POËZIE - herhalingsles

• Nederlands
• Secondary Education

POËZIE - herhalingsles

EEN GEDICHT ANALYSEREN WE VANUIT VEEL HOEKEN

Instabiel

Elke selfie die ik nam,

post ik fluks op Instagram

nadat ik hem onbeperkt

heb gefilterd en bewerkt.

Glad en glimmend. Zonnebruin.

Zwoele ogen. Kopje schuin.

Wie mij voor het eerst echt ziet,

die gelooft zijn ogen niet.

Kijk naar de STROFEBOUW

Dit gedicht bestaat uit

1. twee kwatrijnen
2. twee terzines
3. twee distichons
4. een kwatrijn en een terzine

Elk van beide strofes uit dit gedicht van Menno Wigmans is een....

Voor bijna alles heb ik mij geschaamd.
Mijn nek, mijn haar, mijn handschrift en mijn naam,

de schooltas die ik van mijn moeder kreeg,
mijn vader die zich in een blazer hees,

1. distichon
2. terzet
3. kwatrijn
4. sextet

Instabiel

Elke selfie die ik nam,

post ik fluks op Instagram

nadat ik hem onbeperkt

heb gefilterd en bewerkt.

Glad en glimmend. Zonnebruin.

Zwoele ogen. Kopje schuin.

Wie mij voor het eerst echt ziet,

die gelooft zijn ogen niet.

Kijk naar de RIJM

Gebruikt de dichter VOLRIJM

1. ja
2. nee

Hij gebruikt vooral

1. mannelijk rijm
2. vrouwelijk rijm
3. glijdend rijm

Wat is een voorbeeld van halfrijm

1. gefilterd en bewerkt
2. Glad en glimmend
3. Kopje schuin
4. Elke selfie die ik nam,

Dit is een voorbeeld van een

1. alliteratie
2. assonantie

Instabiel

Elke selfie die ik nam,

post ik fluks op Instagram

nadat ik hem onbeperkt

heb gefilterd en bewerkt.

Glad en glimmend. Zonnebruin.

Zwoele ogen. Kopje schuin.

Wie mij voor het eerst echt ziet,

die gelooft zijn ogen niet.

Kijk naar het rijmschema

Stijn De Paepe gebruikt altijd vormen van

1. slagrijm
2. gepaard rijm
3. gekruist rijm
4. omarmend rijm

Instabiel

Elke selfie die ik nam,

post ik fluks op Instagram

nadat ik hem onbeperkt

heb gefilterd en bewerkt.

Glad en glimmend. Zonnebruin.

Zwoele ogen. Kopje schuin.

Wie mij voor het eerst echt ziet,

die gelooft zijn ogen niet.

Hoe zit het met het ritme/metrum?

Welke trucjes om het ritme te behouden, gebruikt de dichter?

1. elisie
2. enjambementen
3. rijm & regels van dezelfde lengte
4. geen trucjes

Kindertelefoon

Problemen zijn net taxushagen, zei de man aan de lijn, die moet je

snoeien voordat ze je boven het hoofd groeien. En ik zag hem voor

me met de heggenschaar in de hand, klaar voor de slag, ik voelde

de tranen in mijn oogkassen branden: hij was de tuinman van mijn

angsten. Alles wat overwoekert, is onkruid, probeerde daarom met iets

kleins te beginnen, over dat ik graag een kat of anders een cavia zou

willen, iets wat ik kan aaien als mijn hand de warmte van een lichaam

zoekt, dat ik soms zo slis dat niemand me wil verstaan, alsof ik in de

woestijn sta en roep om een glas water. Behalve als ik scheld met homo,

enkel om te verbloemen dat ik zelf stiekem van jongens met krullen houd,

nachtenlang voetbal ik met ze en denk aan tongen. Verdriet zit vaak in

het wroeten in de aarde terwijl je er eigenlijk iets hoort te zaaien.

Ik liet een stilte vallen, dacht na over hoe ik gisteren iemand op het

schoolplein in zijn buik trapte, gewoon uit verveling, daar krijg je losse

benen van, niets aan te doen. Nu ben ik geschorst, zit op mijn kamer met

het verlangen naar een kat of cavia, een jongen met krullen. En zoveel

vragen meneer de tuinman: waarom ben ik eigenlijk op aarde? Waarom

zitten er gaten in donuts? Waarom raken slakken nooit in de war van hun

tweeslachtigheid ? Waarom ben ik zo snel boos? Ik ben net als Mario uit

het computerspel: als ik ergens tegenaan loop word ik een kopje kleiner.

