A3 - 3.3

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Hfst 3 - paragraaf 3

Chili brandt

Weer een stukje voorkennis!

Endogene & Exogene krachten

Endogeen = krachten van binnenuit de aarde.

bv. platentektoniek, vulkanisme

Exogeen = krachten van buitenaf.

bv. weer, erosie, verwering

Gesteentekringloop

3 soorten gesteenten:

1. Stollings = ontstaan door stollen magma/lava
2. Sediment = ontstaan door samenpersen verweringsmateriaal
3. Metamorf = gesteente verandert door hoge druk en temp.

Ontstaan vulkanen

• Subductie Nazcaplaat onder Zuid-Amerikaanse plaat.
• Nazca = zwaar (basalt), Z-A is licht (graniet).

• Oceanische plaat (Nazca) door convectiestromen de mantel ingetrokken > smelt > opstijgend magma > vormt vulkaan.

Drie platen bij elkaar

• Nazca en Antarctische duiken onder Zuid-Amerikaanse.
• Maar... Nazca en Antarctische drijven uit elkaar. 
• Gevolg: ontstaan mid-oceanische ruggen die niet oud worden door subductie.

3 soorten vulkanen:

1. Stratovulkaan

• bij subductie
• steile hellingen
• dik, stroperig magma
• explosief
• pyroclastische stroom

2. Schildvulkaan

• bij divergentie
• flauwe hellingen
• dun, vloeibaar lava
• effusief = niet-explosief

3. Caldeira(vulkaan)

• oude vulkaan met ingestorte magmakamer
• kratermeer/nieuwe vulkaan in caldeira

Hotspots

• Ontstaan boven mantelpluim > dun magma breekt door de aardkorst > ontstaan schildvulkaan.

• Platen bewegen, mantelpluim/hotspot niet.
  Gevolg = rij vulkanen/eilanden
  (bv. Hawaii, Canarische eilanden).