLICHT =

1. het gebeurt vaak
2. al
3. elk apart
4. het moet

Het gebeurt GEREGELD dat ik als eerste in de zaal ben, want ik ben vaak snel met omkleden.
GEREGELD =

1. voor nu
2. goede redenen
3. het gebeurt vaak
4. elk apart

De anderen zijn nog niet klaar, maar ik ben REEDS bezig met rondjes rennen.
REEDS =

1. al
2. voor nu
3. uitleg geven
4. goede redenen

Onze gymleraar gaat heel leuk met leerlingen om. Onze klas heeft een goede RELATIE met hem.
RELATIE =

1. het gebeurt vaak
2. uitleg geven
3. verhouding, hoe mensen met elkaar omgaan
4. voor nu

Hij heeft wel tien ARGUMENTEN waarom bewegen goed voor je is. Krijg je strafwerk, dan
moet je al die redenen tien keer overschrijven!
ARGUMENTEN =

1. goede redenen
2. uitleg geven
3. het moet
4. voor nu

Zijn STELLING is: bewegen doe je voor je eigen plezier. Ik ben het met zijn mening eens!
STELLING =

1. het moet
2. goede redenen
3. verhouding, hoe mensen met elkaar omgaan
4. mening die volgens jou waar is

Moet ik dat nog TOELICHTEN ? Ik ben gek op tennis en surfen. Snap je het nu? Sporten is genieten!
TOELICHTEN =

1. mening die volgens jou waar is
2. goede redenen
3. uitleg geven
4. dat je iets zeker weet

Over een poosje wil ik ook zwemmen maar VOORLOPIG heb ik aan deze twee sporten genoeg.
VOORLOPIG =

1. elk apart
2. goede redenen
3. uitleg geven
4. voor nu

De leerlingen werken AFZONDERLIJK aan hun conditie. Dat werkt beter dan een programma
dat hetzelfde is voor iedereen.
AFZONDERLIJK =

1. elk apart
2. voor nu
3. het moet
4. dat je iets zeker weet

Het is echt waar: niet iedereen hoeft hetzelfde te kunnen. Die ZEKERHEID geeft ook
minder sportieve kinderen plezier.
ZEKERHEID =

1. mening die volgens jou waar is
2. uitleg geven
3. al
4. dat je iets zeker weet

Woorden uit teksten

Wat betekenen de volgende 

10 woorden ?

Anders komen er bacteriën in je maagdarmkanaal.
‘Maagdarmkanaal’ betekent

1. aansporen om iets te gaan doen
2. deel van je lichaam waar wat je eet in wordt verwerkt
3. deze dingen, maar ook nog andere
4. heet maken

Je kunt dan last krijgen van onder andere misselijkheid en kramp.
‘Onder andere’ betekent

1. aansporen om iets te gaan doen
2. deel van je lichaam waar wat je eet in wordt verwerkt
3. deze dingen, maar ook nog andere
4. heet maken

Als je vlees eet, moet je dat eerst goed verhitten.
‘Verhitten’ betekent

1. aansporen om iets te gaan doen
2. deel van je lichaam waar wat je eet in wordt verwerkt
3. het verwerken van wat je eet door je maag en darmen
4. heet maken

Je voelt je heel slap als je spijsvertering niet goed werkt.
‘Spijsvertering’ betekent

1. aansporen om iets te gaan doen
2. het verwerken van wat je eet door je maag en darmen
3. deze dingen, maar ook nog andere
4. heet maken

Met een beschuitje en een kopje thee kun je je maag voorzichtig weer aanzetten tot actie. ‘Aanzetten tot actie’ betekent

1. aansporen om iets te gaan doen
2. het verwerken van wat je eet door je maag en darmen
3. deze dingen, maar ook nog andere
4. deel van je lichaam waar wat je eet in wordt verwerkt

Op een saaie muur bij het schoolplein mochten leerlingen een grote 'collage' maken.
collage =

1. helemaal
2. stoep
3. tekening
4. kunstwerk van opgeplakte knipsels

De 'voorstelling' is door leerlingen gemaakt.

voorstelling =

1. helemaal
2. stoep
3. tekening
4. kunstwerk van opgeplakte knipsels

Ze brachten op de hele muur een dikke laag lijm aan.

brachten aan =

1. deden
2. stoep
3. tekening
4. helemaal

Ze bedekten de muur compleet met stukjes blik in de kleuren van de regenboog.

compleet =

1. deden
2. stoep
3. tekening
4. helemaal

Op het trottoir staan vaak mensen stil om het kunstwerk te bekijken.

trottoir =

1. deden
2. stoep
3. tekening
4. helemaal

Maak nu zelf een zin met
'onder andere'

Maak nu zelf een zin met
'aanbrengen'

Maak nu zelf een zin met
'compleet'

Stappenplan moeilijke woorden

Als je bij het lezen een moeilijk woord tegenkomt, kun je het opzoeken in een woordenboek.

Vaak is dat niet nodig. 

Als je een woord leest dat je niet begrijpt, kunnen de plaatjes bij de tekst je helpen om het woord te begrijpen.

Stappenplan moeilijke woorden

Stap 1

Lees een stukje terug of verder en kijk of het woord wordt uitgelegd. 

Stap 2

Kijk naar stukjes in het woord. 

Misschien ken je een stukje van het woord.

Stap 3

Kijk naar de plaatjes bij de tekst. 

Plaatjes helpen !

Stap 4

Vraag de betekenis of 

zoek de betekenis op in een woordenboek. 

Zet de stappen van het stappenplan in de goede volgorde:

STAP 1 

STAP 2

STAP 3

STAP 4

Kijk naar bekende stukjes in een woord.

Lees een stukje terug of verder. 

Vraag de betekenis of zoek op in het woordenboek.

Kijk naar de plaatjes bij een tekst.

En nu oefenen

Leg uit wat de betekenis is van de GROTE woorden door goed naar het plaatje te kijken. 

Je tekenleraar zegt: ‘Je moet dat vak vullen met golvende HORIZONTALE banen in verschillende kleuren. Kijk maar naar het voorbeeld.’
HORIZONTALE betekent:

Je wilt de oplossing van de puzzel insturen, omdat je daar een prijs mee kunt winnen. Er staat: stuur je oplossing UITERLIJK 21 juni in.
UITERLIJK betekent :

Je hebt een nieuwe telefoon. In de gebruiksaanwijzing staat: laad de batterij eerst MINIMAAL een uur op.

MINIMAAL betekent :

Er is een festival in de stad. In de krant lees je: op zes LOCATIES zijn er spetterende muziekoptredens.

LOCATIE betekent :

Je gaat je moeder verrassen met een zelfgebakken appeltaart. In het recept staat: leg de plakjes appel DAKPANSGEWIJS op het deeg.
DAKPANSGEWIJS betekent :

Ik vond deze les ...

1. makkie
2. gaat wel
3. best wel moeilijk

Goed gewerkt vandaag!