Soms fluister ik in bed tegen mezelf alles wat ik ooit tegen een ander

zei: Loser. Huilebalk. Homo. Apenkop. Halvegare. En dan wil ik het

liefst dood. Waar het begon? Op een dag zat ik in de klas, keek naar

mijn lievelings-Disneytrui en dacht: ben ik hier niet te oud voor? Ineens

kriebelde hij aan alle kanten, leek hij gekrompen en zonder het te

beseffen, was ik uit het kind gegroeid, uit mezelf. Ik had niet eens

de kans om afscheid te nemen. Vanaf toen schreef ik niet meer binnen de

lijntjes en werd ik een hanenpoot, schots en scheef sta ik in de wereld.

© 2019, Marieke Lucas Rijneveld

Uit: Fantoommerrie, Atlas Contact, Amsterdam

Bevat dit gedicht BEELDSPRAAK?

1. ja
2. nee

Met welke stijlfiguren kan je NADRUK leggen?

• Enumeratie (climax - neutrale - anticlimax)
  
• antithese
• repetitio
• parallellisme
• pleonasme
• tautologie

"De witte sneeuw bedekte zacht het veld." (J.J.L. ten Kate)

1. pleonasme
2. tautologie
3. enumeratie
4. repetitio

Ik hou van je ogen, je mond, je handen
Je woorden, je lach, je tranen, je pijn" (Hans Andreus - ik hou van je)

1. pleonasme
2. tautologie
3. enumeratie
4. repetitio

"En plotseling uit 't niets, daar klinkt een luide schreeuw." (Willem Elsschot)

1. pleonasme
2. tautologie
3. enumeratie
4. repetitio

"Hij hoort de stilte zingen,
hoort in het duister licht." (Gerrit Achterberg - De contrabas)

1. parallellisme
2. antithese
3. enumeratie
4. repetitio

Looft, alle volken,
looft den Heer,
roemt, alle naties,
roemt zijn eer
(Liedboek voor de kerken, 1973, p. 202)

1. parallellisme
2. antithese
3. enumeratie
4. repetitio

"tjielp tjielp tjielp tjielp" (Jan Hanlo - De Mus)

1. parallellisme
2. antithese
3. enumeratie
4. repetitio

“Spreken is zilver, zwijgen is goud”

1. parallellisme
2. antithese
3. enumeratie
4. repetitio

"De dood heeft niets van mij genomen
dan dit gewaad, waarmee mijn ziel bekleed was." (Martinus Nijhoff - De Moeder De Vrouw)

1. Eufemisme
2. hyperbool

"De wereld heeft mijn hart gebroken." (Gerrit Achterberg - Morgenrood

1. Eufemisme
2. hyperbool

Die versregel bevat ook een vorm van beeldspraak. Welke?

Hoe interpreteer je de titel "ALLES BEWOONBAAR"

Als de ruimte die geboden wordt, een uitnodiging aan iedereen - zwart of wit, man of vrouw, jong of oud, links of rechts - om er te mogen zijn?

WAT WORDT HIERMEE BEDOELD?

In het speciaal naar aanleiding van het debat geschreven Alles Bewoonbaar, mengt Rijneveld het nooit aflatende verzet tegen de dogmatici en pestkoppen met een houding van empathie en solidariteit.

Waartegen VERZET Marieke Lucas Rijneveld zich?

Waarvoor voelt ze sympathie (en solidariteit)?

Wat kunnen we vertellen over de STROFEBOUW?

Hoe gaat de dichter om met rijm?

1. Hij hanteert een klassiek rijmschema
2. Hij gebruikt veel volrijm
3. Hij gebruikt vooral halrijm
4. Hij gebruikt geen rijm

Geef een voorbeeld van een alliteratie

Geef een voorbeeld van een assonantie

Marieke Lucas Rijneveld zet ENJAMBEMENTEN doelbewust in. Geef hier een voorbeeld van

Zoek een voorbeeld van beeldspraak!

Rotsenrots staat er als nieuw en inventief woord, een combinatie van apenrots waar de sterkste de baas is, en de uitdrukking: zo trots als een aap.

Dit is een

1. vorm van rijm
2. vorm van beeldspraak
3. stijlfiguur

de verdrietzee achter andermans ogen

het gras aan de andere kant soms

dor en minder groen

je afkomst draagt een rouwkleed

de kiem van de ontworsteling

de rellen in je hoofd

personificatie

vergelijking met een verbindingswoord

synesthesie

metafoor

In welke versregels alludeert Marieke Lucas Rijneveld aan dit gevleugeld citaat van Ghandi?

Zoek een voorbeeld van een stijlfiguur!

WAT VIND JE VAN DIT GEDICHT

Prachtig

best mooi

ik weet het niet

niet leuk

ik vind er helemaal niets aan

Formuleer je oordeel op basis van:

• INHOUD: relevant? universeel thema? herkenbaar? 
• VORM: zet inhoud kracht bij - origineel - creatief
• TAAL: rijm, metaforiek en stijlfiguren