De Rechtstaat

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

De Rechtsstaat

Waar bestaat de Nederlandse rechtstaat uit?

Rechtsstaat:

Een land waarin iedereen, hoe rijk of machtig hij/zij ook is, zich aan de wet moet houden.

Rechtsstaat

• Overheid moet zich aan de (Grond)wet houden

• Alle burgers hebben grondrechten 

• Er bestaat een scheiding der machten

• Onafhankelijke rechtspraak

De vier kenmerken:

Scheiding der machten

(Trias Politica)

• Uitvoerende macht

• Wetgevende macht

• Rechtelijke macht

• Voert wetten en regels uit 

• Beslissen welke wetten en regels worden ingevoerd

• beoordeelt of wetten op een juiste manier worden nageleefd. 

Scheiding der machten

(Trias Politica)

• Uitvoerende macht

• Wetgevende macht

• Rechtelijke macht

Regering (ministers)

Ministeries

Uitvoeringsorganisaties

Grondrechten

Studenten gaan aan de slag met grondrechten. 

Wat weten jullie al over het grondrecht?

Of welke grondrechten ken je al?

Artikel 1 luidt: ‘Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.’

Andere grondrechten zijn onder meer:

• Vrijheid van meningsuiting

• Vrijheid van godsdienst of levensovertuiging

• Vrijheid van vereniging en vergadering

• Recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer

• Recht om leden van vertegenwoordigende organen te kiezen

• Verbod op de doodstraf

Vrijheid van meningsuiting

Recht op privacy

Kiesrecht

Recht op gelijke behandeling

Grondrechten

Grondrechten zijn de belangrijkste rechten die je als burger hebt. Een ander woord voor grondrechten is 'fundamentele rechten'.  

Grondrechten

In hoofdstuk 1 van de Grondwet staan de grondrechten. Dit zijn rechten die burgers de vrijheid geven om zonder bemoeienis van de overheid te leven. Ook bevat de Grondwet de rechten om deel te nemen aan de samenleving en de politiek. Voorbeelden van grondrechten zijn:

• vrijheid van meningsuiting;
• recht op privacy;
• kiesrecht;
• recht op gelijke behandeling.

Bron: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/grondwet-en-statuut/grondwet

Beschermen burgers tegen macht van de overheid en tegen elkaar. Je kunt daardoor vrij leven.

Bijvoorbeeld:

• Gelijkheidsbeginsel
• Vrijheid van meningsuiting
• Vrijheid van vereniging
• Vrijheid van godsdienst
• Het recht op privacy
• De persvrijheid

Verplichten de overheid ertoe om voor bepaalde voorzieningen te zorgen en om haar taak uit te voeren.

Bijvoorbeeld:

• Recht op werkgelegenheid
• Recht op huisvesting
• Recht op onderwijs
• Recht op bestaanszekerheid
• Recht op een leefbaar en schoon milieu

Klassieke grondrechten

Sociale grondrechten

Bron: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/grondwet-en-statuut/grondwet 

Sociale grondrechten zijn meestal niet afdwingbaar bij de rechter, maar klassieke grondrechten wel. Zo kan een burger een kort geding aanspannen als een gemeente zonder goede redenen een demonstratie wil verbieden.

Rechten en plichten

Rechten zijn door de wet vastgestelde regels waar iedereen op kan rekenen.

Alle burgers hebben rechten

We leven in een rechtstaat

Grondrechten

In de grondwet staan de grondrechten.

 Burgers hebben vrijheid  om zonder bemoeienis van de overheid te leven.

Recht om deel te nemen aan de samenleving en de politiek.

Klassieke grondrechten

Gaan over vrijheid van de burgers

beperken de macht van de overheid

Sociale grondrechten

Verplichtingen van de overheid aan de burger

De overheid moet zorgen voor de burgers

Je hebt recht op...

studiefinanciering,  bescherming

zorgtoeslag, uitkering, eerlijke rechtspraak

gelijke behandeling, deel te nemen aan politiek

Plichten

De burgers hebben ook plichten

Datgene wat je (volgens de wet) MOET doen

Er bestaat leerplicht. Je MOET naar school

Belastingplicht. Je MOET belasting betalen

Strafrecht

Als je iets doet wat niet mag krijg je te maken met het strafrecht

Het overtreden van de regels die in de wet staan is strafbaar

Overtreding

Een overtreding = een licht strafbaar feit

bijv. rommel op straat, door rood
rijden..

Een overtreding kan ook per ongeluk zijn

Een misdrijf

Een misdrijf is een zwaar strafbaar feit

Gebruik van geweld, diefstal.

Misdrijf is opzettelijk

Straf 

Een straf kan alleen door de rechter worden opgelegd.

Een verdachte heeft recht op verdediging

ouder dan 12 en je begaat een misdrijf: = Strafblad