Bouwsteen 1 - Een Orkest

• Muziek
• ckv
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4,5

Introduction

Wat is een orkest? In deze les van de ckv bouwstenen maken de leerlingen kennis met het orkest. Hierin leren ze welke instrumenten er in een orkest spelen, tot welke groepen deze behoren en hoe ze klinken. Ook leren ze deze instrumenten te identificeren middels klank en uiterlijk.

Instructions

Benodigdheden: 

• Digiboard
• Devices

Leerdoelen: 

Aan het eind van de les kan de leerling...

• Benoemen wie er voor een orkest staat;
• Meerdere instrumenten identificeren middels uiterlijk en klank;
• De vier instrumentgroepen binnen een orkest benoemen;
• Minimaal twee feitjes over een symfonieorkest benoemen;
• Het verschil omschrijven tussen de viool, altviool, cello en contrabas 
• Blazers onderverdelen in ofwel houtblazers of koperblazers.

Inleiding Orkest

Tip!

_{Klik op het notitie-icoontje rechtsonder de volgende slides voor een korte lesuitleg.}

Wat weet je allemaal over een symfonieorkest?

Wat weet je allemaal
over een symfonieorkest?

Toelichting

Geef de leerling één minuut de tijd om na te denken en bespreek kort de antwoorden in één minuut.

Toelichting

Bekijk dit filmpje en beantwoord de vragen! Wat voor kennis hebben de leerlingen al?

00:32

Uit welke film komt dit muziekstuk?

1. The Lord of the Rings
2. The Hobbit
3. Harry Potter
4. The Hunger Games

00:45

Welk instrument is dit?

Welk instrument is dit?

1. Cello
2. Viool

01:22

Hoe heet de persoon die voor het orkest staat?

Hoe heet de persoon die voor het orkest staat?

01:43

Bij welke groep horen deze instrumenten?

Bij welke groep horen deze instrumenten?

1. Strijkers
2. Houtblazers
3. Slagwerk
4. Koperblazers

01:58

Hoeveel mensen spelen er in het orkest?

Hoeveel mensen spelen er in dit orkest?

1. +/- 20 musici
2. +/- 40 musici
3. +/- 60 musici
4. +/- 80 musici

Over het algemeen is 60 musici in het orkest gebruikelijk. Maar, bij grote symfonieën zitten er soms wel 100 musici op het podium!

Symfonieorkest

Een symfonieorkest is een groot orkest van 40 tot ruim 100 musici.

Een symfonieorkest speelt klassieke muziek in de vorm van symfonieën, soloconcerten en opera’s.

Een symfonieorkest bestaat uit een evenwichtige hoeveelheid strijkers, hout- en koperblazers en slagwerk. Voor sommige muziekstukken kunnen er instrumenten als een piano, een harp of een orgel aan het orkest toegevoegd worden.

Het symfonieorkest is ontstaan in de 18e eeuw. Het orkest werd eerst geleid door de concertmeester (Dit de aanvoerder van het hele orkest. Hij of zij is eerste violist en zit altijd helemaal vooraan, links naast de dirigent). Vanaf de latere symfonieën van Beethoven werd een dirigent voor het orkest steeds gebruikelijker.

Welke instrumenten worden er allemaal gebruikt in een symfonieorkest?

Toelichting

De leerlingen krijgen 30 seconden de tijd om instrumenten in te vullen. Neem kort door welke antwoorden er zijn gegeven. De slide hierna laat zien welke instrumenten er precies in een symfonieorkest zitten.

Toelichting

Een symfonieorkest heeft altijd een vaste opstelling van de instrumenten. Als je vanaf de dirigent kijkt, zitten de strijkers vooraan, waarachter de houtblazers zitten. Daarachter zitten weer de koperblazers en helemaal achteraan zit het slagwerk. Als er een piano of harp meespeelt, zitten deze links achter de violen.

(Ga de verschillende instrumenten even langs. Zie in het tabel wat bij welke groep hoort en welk nummer het heeft, waar het op het plaatje te vinden is)

Waarom denk jij dat de musici altijd op dezelfde plek zitten?

0

0

Toelichting

Sleep het juiste geluidsfragment naar het juiste instrument. Van links naar rechts zijn de strijkinstrumenten als volgt:

Viool - Altviool - Cello - Contrabas.

Toelichting 

Video op 1 (Optie twee is te vinden in de volgende slide)

Hier een filmpje waarbij koperblazers de Wellerman spelen. Trompetten, trombones, hoorns, tuba's. Ze komen allemaal voorbij.

Toelichting

Video optie 2

Hier een filmpje waarbij koperblazers de Wellerman spelen. Trompetten, trombones, hoorns, tuba's. Ze komen allemaal voorbij.

Toelichting

Hier een video waarin allerlei houtblazers bohemian rhapsody spelen. Klarinetten, dwarsfluiten, piccolo's, hobo's en saxofoons komen voorbij. 

De saxofoon hoort ook bij de houtblazers. Deze wordt alleen bijna nooit gebruikt in een symfonieorkest. Het kán wel.

Houtblazers

Koperblazers

Toelichting

Sleep de instrumenten naar de juiste groep.

Wat voor instrumenten horen er bij de slagwerkgroep denk je?

Toelichting

Vraag de leerlingen zoveel mogelijk instrumenten op te schrijven die ze op het filmpje voorbij zien komen.

Antwoord:

Je ziet hier allerlei percussie instrumenten spelen:

- Marimba's

- Pauken

- Klokkenspel

- Bekkens

- Gong

- snaredrums 

- Tamboerijn

- Bekkens

- Grote trom

Wat ben je nieuw te

weten gekomen in deze les?

Ben jij al eens bij een concert van een orkest geweest?

Ben jij al eens bij een concert van een orkest geweest?

Ja, al meerdere keren

Ja, één keer

Nee, nog nooit, maar dat zou ik wel een keer willen!

Nee, nog nooit, en dat zou ik ook niet willen.

Toelichting

Als leerlingen niet naar een concert zijn geweest van een orkest kan je vertellen dat er bij opera's of sommige musicals soms live een symfonieorkest alle muziek speelt vanuit de orkestbak onder het podium. Misschien is de leerling namelijk wel eens naar een musical of opera geweest.