4H thema 5 B2 hormonen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

FIJN DAT JE ER WEER BENT!!

Het plan van vandaag:

- Herhalen B1

- Bespreken B2

- Maken vragen B2

Doel: zorgen dat je B2 helemaal snapt!

Even herhalen B1

B1 Homeostase en regelkringen

Homeostase

Negatieve en positieve terugkoppeling

In- en uitwendig milieu

Basisstof 2 Het hormoonstelsel

HORMONEN

Verspreiden van hormonen

Hormonen komen via het bloed overal in je lichaam.
Toch reageren alleen bepaalde cellen op specifieke hormonen. Waar is dit van afhankelijk?

1. Daar zijn de juiste receptoren aanwezig
2. Hormonen werken alleen waar het bloed stroomt
3. Dat wordt geregeld door een ander regelsysteem: het zenuwstelsel
4. Dat ligt er aan of de hormonen aan of uit staan

Zet de hormoonklieren op de juiste plek

Eierstokken

Bijnieren

Eilandjes van Langerhans

Teelballen

Hypofyse

Schildklier

de hypofyse

Hypofyse uitvergroot

Ligging hypofyse

Teveel en te weinig groeihormoon

hoe werkt ADH?

Welk effect zal alcohol op de ADH productie hebben?

1. De ADH productie neemt toe, waardoor je minder plast
2. De ADH productie neemt af, waardoor je minder plast
3. De ADH productie neemt af, waardoor je meer plast
4. De ADH productie neemt toe, waardoor je meer plast

de schildklier

Schildklier

• De schildklier maakt thyroxine (schildklierhormoon)
  
• Schildklierhormoon stimuleert stofwisseling, groei en ontwikkeling
  
• Verbranding in de cellen.
• Te weinig schildklierhormoon: Je bent koud en moe en wordt dikker.
  
• Te veel schildklierhormoon: Je hebt het warm, bent bewegelijk, valt af.
  
• Negatieve feedback naar hypothalamus

Een belangrijk bestanddeel van schildklierhormonen: het atoom Jodium

Referentie

Struma: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/43/Kone_med_stor_struma.jpg

JoZo: https://www.dfcgrootverbruik.nl/media/com_hikashop/upload/3573_jozo-zout.jpg

Referentie:

Struma: http://lex.staticserver2.com/static/de/450/struma.jpg

JoZo: https://www.dfcgrootverbruik.nl/media/com_hikashop/upload/3573_jozo-zout.jpg

Jodiumtabletten

Bij een kernongeval kunnen radioactieve stoffen vrijkomen die zich verspreiden via de lucht. Een van die stoffen is radioactief jodium. Radioactief jodium kan door inademing in het lichaam terechtkomen en door de schildklier worden opgenomen. Dit kan op de langere termijn schildklierkanker veroorzaken bij jonge mensen.

Door op het juiste tijdstip jodiumtabletten in te nemen, raakt de schildklier verzadigd met jodium. De schildklier neemt dan minder radioactief jodium op, waardoor de kans afneemt om schildklierkanker te ontwikkelen.

Verspreiding jodiumtabletten

In het najaar van 2017 heeft de overheid uit voorzorg jodiumpillen verspreid. Ongeveer 1,2 miljoen huishoudens in de omgeving van een kernreactor of kerncentrale hebben zo de tabletten in huis. De kans dat er een kernongeval gebeurt, is heel klein. Maar als het gebeurt, scheelt het kostbare tijd als omwonenden dan al de pillen in huis hebben. Jodiumtabletten zijn bovendien zonder recept verkrijgbaar bij drogist en apotheek. De adviesprijs is € 2,95

De Schildklier

• Een tekort tijdens de ontwikkeling kan
  leiden tot geestelijke en lichamelijke achterstand
  
  
• Bij een tekort probeert het lichaam de productie van thyroxine te verhogen door de schildklier te vergroten (struma/krop). Dit kan ook ontstaan door een tekort aan jodium in de voeding
  

Maak nu t/m vraag 14

De eilandjes van Langerhans

Welke ziekte heeft
te maken met insuline?

Glucose

Glycogeen

Glucose

Glycogeen

Insuline

glucagon

De nieren

Waar bevinden zich cellen met receptoren voor EPO?

1. Beenmerg
2. bijnieren
3. Lever
4. nieren

Waar denk je nog meer aan bij EPO?

Door bloeddoping neemt een bepaald bloedbestanddeel toe. Zevenvoudig Tour de France winnaar Lance Armstrong (zie de foto) gebruikte bloeddoping waardoor
zijn prestaties enorm toenamen.
Welk van de bestanddelen P, Q, R of S waren vooral in zijn bloed toegenomen? En waarom?

Meer rode bloedcellen vervoeren meer zuurstof dat nodig is voor meer  verbranding, waardoor meer energie ontstaat. 

1. Deel P
2. Deel Q
3. Deel R
4. Deel S

Adrenaline

Bijnieren

Adrenaline

Glucose

Glycogeen

Adrenaline

Insuline

Glucagon

Doelen:

* je kent de hormoonklieren en hun hormonen

* je kunt beschrijven wat de hormonen doen

Huiswerk:

Maken B2 vraag 10 t/m 16

Soort van de dag

Tot volgende les!