05042022 3M Taalverzorging Grammatica Zinsdelen (les 1)

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

P4 Taalverzorging (340)

- Grammatica zinsdelen
- Grammatica woordsoorten
- Spelling
- Formuleren

GRAMMATICA ZINSDELEN

DE BASIS

Ik weet wat zinsdelen zijn

Wat ? Nee

Ja

Een beetje

Ik kan de zinsdelen ontleden
van pv t/m bwb

Dat al helemaal niet

Ja dat kan ik

Ja dat kan ik een beetje

GRAMMATICA ZINSDELEN

KORTE HERHALING

ZINSDELEN

een zinsdeel is een woord OF groepje woorden dat bij elkaar hoort.

Je kunt de zin veranderen maar de zinsdelen blijven bij elkaar..

kijk zo: 

Uitleg over zinsdelen

Werkwoorden zijn doe-woorden. Ze vertellen je wat iemand of iets doet, of wat er gebeurt.

- Een zindeel kan ook van plaats wisselen in de zin.
   De woorden in een zinsdeel blijven wel bij elkaar.

• Ruben | leert                | in de morgen | op zijn kamer | zijn topo.
   wie       | wat gebeurt  | wanneer          |  waar                 | wat
  
  
• Op zijn kamer | leert               | Ruben | zijn topo | in de morgen.
     waar                 | wat gebeurt|  wie      |   wat         | wanneer     
  
  
• Zijn topo | leert                | Ruben | op zijn kamer | in de morgen.
     wat         | wat gebeurt |  wie      |   waar |              |   wanneer
  
  
• In de morgen | leert                 | Ruben | zijn topo | op zijn kamer.
       wanneer       |  wat gebeurt |  wie | wat |  waar

PERSOONSVORM (PV)

ONDERWERP (OW)

WERKWOORDELIJK GEZEGDE (WG)

PV + alle andere werkwoorden in de zin. 

LIJDEND VOORWERP
(LV)

Stel jezelf de vraag: 
wat / wie + wg + ow? 

Antwoord = LV

Het lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel.
Er hoeft geen lijdend voorwerp in een zin te staan.

MEEWERKEND VOORWERP
(MV)

Stel jezelf de vraag: 
Aan/Voor wie + werkwoordelijk gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp? 

Antwoord = MV

Er hoeft geen meewerkend voorwerp in een zin te staan. 

BIJWOORDELIJKE BEPALING (BWB)

Een bijwoordelijke bepaling (bwb) geeft antwoord op vragen als: Hoe? Hoelang? Hoever? Waar? Waardoor? Waarheen? Waarom? Waarover? Waarvandaan? Waar? Wanneer?

Ook de vraagwoorden waarmee je bijwoordelijke bepalingen zoekt (hoe, waar, waardoor, waarheen, waarom, wanneer enzovoort), zijn in een zin bijwoordelijke bepaling.

BIJWOORDELIJKE BEPALING (BWB)

Let op: niet alle bijwoordelijke bepalingen geven antwoord op een vraag. Ook woorden als niet, wel, zeker, absoluut, eigenlijk, allicht, natuurlijk, misschien, vermoedelijk en waarschijnlijk zijn bijwoordelijke bepaling.

GRAMMATICA ZINSDELEN

OEFENEN

De persoonsvorm is altijd een werkwoord.

1. waar
2. niet waar

Mijn buurman legt de lat hoog.

Legt =

1. alleen persoonsvorm
2. persoonsvorm en werkwoordelijk gezegde
3. alleen werkwoordelijk gezegde

Heb jij mijn computer gisteravond uitgezet?

Heb =

1. persoonsvorm
2. onderwerp
3. gezegde

Wat is de persoonsvorm in onderstaande zin?

'Wie kan mij dat vertellen?'

1. wie
2. vertellen
3. kan
4. mij

Wat is de persoonsvorm in onderstaande zin?

'Op Pinterest verzamel ik afbeeldingen.'

1. Ik
2. Pinterest
3. Op
4. Verzamel

Wat is de persoonsvorm in onderstaande zin?

'Ben je gisteren op stap geweest?'

1. ben
2. gisteren
3. stap
4. geweest

Wat is het onderwerp in onderstaande zin?

'Ik leer het onderwerp te vinden.'

