6.5 Aanpassingen bij dieren

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

6.5 + 6 Aanpassingen bij dieren en planten

Wat gaan we doen

Herhalen vorige lessen 

Basisstof 5 en 6 

Aan de slag 

Afsluiting 

Leerdoelen

Je kunt uitleggen hoe dieren zijn aangepast aan hun omgeving

Herhaling 6.4

Invloed uit de leefomgeving

Alle organismen worden beïnvloed door het milieu (leefomgeving)

Het voedsel en de ziekteverwekkers en de vijanden zijn biotische factoren

Temperatuur, regenval en wind zijn abiotische factoren

Invloed uit de leefomgeving

De niveaus van de ecologie 

Niveaus 

• Individu
  
• Populatie
  
• (Levensgemeenschap)
• Ecosysteem  

Populatie grootte, biologisch evenwicht

Te veel voedsel, weinig vijanden

Te veel vijanden,

te weinig voedsel

Genoeg voedsel,

Genoeg vijanden

Optimumkromme

Schommelingen in de natuur.

Abiotische factoren kunnen veranderen, heel warm of heel koud. 

De overlevingskans kun je per soortbepalen via een optimumkromme. In welke factoren kan de soort het beste overleven.

Leerdoelen 

 Je kunt uitleggen hoe dieren en planten zijn aangepast aan hun leefomgeving

Aanpassingen bij Waterdieren

Alle waterdieren zijn altijd gestroomlijnd. Een lichaamsvorm waardoor ze weinig weerstand hebben in het water

*Gladde huid (schubben en slijm)

*Kop romp en staart gaan in elkaar over

* Vinnen voor voortbeweging

Daardoor kunnen zij sneller door het water bewegen.

Niet alleen vissen hebben dit maar ook sommige zoogdieren (dolfijnen).

Schutkleur, donkere bovenkant en lichte onderkant 

Landzoogdieren

Bij verschillende landzoogdieren zijn de poten aangepast op de ondergrond

*Zoolgangers: zachte ondergrond

*Teengangers: katachtigen

*Hoefgangers: harde ondergrond

Meer aanpassingen

Dieren in koude omgeving, meer haar om warmte vast te houden

Dieren in warme omgeving, grote oren om warmte te verliezen

Poolvos

Woestijnvos

Vogels

Steltlopers, roofvogels, zangvogels en watervogels

Steltlopers

Priemsnavel= lange snavel

Lange poten voor ondiep water

soms met zwemvliezen om

 niet door de bodem te zakken

Roofvogels

Haaksnavel= krom, 

naar beneden gebogen, 

scherpe punt

Poten met klauwen

Zangvogels

Kegelsnavel (zaden) of
Pincetsnavel (insecten)

Poten met 3 tenen voor 1 teen achter om zich aan takken te kunnen klemmen

Watervogels

Zeefsnavel

Zwemvliezen

waterafstotende veren door speciale olie die ze produceren

Aanpassingen aan een droge omgeving

• dik waslaagje; verdamping tegen
• huidmondjes diep verzonken
• weinig huidmondjes om verdamping tegen te gaan
• behaard; waterdamp langer blijven
• vetplantjes; water in bladeren
• cactussen; water in stengels en uitgebreid wortelsysteem

Huidmondjes diep in het blad

De wind kan zo niet de waterdamp afvoeren, plant houdt meer vocht vast

Beharing zorgt ook dat

de waterdamp beter 

wordt vastgehouden

Twee manieren waarop een woestijnplant zorgt voor voldoende vocht

1.  Vetplanten en cactussen hebben een vetlaag aan de buitenkant deze voorkomt dat water verdampt.
2. De wortels van woestijnplanten zijn zeer uitgebried en kunnen heel snel water opvangen.
   

Cactus

Functie stekels:

• laagje vochtige lucht vasthouden
• vochtige druppels
  
• schaduw
• bescherming planteneters
  

Aanpassingen aan een vochtige omgeving

• veel huidmondjes
• dun waslaagje
• modderig gebied; stengels luchtkanalen voor opnemen water
• grote dunne bladeren
• huidmondjes aan de bovenkant

Waterplanten in vochtige omgeving

Waterlelie:

wortels zitten in modder, geen lucht, alleen voor houvast.

---> zuurstof via huidmondjes 

(alleen bovenkant blad) door luchtkanalen in stengel naar wortels.

Planten die volledig in het water leven hebben GEEN huidmondjes (waterpest)

Aanpassingen aan het licht

3 soorten planten

• zonplanten: veel zon nodig
• schaduwplanten: groeien onder bomen voorjaarsbloeiers
• klimplanten: hechtwortels, gastheer 

Klimplanten

• Hechtwortels
• Ranken
• Slappe stengels
  
• Hoe hoger hoe meer licht

Sommige halen voedingsstoffen uit hun gastheer

Aan de slag!

Wat? > 6.5 opdracht 4, 6.6 opdracht 3

Klaar? 6.5 opdracht 5 + 6; 6.6 opdracht 5 + 6

Flitskaarten + online test jezelf