Paragraaf 8.1 Rivieren en de waterkringloop

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

H8.1 Rivieren en de waterkringloop

Leerdoelen 8.1

Aan het einde van de les:

• Kun je stroomgebieden en waterscheidingen herkennen op een kaart.
  
• Kun je de waterkringloop beschrijven met de begrippen verdamping, condensatie, afstroming, grondwater en rivier.
  
• Kun je uitleggen hoe regenwater door infiltratie het grondwater aanvult.
  
• Kun je de kenmerken noemen van de bovenloop, de middenloop en de benedenloop van een rivier.
  
• Kun je de verschillen uitleggen tussen een gletsjerrivier, een regenrivier en een gemengde rivier.
• Kun je  uitleggen wat bedoeld wordt met het regiem van een rivier.
  
• Kun je in een grafiek van het regiem van een rivier de piekafvoer aanwijzen.

Ligging van China op aarde 

Parelrivier

Yangtze  / Blauwe Rivier

Huang He / Gele Rivier

Gele Rivier

Blauwe Rivier

Parelrivier

    Grote Chinese rivieren

• Stroomgebied: Het gebied dat afwatert op een bepaalde rivier en zijn zijrivieren.
  
  
  
• Waterscheiding: De grens tussen twee stroomgebieden (bijvoorbeeld: bergen)

Hoe werkt de waterkringloop?

• Zon schijnt op oceanen, rivieren, meren.
• Het water warmt op en gaat verdampen en stijgt op.
• Warme lucht stijgt op en koelt af.
• Het gaat condenseren: Wolken.
• Neerslag valt terug op zee: Korte kringloop.
• Neerslag op land: Lange kringloop.

• Neerslag die op land valt komt altijd terug in zee:
  
  
• 1. Door infiltratie: Neerslag zakt in de grond en komt via grondwater weer terug in zee.
• 2. Afstromen: Neerslag valt in rivieren , meren etc. en komt uiteindelijk weer terug in zee.

Maak aantekeningen!

De waterkringloop

Rivieren en de waterkringloop

Waterkringloop

Hoe werkt een rivier?

Maak via het blad wat je van de docent krijgt een waterkringloop 

Verdeel je blaadje in drie delen 

1e deel heet bovenloop

2e deel heet middenloop

3e deel heet benedenloop 

We gaan deze onderdelen van de rivier bespreken noteer van elk onderdeel drie kenmerken tijdens de uitleg. 

Onderdelen van een rivier

• Bovenloop:
• Stroomt het hier hard of zacht denk je?
• Is er veel of weinig erosie?
• Is er veel of weinig sedimenatie?
• Hard/hoge stroomsnelheid
• Veel erosie
  
• Weinig sedimentatie
  

Onderdelen van een rivier

• Middenloop:
• Stroomt het hier hard of zacht denk je?
• Is er veel of weinig erosie?
• Is er veel of weinig sedimenatie?
• Langzamere stroomsnelheid
• Beetje (horizontale) erosie
  
• Weinig sedimentatie
  

Onderdelen van een rivier

• Benedenloop
• Stroomt het hier hard of zacht denk je?
• Is er veel of weinig erosie?
• Is er veel of weinig sedimenatie?
• Zacht/langzame stroomsnelheid
• Weinig erosie
  
• Veel sedimentatie
• Riviermonding = 
• de plek waar de rivier overgaat in zee

Onderdelen van een rivier

• Bovenloop:
• Begin van de rivier (in bergen)
• Hoge stroomsnelheid
• Veel erosie
  
  
• Middenloop:
• Middelste stuk van de rivier
• Rivier komt tot rust
  
  
• Benedenloop:
• Lage stroomsnelheid
• Veel sedimentatie
• Riviermonding

Maak aantekeningen!

• Soorten rivieren:
  
  
• 1. Regenrivier:
• Rivier die alleen regenwater afvoert ( vb: de Maas ).
  
  
• 2. Gletsjerrivier:
• Rivier die alleen smeltwater van gletsjers afvoert (vb: De Rijn begint als gletsjerrivier) 
  
  
• 3.Gemengde rivier:
• Rivier die regenwater en smeltwater van gletsjers afvoert ( vb: De Rijn )

Maak aantekeningen!

• Hoe meet je de waterafvoer van een rivier:
  
  
• Debiet: Hoeveelheid water die passeert in de rivier op 1 bepaald punt.
  
  
  
• Regiem: Schommelingen in de waterafvoer van een rivier per jaar.

• Bekijk de afbeelding hiernaast:
  
  
• In welke maanden is het debiet laag? Waarom?
  
  
• In welke maanden is het debiet hoog? Waarom? 

Zelfstandig werken 

TL: Maak opgave 1a, 2, 3a, 3b, 4, 5b en 6 van H8.1

BB: Maak opgave 2 van H5.2 + opgave  1, 3a, 4 en 6 van het opgavenblad die je van de docent krijgt. 

HERHALING

Paragraaf 8.1

Rivieren en de waterkringloop

Wat is de motor van de waterkringloop?

1. De zon
2. De maan
3. De zee
4. Het land

Wat hoort niet bij de waterkringloop?

1. Condensatie
2. Verdamping
3. Sedimentatie
4. Neerslag

Bij de korte waterkringloop valt regenwater op het land

1. Waar
2. Niet waar

Welke twee onderdelen van de waterkringloop behoren tot de KORTE waterkringloop?

1. Afstroming en condensatie
2. Afstroming en infiltratie
3. Condensatie en verdamping
4. Verdamping en infiltratie

Beschrijf 2 manieren hoe regenwater bij de lange waterkringloop weer terug komt in zee

Op de tekening hiernaast zie je...

1. twee stroomgebieden en een waterscheiding
2. twee waterscheidingen op een stroomgebied
3. grondwater
4. blauwe adertjes

Hoe noemen we de schommelingen in de waterafvoer van een rivier?

1. waterscheiding
2. debiet
3. regiem
4. verhang

De Maas is een regenrivier/gemengde rivier.

1. regenrivier
2. gemengde rivier

De afvoer van een rivier (in m3 per seconde) heet ...

1. regiem
2. debiet
3. waterscheiding
4. piekafvoer

Welke rivier is een gemengde rivier?

1. De Maas
2. De Eems
3. De Schelde
4. De Rijn

Een gemengde rivier is een rivier die ... ?

1. Zijn water krijgt van regen- en smeltwater
2. Die zowel zoet als brak water heeft
3. Door twee of meer landen stroomt
4. Zijn water krijgt van grijs- en zwart water

Korte waterkringloop

Lange waterkringloop

Afstroming 

Neerslag

Infiltratie 

Verdamping

nu kun je je kennis testen. 

Bovenloop

Middenloop

Benedenloop

Bovenloop

Benedenloop

Middenloop

Regenrivier

Gemengde rivier 

Gletsjerivier

Maak de juiste combinaties

Gletsjerrivier

Regenrivier

Gemengde rivier