klysma

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 4

Al poep je niet dan rust je toch!

lesopzet

Nabespreken VTH toets/MR ( 20 min)

les VTH: klysma

Lesdoel

LESDOEL: 

- je kunt uitleggen hoe obstipatie ontstaat

- je kunt adviezen geven om obstipatie te voorkomen

- je kent 3 verschillende vormen van klysma/s

- je kunt de koppeling maken tussen de problemen die kunnen ontstaan bij het inbrengen van een hooggaand klysma en wat je hier aan kunt doen. 

Wat is obstipatie?

Verstopping van de darmen

Een ander woord voor obstipatie is constipatie

Voeding en vocht bij obstipatie

Voeding bij obstipatie:

• Voldoende vezelrijke voeding
• Zeer vetarm eten
• Voldoende drinken, 1,5 l

Advies bij obstipatie:

• Voldoende bewegen
• Ontlasting niet ophouden en de tijd nemen om te ontlasten

Laxantia

• contact laxantia, prikkelen darmwand: bisocardyl
• osmotische laxantia,  vocht aantrekkend: magragrol, lactulose, micolax
• volume vergrotende laxantia: sylliumvezels
• laxeermiddelen voor darmonderzoek: Moviprep, Klean-Prep

zetpil

- een zetpil is een cilindrisch staafje  van vet opgeloste  medicijnen

-  na het inbrengen smelt het vet door de lichaamswarmte

- opgenomen via de darmwand

- maakt niks uit hoe je het inbrengt

(de punt eerst of de stompe kant eerst)

 

meest voorkomende zetpil

1. paracetamol zetpil

2. bisacodyl zetpil (bij constipatie of lastigste stoelgang)

3. epianal zetpil (bij aambeien) 

waarom een zetpil ipv tablet:

- tablet/drankje niet kunnen/willen innemen

- sommige medicijnen veroorzaken maagklachten

- gewenste werking is lokaal

Rectale medicatie toedienen

Klysma 

• maakt de harde ontlasting zacht 
• ontlasting komt meestal binnen 5 min
• schoonmaken van dikke darm, rectum 
• vooraf ingreep  

welke van deze 4 is geen soort klysma

1. microlax
2. mictielax
3. klysma
4. hoog opgaande klysma

soorten klysma

- 3 soorten

- volgorde van gebruik: microlax -> klysma -> hoog opgaande klysma

microlax

microlax maakt harde ontlasting zacht en prikkelt het endeldarmslijmvlies, waardoor aandrang opgewekt word. ontlasting komt meestal binnen 5 tot 20 min opgang

klysma

het klysma maakt harde ontlasting zacht, waardoor de ontlasting snel en met minder pijn komt. de ontlasting komt meestal binnen 5 min opgang.

klysma kan ook gebruikt worden voor een ingreep.

Waar let je op bij het

uitvoeren van een

(hoog opgaand) klysma?

hoog opgaande klysma 

een hoog opgaande klysma is een vorm van een darmspoeling waarbij de dikke darm via de anus schoongespoeld word, het verschil met een gewoon klysma is dat bij een hoog opgaande klysma aan de klysma een lange holle en buigzame slang bevestig wordt. de slang heet rectum canule 

linker zijliging

in deze houding kan de vloeistof goed doordringen in de darmen.

Is de handeling (hoog opgaand) klysma geven een voorbehouden handeling?

1. niet waar
2. waar

Wat is de indicatie voor een microlax en wat kan een indicatie zijn voor een hoog opgaand klysma

Wat kan een reden zijn dat er bloedverlies is tijdens het geven van een klysma?

Wat doe je als er bloedverlies optreedt bij het toedienen?

Zijn er nog vragen?

Zijn er nog vragen?

maag hevelen

Maag hevel?

gastroparese

voedsel wordt te traag verteerd, de maagspieren werken slecht of niet

door diab 1 en 2 

medicaties  kalmeeringsmiddelen parkinson medicatie hypertensie

klachten vol gevoel braken misselijk zijn 

Indicatie voor maaghevelen 

Ileus: 

Op deze manier komt er minder voeding in de darm en minder druk op de verstopping.

