paragraaf 1.2 voor 4H6

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

hoofdstuk 1 

democratisering van Nederland

paragraaf 2 (blz. 12-15)

Even herhalen.
Hoe reageerde Koning Willem II op de opstanden in Europa in 1848?

1. Niet, hij dacht dat het wel over zou gaan.
2. Hij liet de grondwet herzien.
3. Hij zorgde voor lagere voedselprijzen.
4. Hij ging met de regering in gesprek.

Waarom had koning Willem II moeite met de grondwetswijziging in 1848?

1. Zijn politieke macht bleef gelijk
2. Zijn politieke macht werd groter
3. Zijn politieke macht werd kleiner
4. Zijn vrouw kreeg als koningin ook macht

Koning Willem II veranderde zijn politieke standpunten in 1848:

1. van zeer conservatief naar liberaal
2. van zeer liberaal naar conservatief
3. van zeer sociaal naar liberaal
4. van zeer liberaal naar socialist

Op welk plaatje staat Koning Willem II (r.1840-1849)?

1. 
2. 
3. 
4. 

Koning Willem II was zijn hele leven onschendbaar.
Waar of niet waar?

1. Waar
2. Niet waar

Wat is censuskiesrecht?

1. Dat je alleen mag kiezen als je belasting betaalt
2. Dat alleen de mensen mogen stemmen die die koning uitkiest
3. Dat alleen arbeiders stemrecht hebben
4. Dat alleen katholieken stemrecht hebben

Waar of niet waar? Nederland had in 1848 een districtenstelsel.

1. Waar
2. Niet Waar

Door welke grondwet kende Nederland verkiezingen via het districtenstelsel?

1. 1798 - Bataafse Republiek
2. 1815 - Eerste grondwet van het Koninkrijk der Nederlanden
3. 1848 - Grondwet van Thorbecke
4. Na de verandering in het Algemeen kiesrecht in 1917

Wat is het Parlement?

1. De Eerste- en Tweede kamer samen
2. Het kabinet
3. De overheid
4. Alle ambtenaren in Nederland

De Luxemburgse kwestie (1866-1867) ging over:

1. onschendbaarheid van de koning
2. het recht van initiatief
3. het recht van amendement
4. ministeriële verantwoording

Hoofdrolspeler in de Luxemburgse kwestie was...

1. Willem I
2. Willem II
3. Willem III
4. Willem IV

Waardoor kon het parlement niks doen tegen Willem III in de Luxemburgse kwestie?

1. Ministeriële Verantwoordelijkheid
2. Constitutionele Monarchie
3. Parlementaire Democratie
4. Koninklijke Onschendbaarheid

Na de Luxemburgse kwestie werd duidelijk dat

1. koning Willem III moeite had te leven met '1848'
2. de regering niet meer deed wat de koning wilde
3. het parlement haar zin doordreef
4. koning Willem I minder macht had

Lees bladzijde 14, kiesrecht wordt uitgebreid

Verkiezingen gaan in Nederland na 1917 via:

1. Algemene vertegenwoordiging
2. Districtenstelsel

Met een districtenstelsel zouden er in de Tweede Kamer veel minder partijen zijn.

1. Juist
2. Onjuist

Bij het districtenstelsel kwam de winnaar van elk district in de Tweede Kamer.

1. Juist
2. Onjuist

Op de afbeelding zie je Amerika. Is daar sprake van een districtenstelsel of evenredige vertegenwoordiging?

1. Districtenstelsel
2. Evenredige vertegenwoordiging

Allemaal naar het stemlokaal

Je hebt een stapel stembiljetten voor je. Ook zit er een 'rol' aan de stapel vast. Lees die door en vraag (door je vinger op steken!) om meer uitleg.

Per jaartal bepaal je of jij in jouw rol mag stemmen. 

Als je moet stemmen (stemplicht), kom je dat biljet brengen.

Mag je niet stemmen, dan leg je het stembiljet apart.

1848

 In 1848 wordt het censuskiesrecht

ingevoerd. alleen mannen, ouder dan 23 jaar, die

vermogend zijn, mogen stemmen. Dat vermogen wordt

gemeten via de belasting die je betaalt. hoeveel belasting je

precies moet betalen om stemrecht te hebben, verschilt per

gemeente.

Mag jij in 1848 stemmen?

1887

Kiesrecht wordt verleend op grond van 'kentekenen van geschiktheid en maatschappelijke welstand'. In de praktijk betekende dit dat het bedrag dat je aan belasting moest betalen om te mogen stemmen, omlaag ging. 

Mag jij in 1887 stemmen?

1896 'caoutchouc- artikel'

Vanaf 1896 moet je, om te mogen stemmen, een man zijn van 25 jaar of ouder en beschikken over

‘tekenen van geschiktheid en maatschappelijke welstand’. 

Je bent geschikt als je bijvoorbeeld een examen of diploma

hebt behaald, een eigen (huur)woning hebt, of een behoorlijk loon of spaargeld. Ook telt nog steeds mee of je belasting

betaalt.

Mag jij in 1896 stemmen?

1917-grondwet wordt gewijzigd

In december 1917 krijgen alle Nederlandse mannen van 25 jaar of ouder stemrecht. Het recht verandert meteen in een plicht: als je kiesrecht hebt, móet je bij verkiezingen op komen dagen en het liefst ook stemmen. 

Dit heet ‘opkomstplicht’. 

Vrouwen krijgen nog geen actief stemrecht. In 1917 wordt wel het passief kiesrecht voor vrouwen ingevoerd: ze kunnen vanaf dat moment worden gekozen.

Mag jij in 1917 stemmen?

1919

Vanaf 1919 mogen ook alle vrouwen van

25 jaar of ouder stemmen. Het duurt overigens nog even

voordat vrouwen dat stemrecht ook in een landelijke verkiezing kunnen gebruiken: de eerstvolgende landelijke verkiezingen zijn pas in 1922.

Mag jij in 1919 stemmen?

1970

Afschaffing van de opkomstplicht. 

Burgers hoeven niet meer verlicht te stemmen. De minimumleeftijd om te mogen stemmen is op dat moment 

21 jaar. 

Ga jij stemmen in 1970?

1972

Verlaging van de stemgerechtigde leeftijd naar 18 jaar.

Ga jij stemmen in 1972? 

2024

Wie zou er nu naar de stembus zijn gegaan?

Lees bladzijde 15, opkomen voor je rechten

Wat is verzuiling?

1. Opdeling van de samenleving door de overheid
2. Opdeling van de samenleving in verschillende geloven
3. Opdeling van de samenleving in verschillende groepen
4. De behoefte om zuilen te bouwen in Nederland

Wat is de schoolstrijd?

1. wedstrijd snelschrijven tussen scholen.
2. financiële gelijkstelling openbaar en bijzonder onderwijs.
3. gelijkstelling bijzonder en speciaal onderwijs.
4. Het recht om bijzonder onderwijs te mogen geven.

Wat was de uitkomst van de schoolstrijd?

1. Alleen katholieke scholen worden betaald door de overheid
2. Openbare en protestantse scholen worden betaald door de overheid
3. Openbare en bijzondere scholen worden betaald door de overheid
4. Openbare en scholen voor speciaal onderwijs worden betaald door de overheid

Wie 'streden' in de schoolstrijd?

1. Liberalen en confessionelen
2. Confessionelen en socialisten
3. liberalen en socialisten