1. Ik
2. leer
3. het onderwerp
4. vinden

Wat is het onderwerp in onderstaande zin?

'Caro legt het onderwerp uit.'

1. Caro
2. legt
3. het onderwerp
4. uit

Wat is het onderwerp in onderstaande zin?

'Ik kan nu het onderwerp uit een zin halen.'

1. Ik
2. kan
3. het onderwerp
4. een zin

Wat is het onderwerp in onderstaande zin?

'De brugklas leert het onderwerp vinden.'

1. De brugklas
2. leert
3. het onderwerp
4. vinden

Een werkwoordelijk gezegde bestaat altijd alléén uit werkwoorden.

1. juist
2. niet juist

Wat is het werkwoordelijk gezegde in onderstaande zin?

'Peter heeft gisteren zijn scooterrijbewijs gehaald.'

1. heeft
2. heeft gehaald
3. gehaald
4. Er is geen werkwoordelijk gezegde

Wat is het werkwoordelijk gezegde in onderstaande zin?

'Dat heb je al heel vaak gezegd.'

1. heb
2. je
3. heel vaak
4. heb gezegd

Wat is het werkwoordelijk gezegde in onderstaande zin?

'Daar help ik de klanten.'

1. de klanten
2. help
3. daar
4. ik

Wat is het lijdend voorwerp in onderstaande zin?

'Thomas heeft Marieke bloemen gegeven.'

1. Er is geen lijdend voorwerp
2. Thomas
3. Marieke
4. bloemen

Wat is het lijdend voorwerp in onderstaande zin?

'Mag ik jouw rekenmachine lenen?'

1. Mag lenen
2. ik
3. jouw rekenmachine
4. geen lijdend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp in onderstaande zin?

'Peter heeft gisteren zijn scooterrijbewijs gehaald.'

1. Peter
2. gisteren
3. zijn scooterrijbewijs
4. Er is geen lijdend voorwerp

In elke zin staat een lijdend voorwerp.

1. juist
2. onjuist

Jan gaf de toets aan de leraar.

Wat is 'de toets' in bovenstaande zin?

1. meewerkend voorwerp
2. lijdend voorwerp
3. onderwerp
4. meewerkend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp in onderstaande zin?

'De lerares wiskunde behandelt een nieuwe oefening.'

1. behandelt
2. de lerares wiskunde
3. een nieuwe oefening
4. geen lijdend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp in onderstaande zin?

'Na een waarschuwing beloven veel fietsers de politie beterschap.'

1. veel fietsers
2. de politie
3. beterschap
4. Er is geen lijdend voorwerp.

Is 'voor een trainer' het meewerkend voorwerp in onderstaande zin?

'We willen een cadeaubon kopen voor de trainer.'

1. Wel het meewerkend voorwerp
2. Niet het meewerkend voorwerp

Is 'met de bus' het meewerkend voorwerp in onderstaande zin?

'Ik ga 's ochtends met de bus naar school.'

1. Wel het meewerkend voorwerp
2. Niet het meewerkend voorwerp

Is 'van de docent' het meewerkend voorwerp in onderstaande zin?

'Heb jij een voldoende van de docent gekregen?'

1. Wel het meewerkend voorwerp
2. Niet het meewerkend voorwerp

Is 'aan goede doelen' het meewerkend voorwerp in onderstaande zin?

'Hij laat al zijn geld na aan goede doelen.'

1. Wel het meewerkend voorwerp
2. Niet het meewerkend voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp in onderstaande zin?

'Sophie doet jou de groeten.'

1. Geen meewerkend voorwerp
2. jou
3. Sophie
4. de groeten

Heeft een zin altijd een bijwoordelijke bepaling?

1. ja
2. nee

Wat is het zinsdeel 'gisteren' in onderstaande zin?

'Gisteren heeft de directeur een lezing gehouden.'

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. bijwoordelijke bepaling

Wat is de bijwoordelijke bepaling in onderstaande zin?

'Vandaag heb ik gelukkig weinig lessen.'

1. vandaag
2. gelukkig
3. weinig lessen
4. vandaag & gelukkig

Aan de slag 

Taalverzorging H1, vanaf blz. 30, opdracht 1 t/m 5

AFRONDING

HW dinsdag 11-4

Taalverzorging H1, vanaf blz. 30, opdracht 1 t/m 5