Pylorus afsluiting:de spier van de uitgang van de maag (pylorus) is verdikt (hypertrofie): operatie

gastroparese

voedsel wordt te traag verteerd, de maagspieren werken slecht of niet

door diab 1 en 2 

medicaties  kalmeeringsmiddelen parkinson medicatie hypertensie

klachten vol gevoel braken misselijk zijn 

gastroparese

voedsel wordt te traag verteerd, de maagspieren werken slecht of niet

door diab 1 en 2 

medicaties  kalmeeringsmiddelen parkinson medicatie hypertensie

klachten vol gevoel braken misselijk zijn 

gastroparese

voedsel wordt te traag verteerd, de maagspieren werken slecht of niet

door diab 1 en 2 

medicaties  kalmeeringsmiddelen parkinson medicatie hypertensie

klachten vol gevoel braken misselijk zijn 

Een 32-jarige man komt met plotselinge buikpijn, misselijkheid en braken, zonder medische voorgeschiedenis. 

Bij onderzoek heeft hij een opgezwollen buik met hoorbare darmgeluiden, maar geen tekenen van een ontsteking. 

Een röntgenfoto toont een verstopping in de dunne darm. 

Dhr krijgt een maaghevel en geen voeding

Na een dag zonder verbetering wordt een operatie uitgevoerd, waarbij een draaiing van de dunne darm door een divertikel (ontsteking) wordt gevonden en verwijderd. 

De patiënt herstelt goed en wordt drie dagen later ontslagen. 

gastroparese

voedsel wordt te traag verteerd, de maagspieren werken slecht of niet

door diab 1 en 2 

medicaties  kalmeeringsmiddelen parkinson medicatie hypertensie

klachten vol gevoel braken misselijk zijn 

gastroparese

voedsel wordt te traag verteerd, de maagspieren werken slecht of niet

door diab 1 en 2 

medicaties  kalmeeringsmiddelen parkinson medicatie hypertensie

klachten vol gevoel braken misselijk zijn 

Materiaal

1. Gebruik voor hevelen een sonde met Ch 16/18.
2. Bij een maaghevel  wordt vaak gebruikgemaakt van een neus-maagsonde van pvc. 
3. Een neus-maagsonde van pvc is alleen geschikt voor kortdurend gebruik. 

let op!

Veel protocollen verlangen als tweede controle dat maagsap wordt opgezogen. Maar die controle had de verpleegkundige helaas niet uitgevoerd. Triest, want pas na twee dagen en nadat de patiënt steeds zieker was geworden, bleek dat de sonde toch door de luchtpijp naar binnen was geschoven. Uiteindelijk overleed de patiënt.

gastroparese

voedsel wordt te traag verteerd, de maagspieren werken slecht of niet

door diab 1 en 2 

medicaties  kalmeeringsmiddelen parkinson medicatie hypertensie

klachten vol gevoel braken misselijk zijn 

Maagheveling

 Met een maagheveling kan de maag worden geledigd.  

Het ledigen van de maag kan zowel passief als actief  plaatsvinden.

Geef een permanente maaghevel bij persisterend en hinderlijk braken bij een ileus bij patiënten met kanker in de palliatieve fase.

.

passieve lediging?

Bij passieve hevel loopt de inhoud spontaan af 

(op basis van zwaartekracht)in een afloopzakje

Actieve lediging

Bij actieve lediging wordt de maaginhoud afgezogen met behulp van een spuit of vacuümpomp.

 

Aandachtspunten bij een maag hevelen

Blijf rustig en vertel de zorgvrager duidelijk wat er gaat gebeuren.

Vertel kort het doel van de handeling en welke lichamelijke reacties te verwachten zijn.

Let op de kleur en de hoeveelheid van de maaginhoud.

Let op verslikken en beschadigen van de mondholte en de luchtpijp.

Controleer polsslag, ademhaling en bloeddruk.

Begeleid ouders of andere naasten van de zorgvrager.

rapporteer je bevindingen, denk aan eventuele vochtbalans.

medicatie

Het is niet mogelijk om tabletten te slikken. 

De medicijnen worden niet goed opgenomen door de maag of

kunnen juist de maaghevel verstoppen. 

De noodzakelijke medicijnen worden (wanneer mogelijk) op een andere

manier toegediend, bijvoorbeeld via het infuus of als zetpil. 

Overige medicatie wordt tijdelijk gestopt totdat het

weer mogelijk is om zelf tabletten in te nemen.

maagheveling of maagspoeling

• Indicatie voor maagspoeling:
  
• Vóór een spoedoperatie, om het voedsel uit de maag te verwijderen.
• afsluiting van de maag of de twaalfvingerige darm
  
• Bij vergiftigingen.