les 83: leestekens

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Welkom klas 1

Wat gaan we doen deze les

Les 83: leestekens: eerst uitleg, dan opdrachten

Leestekens: les 82 en 83

Met leestekens breng je structuur aan in de tekst. Zonder zou het echt een zooitje worden. 

Heel veel leerlingen van klas 1 zijn vandaag jarig dus het is een erg feestelijke week dat is natuurlijk heel erg gezellig maar we hebben nog geen liedje gezongen voor de mensen die jarig zijn of jarig zijn geweest

Leestekens: les 82

. (punt) - einde van de zin + afkorting

, (komma) - pauze, opsomming, bijvoeglijk naamwoorden, aanspreken, persoonsvormen

! (uitroepteken) - uitroep

? (vraagteken) - vraag

: (dubbelepunt) - opsomming, citaat of uitleg.

; (puntkomma) - zinnen die sterk met elkaar verbonden zijn.

.

Aan het einde van de zin komt een punt. 

Tussen afkortingen

a.d.h.v. = aan de hand van

blz. = bladzijde

?

Aan het einde van een vraagzin

Is klas 1C echt de leukste klas van het Ichthus?

,

Een komma:

- Als je een pauze hoort

Nou, ik weet het nog niet hoor. 

- Bij een opsomming

Mijn favoriete eten is: pizza, pannenkoeken en patat

- Tussen bijvoeglijke naamwoorden

Klas 1C is de gezelligste, leukste klas van het Ichthus! 

- Tussen twee persoonsvormen

Als het goed is, wordt het morgen mooi weer

- Voor- of nadat je iemand aanspreekt

- Beste reizigers, vergeet niet in te checken

:

Dubbele punt:

Opsomming, citaat of uitleg

Ze zei: 'Meneer, kan ik iets voor u betekenen?'

;

Puntkomma

Zinnen die sterk met elkaar verbonden zijn:

De meeste katten houden niet van regen; de meeste mensen trouwens ook niet.

Waarvoor gebruik je aanhalingstekens? ""

1. citaten
2. speciale betekenis
3. citaten & speciale betekenis
4. gedachten

Leestekens: les 83

""aanhalingstekens - citaat of speciale betekenis

' apostrof - als je een woord weglaat, meervoud of bezit, verkleinwoorden

-  liggend streepje - afbreken, koppelen, weglaten 

Apostrof '

M'n favoriet: je laat een letter weg (m'n in plaats van mijn)

opa's en oma's: meervoud (alleen als het nodig is voor uitspraak) 

Rens' vader: bezit (let op!: alleen na een s-klank of als het nodig is voor uitspraak:, dus nooit Henks vader) 

Baby's: Verkleinwoorden die eindigen op -y

Marta's appeltaarten, oma's koeken, de baby's van de buren, Sophies schrift, Thomas' huiswerk 

"..." of '...'

Aanhalingstekens:

- Om woorden die je letterlijk noemt of een speciale betekenis hebben. 

Leerlingen die niet stil kunnen lezen, moeten 'oefenen' met lezen.  (oefenen betekent nablijven)

- Citaat (letterlijk overnemen)

Let op leestekens:

'Weet je' , zei hij, 'dat hoofdletters in het Duits nog belangrijker zijn dan in het Nederlands?'

Hele zin: 'weet je dat hoofdletters in het Duits nog belangrijker zijn dan in het Nederlands?'

'Weet je,' zei hij, 'hoofdletters zijn in het Duits nog belangrijker dan in het Nederlands'.

Hele zin: 'Weet je, hoofdletters zijn in het Duits nog belangrijker dan in het Nederlands.'

Liggend streepje

Afbreekstreepje:

Aan het einde van een re-

gel als de zin niet meer past.

Koppelteken

Koppeltekens gebruiken we:

- in samenkoppelingen, die anders onoverzichtelijk worden

Jip-en-Janneketaal, half-om-halfgehakt

- om leesfouten te vermijden bij klinkers
zo-even, stage-uren, radio-omroep, na-apen (maar wel: politieagent)

- bij letters, cijfers en andere tekens, afkortingen en St. of Sint:

$-teken, vmbo-leerling, 70-jarige, tbs-kliniek

- in aardrijkskundige namen met een extra toevoeging
Noord-Brabant, Zuid-Amerika, Midden-Nederland

Koppeltekens gebruiken we:

- bij een functie, rang of titel
assistent-bedrijfsleider, minister-president

- in woorden met de voorvoegsels adjunct-, aspirant-, bijna-, ex-, interim-, kandidaat-, leerling, niet-, non, oud- : non-actief, oud-werknemer

- als het tweede deel van de samenstelling een hoofdletter heeft:
anti-Amerikaans, pro-Amerikaans

- in samenstellingen van twee gelijkwaardige woorden (het ene woord is niet belangrijker dan het andere): hotel-restaurant, zwart-wit, cultureel-maatschappelijk, hink-stap-sprong

Weglatingsstreepje

Het weglatingsstreepje is het korte liggend streepje dat gebruikt wordt om bij een samentrekking aan te geven dat in een woordgroep een deel van een woord is weggelaten. 

Land-, akker-, en tuinbouw

Dinsdag-, woensdag-, en vrijdagavond ga ik sporten

Donkerblauw en -groen 

Apostrof '

M'n favoriet: je laat een letter weg (m'n in plaats van mijn)

opa's en oma's: meervoud (alleen als het nodig is voor uitspraak) 

Rens' vader: bezit (let op!: alleen na een s-klank of als het nodig is voor uitspraak:, dus nooit Henks vader) 

Baby's: Verkleinwoorden die eindigen op -y

Marta's appeltaarten, oma's koeken, de baby's van de buren, Sophies schrift, Thomas' huiswerk 

Aan de slag: les 82 & 83

1. Maak eerst les 82 (vorige les) af: opdracht 1, 3, 4, 5, 6, 7, 8

2. Klaar? Kijk na. 

3. Maak les 83: opdracht 1, 2, 3, 5, 7  

Aan de slag: les 83

1. Maak opdrachten les 83: 1, 2, 3, 4, 5, 7 en  8.

De timer geeft aan hoe lang je stil moet zijn.